معضل زباله در شمال ایران مساله ای است که کارشناسان بهداشت و فعالان محیط زیست از آن به نقطه تاریک یکی از خوش آب و هواترین مناطق و قطب های گردشگری ایران در سخنرانی ها و مطبوعات یاد می کنند. رتبه یک این استان در سرطان گوارش که در بسیاری از گزارش ها دلیل آن دفن غیراصولی زباله در این مناطق و ورود شیرابه ها به آب های زیرزمینی ذکر شد بار دیگر مسئولان را زیر فشار افکار عمومی قرار داد تا راه حلی برای رفع این معضل بیندیشند.
در همین راستا و برای رفع این مشکلات برنامه ای جهت احداث یک نیروگاه زباله سوز در شهرک صنعتی ساری تا تابستان سال ۱۳۹۵ از سوی مسئولان این استان در دستور کار قرار گرفته و تا کنون ۷۰ درصد تجهیزات آن نیز وارد شده است. اما آیا نیروگاه ساری می تواند معضل زباله شمال را حل کند؟
فرید فخاری کارشناس پسماند اداره محیط زیست استان مازندران در گفت و گو با «دنیای سفر» گفت: در استان مازندران برنامه جامعی برای حل مشکل زباله وجود دارد و ما در نظر داریم با احداث دو تا سه کارخانه زباله سوز و چند کارخانه کمپوست، مساله زباله در این استان را مدیریت کنیم.
وی درباره دلایل انتخاب ساری به عنوان یکی از نقطه های احداث کارخانه زباله سوز اظهار کرد: در برنامه تدوین شده دو بخش شرق و غرب استان دارای کارخانه زباله سوز خواهند بود و سایر مناطق نظیر تنکابن، نور، قائم شهر، بهشهر و … که با امکانات کمپوست مجهز شده است، دورریز خود را به کارخانه زباله سوز تحویل می دهند.
این کارشناس پسماند درباره اخباری مبتنی بر راه اندازی قطعی کارخانه زباله سوز در تابستان سال ۹۵ در ساری تصریح کرد: ما باید دستگاه تصفیه و سایر شاخص های محیط زیستی را در این کارخانه در نظر بگیریم و پس از تایید آنها کارخانه زباله سوز آغاز به کار خواهد کرد.
گفته های این کارشناس سازمان حفاظت محیط زیست درباره قطعی نبودن آغاز به کار این کارخانه در تابستان ۹۵ در حالی است که شهردار ساری در گفت و گو با «آفتاب یزد» گفته است: اکنون در مرحله ای قرار داریم که با اطمینان خاطر اعلام کنیم تابستان سال ۹۵ مرکز مازندران از کابوس زباله ها رهایی خواهد یافت.
این مقام مسئول کارخانه زباله سوز را یکی از پیشرفته ترین صنایع دنیا دانسته و گفته است: از آنجا که این کارخانه با مشارکت سرمایه گذار چینی احداث می شود، کارشناسان شهرداری به اتفاق یکی از اعضای شورای شهر سفر ۵-۶ روزه ای به کشور چین داشتند تا از کارخانه های زباله سوز این کشور و روند و کیفیت فعالیت آن ها از نزدیک بازدید کنند.
وی همچنین آلودگی های محیطی را تبلیغات منفی برای این کارخانه عنوان و خاطرنشان کرده است که نصب سنسورهای مجهز کوچک ترین آلودگی های محیطی را رصد می کند و قطعا این کارخانه مشکل جدیدی برای مردم یا حوزه گردشگری ایجاد نمی کند.
در پاسخ به گفته های این مقام مسئول رضا ملکی کارشناس ارشد محیط زیست در گفت و گو با «دنیای سفر» اظهار کرد: کارخانه زباله سوز به واسطه بالا بودن سطح آب های زیرزمینی در شمال کشور گزینه ای مطلوب محسوب می شود و این شیوه در کشورهایی نظیر سوئد نیز رواج دارد، به گونه ای که در این کشور نزدیک به ۷۰ درصد زباله ها سوزانده می شوند.
وی در عین حال با اشاره به چین به عنوان فروشنده تجهیزات کارخانه زباله سوز ساری تصریح کرد: تجهیزات ساخت کارخانه باید از کشوری خریداری می شد که از سابقه بالایی در این زمینه برخوردار باشد، به عنوان مثال تجهیزاتی که ژاپن تولید می کند ۲۰ برابر قیمتی هستند که آن را چینی ها تولید می کنند که همین اختلاف قیمت نشان دهنده سطح ایمنی و کیفیت دستگاه هاست. از این رو چنانچه بخواهیم با تجهیزات نامرغوب کارخانه را مجهز کنیم ممکن است این امر با عدم تصفیه مناسب آلودگی هوا را هم به معضلات این استان اضافه کند.
ملکی در پاسخ به این پرسش که چرا شیوه های دیگر نظیر بیوگاز در این منطقه به کار گرفته نمی شود، گفت: تولید انرژی از زباله برای کشورهایی که انرژی ندارند یک شیوه به صرفه و مناسب است اما در ایران، تبدیل زباله به انرژی به واسطه ارزان بودن سوخت های فسیلی تاکنون چندان مورد استقبال قرار نگرفته است. به عنوان مثال ما با یک شرکت اتریشی در حال بستن قرارداد برای تبدیل زباله به انرژی بودیم و آنها نیز موافق این امر بودند اما از آنجا که هیچ ارگانی انرژی تولید شده را از ما نمی خرید از آن دست کشیدیم. از سوی دیگر در روش بیوگاز باید تفکیک به درستی صورت گرفته باشد اما در ایران ما با مشکل عدم تفکیک زباله از سوی شهروندان و نهادها و دستگاه ها روبرو هستیم.
وی بهترین شیوه رفع معضل زباله را دفن کردن عنوان کرد و خاطرنشان کرد: در آمریکا بین ۷۰ تا ۸۰ درصد زباله ها دفن می شود و ما باید تلاش کنیم در شمال کشور نیز با انتقال زباله ها همین شیوه را در پیش بگیریم.
گفته های کارشناسان و مسئولانی که علاقه مند به رفع معضل زباله در ایران و به ویژه شمال کشور هستند نشان دهنده در نظر گرفتن دقت بالا در به کارگیری شیوه هایی است که برای رفع این مساله به کار گرفته می شود. انتخاب روش های ارزان و غیر کارآمد می تواند مشکل دیگری را به زمین و آب آلوده این منطقه بیفزاید که رفع آن نیازمند بودجه ای افزون برای رفع مساله آلودگی هوا در کنار سایر مشکلات بر جای مانده در شمال خواهد بود.
