آینده پژوهی در زمینه ای خاص معمولا با روش های مشخصی صورت می پذیرد. یکی از این روش ها پایش مستمر و دقیق تحولات و پیشرفت های فناوری، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است. مسلما با در نظر گرفتن این روش، تعقیب تحولات بازار گردشگری می تواند پارامترهای فراوانی را مشخص کند. با توجه به این نگرش اگر فناوری را یک عامل مطلقا رو به رشد بدانیم، عوامل فرهنگی، سیاسی و موارد نظیر اینها ارتباط مستقیم با مقصد گردشگری دارد. به عنوان مثال اگر زمینه های وقوع جنگ بین ملت ها محدودتر باشد، حجم گردشگران بیشتر خواهد بود. همچنین می توان پیش بینی کرد اگر قیمت سوخت با توجه به عوامل سیاسی، طبیعی و اقتصادی افزایش یابد، تعداد گردشگران به نسبت جمعیت کاهش خواهد یافت.
روش دیگر، روش برون یابی است که برگرفته از شیوه ای قدیمی مبنی بر تعمیم مسیر گذشته است؛ در واقع متخصصان این شیوه بر این عقیده اند که آینده برگرفته از گذشته است و گذشته مسیر خود را به صورتی قابل پیش بینی رو به آینده ادامه خواهد داد. گردشگری نیز می تواند شکلی از این آینده پژوهی را در خود داشته باشد. به عنوان نمونه می توان پیش بینی کرد که در آینده و با توجه به توافقات و برداشته شدن تحریم ها، گردشگران خارجی اقبال بیشتری به سفر به ایران خواهند داشت.
اما روش سوم به تحلیل های چرخه ای مشهور شده است؛ در این روش رخدادهای گذشته شناسایی و از آنها الگوبرداری می شود. به طور مثال اگر در تاریخ کشور پس از یک رکود اقتصادی، یک گشایش گردشگری و رونق توریستی به وجود آمده است، می تواند دلیل موجهی برای گشایش گردشگری پس از رکود اقتصادی جاری باشد. در مدل بعد، معمولا به تحلیل می پردازند؛ این روش شامل مجموعه ای از راهکارها همچون تحلیل شرایط، تحلیل تاثیرات پارامترها، تحلیل رشد تکنولوژی و تغییرات دست اندرکاران کسب وکار است؛ برآیندی از اثرات عوامل گوناگون نقشه آینده را ترسیم می کند که تحلیل این اقدامات می تواند راهگشا باشد. روش آخر که به همگرایی شهودی مشهور است، بر گردآوری گسترده اطلاعات و تکیه بر فرآیندهای ناخودآگاه و شهودی پردازش اطلاعات و در نتیجه دستیابی به نتایج اثربخش و راهکارهایی برای اجرای صحیح نتایج تاکید دارد. بنابراین می توان با کمک آمارهای موجود و اطلاعاتی که هر لحظه شکل تازه ای به خود می گیرد و بررسی این اطلاعات در حوزه گردشگری نتایج جدیدی را برای ترسیم آینده استخراج کرد.
با فرض اینکه تمامی نظریه های آینده پژوهی به نوعی بخشی از تئوری صحیح آینده را تدوین می کنند، می توان از آنها برای گمانه زنی های نزدیک به واقعیت استفاده کرد اما در صورتی این تحلیل ها منطبق بر رویدادهای آتی خواهند بود که تمامی جوانب و جزئیات به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفته و مطالعات کاملی در خصوص چگونگی اتفاقات انجام شود؛ در غیر این صورت، عناصر دخیل در تحلیل آینده می تواند منجر به نتایج بعضا متناقض شود. به عنوان مثال یکی از نظریه ها اذعان دارد که با رشد جمعیت و تکنولوژی، مسلما روش های سفر، شکل سفر و میزان گردشگران افزایش خواهد یافت؛ همچنین تکنولوژی کمک می کند تا سفر مطمئن تر، سریع تر و با هزینه کمتر صورت پذیرد و به نظر نمی رسد در درازمدت کمبود سوخت های فسیلی بتواند مانع بزرگی در راستای رشد توریسم باشد.
از طرفی مسلما جمعیت تکنولوژیک گرا سلایق و رفتارهای بسیار متنوعی خواهد داشت و از همین رو آژانس های مسافرتی برای رفع نیاز مشتریان، ارائه خدمات بسیار خلاقانه و متنوعی را پیش بینی می کنند و در جهت ایجاد تجربه های منحصربه فرد و شخصی برای مشتریان خود می کوشند. در واقع شاخص های جمعیت، میزان درآمد افراد و تغییرات آب و هوایی و جغرافیایی تاثیر بسزایی در انتخاب مقاصد گردشگری خواهد داشت و برندینگ مقاصد گردشگری با دقت و ظرافت بیشتری صورت خواهد گرفت.
اما اگر از منظری دیگر، تاثیر رشد جمعیت و تکنولوژی را بر تغییرات کسب وکار گردشگری بررسی کنیم، همین افزایش می تواند باعث کاهش نرخ رشد گردشگری شود؛ به این ترتیب که هزینه های سفر به دلیل کمبود منابع انرژی افزایش خواهد یافت و بسیاری از مقاصد گردشگری به دلیل تغییرات آب و هوایی از رونق می افتند. همچنین پیشرفت تکنولوژی می تواند تعداد سفرهای مجازی را افزایش دهد و افرادی که حالا با بحران جمعیت دست به گریبان هستند، ترجیح می دهند مقاصد مشخص و برنامه ریزی شده ای را انتخاب کنند تا در هزینه ها صرفه جویی کنند، بنابراین مشخص است که اگر بخواهیم با نگاهی بسته و یکسویه به اتفاقات بنگریم، نمی توانیم تحلیل مناسبی از آینده داشته باشیم.
با این حال، با تحلیلی همه جانبه و درست می توان تا حدود زیادی برنامه ریزی و بسترسازی لازم را انجام داد. تخمین تعداد مسیرها، خطوط حمل و نقل، هتل ها و اقامتگاه ها، مراکز تفریحی و مراکز درمانی همگی پس از تدوین استراتژی کلی و بر اساس بررسی های آینده محور صورت می پذیرد. آینده پژوهی یک میان رشته ای مکثر از تمام علومی است که انسان با آن سر و کار دارد. در این میان گردشگری نیز به عنوان یک کسب وکار می تواند سوژه ای برای آینده پژوهی باشد؛ سوژه ای مناسب برای تغییر و برنامه ریزی آینده اقتصادی یک کشور.
