به گزارش «دنیای سفر»، موضوع گردشگری روستایی که جزیی از صنعت گردشگری نیز به حساب می آید این روزها می تواند نقش بسیار مهم و حیاتی را در توانمندسازی مردم محلی، تنوع بخشی به رشد اقتصاد و خلق فرصت های شغلی ایفا کند.
یکی از راه های تقویت گردشگری روستایی استفاده از ظرفیت سرمایه گذاری است، در همین راستا پژوهش های صورت گرفته نشان می دهد که بین عوامل اجرایی و سرمایه گذاری در حوزه گردشگری روستایی رابطه مستقیمی وجود دارد.
همه این موارد تنها در شرایطی محقق می شود که شاهد ارتباط مناسب و همگرایی بین روستاییان و عوامل سرمایه گذاری باشیم، در غیر این صورت وضع موجود پاسخگوی اهداف اصلی نخواهد بود.
به عنوان مثال، مواردی وجود داشته که بین ساکنان روستا و حوزه سرمایه گذاری تضاد منافع ایجاد شده است، یعنی منفعت یکی از طرفین به ضرر دیگری ختم می شود که نمونه بارز چنین تضاد منافعی را می توان در روستای هدف گردشگری الولک قزوین جستجو کرد، روستایی در ۱۲ کیلومتری شمال مرکز استان که به عنوان بزرگترین روستای کوهپایه این شهرستان نیز شناخته می شود.
مردم روستای الولک به زبان “تاتی” سخن می گویند و روستا نیز دارای آثار تاریخی همچون مقبره و کوه “سلطان قیس” یا “سلطان اویس” و نیز “کافر گنبد” است
این در حالی است که سرمایه گذار حاضر در حوزه گردشگری این روستا برروی سنگ فرش کردن معابر و قدیمی بودن خانه ها اصرار دارد، تحمیل برخی موارد این چنینی به روستا موجبات ناراحتی اهالی روستا را فراهم کرده است.
قوانین نبایستی از سوی سرمایه گذار گردشگری به روستا تحمیل شود
فرحناز کاظمی، دهیار روستای الولک در مورد تضاد منافع روستاییان با سرمایه گذار به خبرنگار ایرنا گفت: ما مخالف سرمایه گذار در این حوزه نیستیم، مساله تنها بحث اختلاف نظر بین سرمایه گذار و ساکنان روستا است، وگرنه افراد غریبه به روستا تردد کرده و یا سکونت دارند و هیچ مشکلی بین آنها و روستاییان وجود ندارد.
وی اضافه کرد: سرمایه گذار می خواهد قوانینی را بر ما تحمیل کند که موجب ناراحتی مردم روستا شده است، ساکنان روستای الولک طبق سنت های خودشان زندگی می کنند و نمی توانند همه چیز را نادیده بگیرند.
کاظمی تصریح کرد: سرمایه گذار می گوید خانه باید قدیمی باشد و بافت کوچه سنگ فرش بماند، تحمیل چنین مواردی به روستاییان بسیار دشوار است.
به گفته این دهیار، روستای الولک اگرچه به عنوان مقصد گردشگری انتخاب شده است، اما تاکنون فقط ضرر آن شامل حال روستاییان بوده تا جایی که به عنوان مثال اراضی پشت چشمه روستا امروز تبدیل به محل پارک خودروها شده که هیچ پولی هم بابت آن به روستاییان پرداخت نمی شود.
کاظمی بیان کرد: ما به سرمایه گذار می گوییم زمین را خریداری کند، می گوید پول ندارم، زمینی که امروز قیمت آن به چند میلیارد تومان رسیده است، چرا باید خالی بماند و برای یک سرمایه گذار به پارکینگ تبدیل شود؟ آیا این درست است که سرمایه گذار به پول برسد و چیزی دست مردم روستا را نگیرد؟
دهیار روستای الولک با بیان اینکه برخی از اراضی در اختیار طرح های سرمایه گذاری می تواند با تبدیل به تجاری شدن برای روستاییان درآمدزایی ایجاد کند، گفت: مردم روستا خودشان می توانند از ظرفیت های محیطی استفاده کرده و اقتصاد روستا را متحول سازند، قطعا هنگامی که ببینیم یک سرمایه گذار می آید و مردم ما را اذیت می کند، از این پس خواهان حضور هیچ سرمایه گذاری نخواهیم بود.
کاظمی با انتقاد از برخی رفتارها در حوزه سرمایه گذاری گردشگری، خاطرنشان کرد: ما تبلیغ می کنیم گردشگری خوب است و ۱۰ درصد از درآمد آن باید به دهیاری تعلق بگیرد، اما موارد این چنینی تنها برروی کاغذ نوشته می شود و هیچگاه به مرحله اجرا و عمل نمی رسد.
وی اضافه کرد: سرمایه گذار به خاطر اینکه گردشگر به مسیرهای روستایی علاقه دارد، جلوی آسفالت شدن معابر را گرفته است، در حالی که بزرگان روستا با کلی پیگیری از نمایندگان مجلس توانستند مجوز آسفالت بگیرند، ضمن اینکه وجود سنگ فرش باعث لیز خوردن خودروها در زمستان می شود، اما سرمایه گذار اصرار دارد معابر سنگ فرش بماند.
دهیار روستای الولک خاطرنشان کرد: متاسفانه بارها مشاهده شده افرادی تحت عنوان سرمایه گذار به روستا می آیند و اقلام و محصولات این روستا را خریداری کرده و با چند برابر قیمت به مردم می فروشند، مثلا نان شیرمال پنج هزار تومانی را ۱۰ هزار تومان به گردشگر می فروشند، این موارد حتی در برخی از محصولات باغی مثل گردو نیز قابل مشاهده است.
سیما و منظر روستایی باید حفظ شود، استفاده از مصالح شهری در روستاها پیوستگی روستایی را به هم می ریزد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین نیز در رابطه با فضای تضاد منافع در برخی از روستاها اظهار کرد: وجود چنین پیامدهایی به طور قطع علل و دلایل عدیده ای دارد، به نظرم متخصصان و پژوهشگران باید روی این حوزه تحقیق کنند و حتی به عنوان یک پایان نامه دانشگاهی آن را مورد بررسی قرار دهند.
علیرضا خزائلی اضافه کرد: ما امروز در روستاها شاهد میل شدید “سمتی شدن شهری” هستیم، روستاهای بسیاری وجود دارند که فضاهای داخلی آنها رنگ و بوی شهری به خود گرفته است.
وی تصریح کرد: امروز در معماری و عمران روستاها شاهد استفاده از مصالحی هستیم که در شهرها استفاده می شود، بخش اعظمی از مصارف لبنی مردم روستا به شکل کارخانه ای تهیه می شود و به طور کلی شاهد دگرگونی در فضای داخلی روستا می باشیم.
خزائلی با بیان اینکه روستا با هویت روستایی جذابیت دارد، گفت: سرمایه گذارها می خواهند خود واقعی روستا را حفظ کنند تا جاذبه های گردشگری را توسعه و افزایش دهند.
این مسوول ادامه داد: گردشگر نمی خواهد در معابر و کوچه های روستایی سنگ فرش و آسفالت ببیند، چرا که هیچ تقاوتی با شهر ندارد، بر همین اساس میراث فرهنگی استان به شدت بر حفظ بافت پیوسته و منسجم روستایی تاکید دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین تاکید کرد: باید این آگاهی در بین جامعه روستاییان افزایش یابد که با “زیست ساده” روستایی آشنا شوند، این زیست روستایی اگرچه با رشد و پیشرفت و تکنولوژی مثل گازرسانی و انرژی تسهیل شده است، اما نباید ساختار آن تغییر پیدا کند.
خزائلی بر سیما و منظر روستایی تاکید کرد و یادآور شد: مشکل ما ساخت و سازهای جدید نیست، بلکه اعمال سلیقه در ساخت و سازهاست، به عنوان مثال سیما و منظر روستایی برای ما بسیار مهم هستند و نبایستی از مصالحی که به افت روستا صدمه می زند استفاده کنیم، یا مثلا بلند مرتبه سازی در روستا هیچ توجیه منطقی ندارد و فقط چهره روستا را تخریب می کند.
وی خاطرنشان کرد: استدلال ما این است که محیط زیست یک روستا با اقتضاعات تاریخی به تعادل رسیده و برهم زدن این تعادل موجب آسیب آن خواهد شد، اگر عده ای بخواهند تداوم و یکپارچگی روستا را برهم بزنند، با انواع بازخوردهای منفی در طبیعت روبرو خواهند شد.
این مسوول اضافه کرد: بسیاری از واکنش ها در این زمینه از سوی روستاییان تعجب آور است، مثلا مخالفت روستاییان با سنگ فرش شدن معابر روستا در حالی که هزینه مصالح سنگ فرش از آسفالت گران تر و بادوام تر است، جای تعجب دارد.
وی ادامه داد: درخواست ما این است که در استان قزوین دعوت کنیم از دانشجویان و افراد صاحب نظر که پروژه ها و تحصیلات تکمیلی را در ابعاد و اندازه های مختلف این موضوع را مورد بررسی قرار دهند تا کمک حال ساکنان روستا و دولت باشند.
گردشگری روستایی باید مشمول رفاه روستاییان شود
مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری قزوین نیز در این رابطه اظهار کرد: یکی از کارهای مهم در حوزه روستایی ایجاد امکان برای توسعه گردشگری و همچنین بهره مندی ساکنان روستا از این امکان است.
لیلا غریب با بیان اینکه تاکنون رفع مشکلات گردشگری روستاهایی مانند “اوان” یا “الولک” در دستور کار قرار گرفته است، تاکید کرد: یکی از مشکلات روستاها در این حوزه، نبود زبان و فهم مشترک بین سرمایه گذار و ساکنان روستا است که همین مساله نیز نمی تواند چندان برروی منافع مشترک ایجاد تمرکز ایجاد کند.
وی با بیان اینکه روستاییان بایستی از تمامی منافع و امکانات روستا بهره مند باشند، خاطرنشان کرد: سرمایه گذار باید طرحی ارایه دهد که روستاییان را برای همکاری متقابل و تعامل بیشتر قانع کند.
غریب بر آموزش و فرهنگ سازی در جوامع محلی و همچنین اهمیت جذب گردشگر تاکید کرد و افزود: اداره کل میراث فرهنگی به عنوان متولی حوزه گردشگری باید به فرهنگ سازی در جوامع محلی اقدام کند و روستاییان را قانغ کند که ورود سرمایه گذار موجب تحول اقتصادی روستا می شود.
غریب خاطرنشان کرد: به طور حتم با توسعه گردشگری، فعالیت اقتصاد روستایی بیش از پیش رونق گرفته و به توانمندی جوامع محلی منجر می شود، بنابراین پذیرش یک سرمایه گذار در روستا از سوی جوامع محلی باید مورد توجه قرار گیرد.
نیم نگاه:
با توجه به اظهارات مسوولان و روستاییان “الولک” پیشنهاد می شود برای رفع این معضل از روش “حذف تضاد منفعتی” استفاده کرد، یعنی سازوکاری دیده شود که منفعت هر دو گروه در جای سومی مدیریت و برنامه ریزی شود؛ در مواردی نیز که منفعت گروهی در ضدیت با گروه مقابل قرار دارد و اجرای آن ضروری است، باید از روش های جایگزین استفاده کرد که به نفع هیچ کدام از طرفین نباشد.
