به گزارش «دنیای سفر»، این روزها زمزمه های همکاری میان ایران و قطر برای احیای صنایع دستی این کشور شنیده می شود و این در حالی مطرح شده که نزدیک شدن به برگزاری جام جهانی قطر نیز یک فرصت برای معرفی صنایع دستی کشور محسوب می شود.
برای بررسی این مسأله که آیا ایران از ظرفیت مناسبی برای احیای صنایع دستی این قطر برخوردار است، این بار به گفت و گو با حجت الله مرادخانی، کارشناس و پژوهشگر صنایع دستی پرداختیم.
کدام رشته ی از بین رفته ی صنایع دستی را توانسته ایم احیا کنیم؟
مرادخانی در ابتدا با اشاره به اهمیت رویداد جام جهانی قطر گفت: «نکته ای که درمورد این ماجرا وجود دارد، این است که اولا چه برنامه ای قرار هست به قطر ارائه شود و اینکه این اقدام قرار هست به چه صورتی انجام شود؟ ایران قرار هست بر مبنای کدام تجربه موفقی چنین کاری را انجام دهد؟»
او ادامه داد: «مسأله ای که وجود دارد این است که اگر ایران از ظرفیت کافی برای احیای صنایع دستی قطر برخوردار است، یک گزارش ارائه کنند که ما بدانیم. سوال من این است که ما کدام رشته ی از بین رفته ی صنایع دستی را توانسته ایم احیا کنیم؟ احیا نه به معنای موضع گیری های مدیریتی که حالا بخواهیم این تجربه را با دیگر کشورها در میان بگذاریم. این پرسشی است که من به عنوان مخاطب و فعال این حوزه مطرح می کنم.»
این پژوهشگر حوزه صنایع دستی اضافه کرد: «قطعا ماهیت این کار که به اشتراک درآید، اتفاق خوبی است و در دنیای امروز به اشتراک گذاشتن اتفاق خوبی است و باید با دیگر کشورها ارتباط داشته باشیم تا خودمان هم رشد کنیم. نه اینکه باور داشته باشیم ما بهترین هستیم و نمی خواهیم هیچ مشورت یا گفت و گویی را داشته باشیم.»
ایران در قطر چه ماموریت ویژه ای دارد؟
مرادخانی با اشاره به این نکته که رویداد اکسپو دوبی به آسانی از دست رفت، اظهار کرد: «مسأله دیگر این است که نباید فراموش کنیم ما رویداد بزرگ اکسپو دوبی را به آسانی از دست دادیم و حالا یک رویدادی با همان ابعاد یعنی بزرگ و جهانی به نام جام جهانی قطر داریم که اگر بتوانیم آگاهانه از این فرصت استفاده کنیم، قطعا گام رو به جلویی است که هم می توانیم از آن برای انتقال تجربیات مان استفاده کنیم و هم بتوانیم از آن بازار اقتصادی فرهنگی ای که شکل می گیرد، به نفع خودمان و برای توسعه صنایع دستی در بازارهای جهانی استفاده کنیم.»
او در ادامه به تمرکز بر روی یک رشته برای احیای صنایع دستی قطر تأکید کرد و گفت: «طبیعتا بنا بر محدودیت هایی که وجود دارد، ما احتمالا باید از برخی رشته ها و محصولات صنایع دستی استفاده کنیم که الان ظرفیت تولید خوب دارند. یعنی برای اینکه در بازار قطر حاضر شویم، طبیعتا رشته های وابسته به چوب، فلز، سفال و … که قابلیت های خوبی برای تولید دارند و ما می توانیم تأمین کنیم، اولویت دارند. باید از رشته هایی که در بازارهای جهانی قابلیت دارند، استفاده کنیم.»
باید نگاه واقع بینانه داشته باشیم
مرادخانی با نگاهی کارشناسانه، برنامه ریزی مناسب برای جام جهانی قطر را چنین توصیف کرد: «عمدتا برای حضور اثربخش در یک رویداد، باید نگاه واقع بینانه داشته باشیم نه نگاه آرمان گرایانه ی مبتنی بر اینکه چه خواهد شد؟ اگر نگاه واقع بینانه داشته باشیم، انتخاب هایمان، برنامه هایمان و گامی که برمی داریم، مبتنی بر واقعیات است نه مبتنی بر اوهام.»
او ادامه داد: «عمدتا درخصوص اکسپو دوبی ادعاهای عجیب و غریبی مطرح شد که در نهایت باعث شد ما از آخر اول شویم. درخصوص جام جهانی هم همین هست. باید بررسی کنیم که از چه قابلیت هایی باید استفاده کنیم تا بهترین بهره برداری را داشته باشیم. نگاه سلیقه ای و آرمان گرایانه را باید کنار بگذاریم و مبتنی بر واقعیت تحلیل، بررسی و انتخاب کنیم و از همه مهم تر واقع گرایانه اقدام و اجرا کنیم.»
این پژوهشگر حوزه صنایع دستی با اشاره به این نکته که شناخت درستی از بازارهای بین المللی وجود ندارد، گفت: «عمدتا برای حضور در بازارهای بین المللی مشکلی که داریم این است که نمی شناسیم و چون نمی شناسیم و مطالعه ای صورت نگرفته، تصمیمات مان خیلی اشتباه است. وقتی می رویم مثلا قوانین واردات و تجارت امارات، قطر و … را می خوانیم، متوجه تمایلات آن ها می شویم و در نتیجه باید قوانین را بشناسیم. بازار، مارکت و سلیقه مخاطب را باید بشناسیم. عمدتا مشکلی که با آن مواجه هستیم، این است که اطلاعات موثقی در زمینه صادرات صنایع دستی و بازار صنایع دستی در داخل و خارج از کشور نداریم.»
مرادخانی در نهایت اظهار کرد: «اعداد و رقم هایی که مطرح می شوند، اغلب قابل اعتنا نیستند و چنین شرایطی هر برنامه ریزی ای که انجام دهیم ممکن است موفق باشد و به همان اندازه نیز با شکست رو به رو باشد. اگر که ما اطلاعاتمان نسبت به بازارها درست باشد، می توانیم پیشرفت خوبی داشته باشیم.»
احیای صنایع دستی قطر توسط ایران «مأموریت ویژه ای» است که این روزها از سوی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به معاونت صنایع دستی محول شده است. کارشناسان صنایع دستی نسبت به این مأموریت نگاه های متفاوتی دارند. برخی با اشاره به این نکته که ایران باید در مقابل این کار خدماتی مواد اولیه دریافت کنند، این اتفاق را مثبت قلمداد کرده اند. دسته دیگر اما باوجود اینکه ماهیت این کار را یک حرکت رو به جلو می دانند، اما معتقد هستند که سیاست گذاری در این زمینه باتوجه به مشکلاتی که در داخل وجود دارد، لزوما باید «فکر شده» باشد.
