ایران از حیث جاذبه های میراث فرهنگی، جزو ۱۰ کشور برتر جهان و از منظر اکوتوریسم در ردیف کشورهای برتر این صنعت به حساب می آید. پتانسیل های گردشگری ایران در منطقه و جهان بی نظیر است و تمام این ها بستر تلقی می شوند، اما از حیث امکانات و مدیریت جهانگردی، ایران وضعیت مناسبی ندارد.
ضعف مدیریت در صنعت گردشگری، فقدان بسترسازی لجستیکی امکانات، نبود آموزش گردشگری، تبلیغات سوء دشمنان، معرفی نشدن توانمندی های فرهنگی کشور و بسیاری عوامل دیگر از جمله مرارت های صنعت گردشگری کشور است. جا به جایی تیم های مدیریتی و اجرایی در قوه مجریه و عدم برنامه ریزی منسجم و واحد و فارغ از نگرش سیاسی دولت های مختلف به رنج این بخش تبدیل شده است. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته برنامه های توسعه گردشگری ثابت است و نگرش و سلیقه دولت ها تاثیری در آن نخواهند داشت. در هر حال این حوزه نیازمند برنامه ریزی، فرهنگ سازی، جنب و جوش، بازاریابی، معرفی و تدوین نظام حقوقی مختص خود است و هنوز ما فاصله ای طولانی با استانداردهای جهانی توسعه گردشگری داریم.
در همین حال، دیگر اقتصادهای پیشرفته دنیا نیز با درک مزایای بی نظیر این صنعت و اجرای برنامه های زیرساختی و خلاقانه، رشد قابل توجه درآمدهایشان از محل صنعت گردشگری را در سال ۲۰۱۲ تجربه کردند که در این میان، سوئد با رشد ۱۷ درصدی، ژاپن با رشد ۳۳ درصدی، کره جنوبی با رشد ۱۴ درصدی و فنلاند با رشد ۱۶ درصدی پیشتاز هستند. با این که ایران در زمره ۱۰ کشور برتر جهان از منظر جاذبه های گردشگری و پنج کشور دنیا از بعد اکوتوریسم قرار دارد، اما در ته جدول درآمدزایی و رشد گردشگری قرار گرفته است. براساس برنامه سوم توسعه مقرر شده بود، ایران تا پایان برنامه پنجم توسعه ۱۸ میلیارد دلار درآمد از محل صنعت توریسم کسب کند که متاسفانه چنین نشده و قفل عظیمی بر این صنعت مهم زده شده است.
مدیران دولتی گردشگری ما شاید خیلی لمس نکرده باشند که مهم ترین اثر گردشگری توسعه پایدار است؛ چیزی که کشورمان سخت نیازمند آن است. از سوی دیگر، گردشگری بسان عامل گسترش فرهنگ و پایداری صلح میان ملل نقش آفرینی می کند. در گردشگری نفرت و تنفر وجود ندارد بلکه دوستی و مهربانی و عشق به فرهنگ، حاکمیت دارد. گردشگری همچنین موجب توسعه، تقویت و استحکام برادری و حسن روابط ملل و آشنایی و نزدیکی آنان به هم خواهد شد. به این ترتیب، امروزه وضعیت اقتصادی ایران ایجاب می کند تا در این صنعت پیشرفت داشته باشیم نه پس رفت.
البته توجه به یک نمونه که آن هم آمار خروجی گردشگران ایرانی به خارج از کشور فقط در ایام نوروز در قیاس با ورودی گردشگران خارجی به ایران است، ناگوار و نشان دهنده پس رفت این صنعت است که باید برای آن فکری کرد و کلیدی ساخت. گردشگری ایران این روزها در بیم و امید دست و پا می زند. برایش تدبیری بیندیشیم.
