بر اساس تعاریف ارائه شده، گردشگری شامل هر گونه مسافرتی می شود که شخص به واسطه آن از محیط کار یا زندگی خود خارج شود، اما برخی از موارد گردشگری همچون گردشگری فرهنگی و تاریخی بیشتر در ایران دیده می شود. به کسی که گردشگری می کند گردشگر، سیاح یا توریست گفته می شود.
واژه گردشگر از زمانی پدید آمد که افراد طبقه متوسط اقدام به مسافرت کردند. اغلب گردشگرها بیش از هر چیز به آب و هوا، فرهنگ یا طبیعت مقصد خود علاقه مند هستند. ثروتمندان همیشه به مناطق دوردست سفر کرده اند، البته نه به صورت اتفاقی، بلکه در نهایت به یک منظور خاص.
برای مثال آنها برای دیدن ساختمان های معروف و آثار هنری، آموختن زبان های جدید و چشیدن غذاهای متفاوت به نقاط مختلف سفر می کردند. گردشگری سازمان یافته امروزه یک صنعت بسیار مهم در تمام جهان است. توسعه ورود گردشگر به دلیل تنوع اقلیمی در کشور ایران به این مساله وابسته است، چون کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها از تنوع اقلیمی مناسبی برخوردار است.
امروزه توسعه گردشگری داخلی و شناخت هر چه بیشتر نسل جدید از داشته های فرهنگی این مرز و بوم در بخش های متعدد به ویژه تنوع فرهنگ ها، آداب و رسوم و صنایع دستی در استان های مختلف یک ضرورت محسوب می شود. اما از سوی دستگاه های مرتبط چندان فرصتی برای تعلم و شناسایی این ویژگی های منحصر به افراد و علاقه مندان به این حوزه مشاهده نمی شود.
برای مثال فقط تعطیلات تابستان را می توان مجالی برای شناخت فرهنگ استان های این مرز و بوم برشمرد. اما زمستان به دلیل شرایط منحصر به فرد دارای ویژگی های ویژه است و شناخت آن به هیچ عنوان در دیگر فصول سال امکان پذیر نیست. چون به دلیل تفاوت اقلیم ها در برخی مناطق فصل سرما از شرایط منحصر به فردی برخوردار هستند. باید دانست که هر یک از اقلیم ها به فراخور شرایط خود از ویژگی های منحصر به فردی برخودار هستند به این دلیل توجه به نوع گردشگری می تواند در ارتقای سطح آگاهی فرهنگی نسل جدید و ارتباط بین نسلی و گسست بین نسلی نیز تاثیر گذار باشد.
در اصل برای ارتقای گردشگری به دو نوع زیر ساخت نرم افزاری و سخت افزاری نیاز است. در زمینه سخت افزاری می توان این چنین برشمرد که در مسافرت های زمستانی برخی ناملایمات، کمبودها، محدودیت های رانندگی، امکاناتی و دیگر مسائل قاعدتا مسئولیت های ساختاری را بیش از فصل تابستان به همراه دارد. با این شرایط ابتدا باید در زمینه تقویت مسیرها در کشور همت گماشت.
در ضمن زیرساخت نرم افزاری نیز به این شکل است که تعطیلات زمستانی را همچون تعطیلات تابستان مورد توجه مراکز تفریحی و گردشگری قرار دهد. باید از سوی دست اندرکاران دولتی توسعه گردشگری در فصل سرما را با طراحی های متعدد به مجلس ارائه داد تا به این ترتیب بتوان شاهد ارتقای گردشگری در فصل زمستان بود. همچنین در زمینه «آلودگی هوا و مدیریت آن» در شهرهای بزرگ نیز می توان از این گونه اقدامات در کاهش شدت و تاثیرات آلودگی هوا بر سلامت شهروندان استفاده کرد.
در ضمن با این اقدامات می توان در زمینه ارتقای جاذبه های گردشگری تاثیرگذار بود. این امر می تواند در تقویت بنیان های اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد. چون ایجاد بستر گردشگری در مناطق مختلف می تواند در هر منطقه با توجه به ظرفیت های آن موثر باشد. باید این امر از سوی مسئولان مورد توجه قرار گیرد تا بتوان توسعه گردشگری در زمستان را به طور عملیاتی مد نظر قرار داد.
رکود گردشگر درکشور با شروع فصل سرما
ایران از جمله کشورهایی است که با شروع فصل سرما دچار رکود مسافرت می شود. اگر دلایل اجتماعی آن از جمله آغاز فصل آموزش در کشور را کنار بگذاریم، نبود اطلاعات کافی درباره تفریحات زمستانه در قالب سفر و طبیعتگردی، اصلی ترین دلیل کاهش آمار سفرهای تفریحی در زمستان است، طوری که بیشتر سفرها در زمستان، سفرهای اجباری، تجاری یا حرفه ای یا سفرهایی با ضرورت های اجتماعی است. غالبا اکثر مردم سفر در زمستان را سفر به نقاط دوردست می پندارند که زمستانش رنگ سرما ندارد.
تمام حاشیه دو هزار کیلومتری ساحل خلیج فارس و استان های جنوبی کشور و جزایر آن، نقاط جذابی برای مسافرت هستند، اگر چه تمامی آنها قابلیت بالفعل گردشگری را ندارند و برای تبدیل شدن به فضای مورد پسند گردشگری نیازمند زیر ساخت های لازم و اهتمام دولت هستند. این در حالی است که وقتی در مدیترانه فصل گردشگری به پایان می رسد، گردشگری در سواحل خلیج فارس و دریای عمان می تواند به شکل مناسب جایگزین آن شود که علاوه بر بازدید از سایت های تاریخی جنوب کشور می توان انواع ورزش های آبی و ساحلی را توسعه داد.
در بعد بین المللی حوزه گردشگر زمستانی تاکنون اقدام چندانی انجام نداده است. این در حالی است که در مناطق زمستانی در کشورهای پیشرفته از لحاظ صنعت توریسم، با برگزاری مسابقات و تفریحات مربوط به برف با طراحی برنامه های تفریحی، جذابیت های آن را دوچندان می کنند، در این شرایط با ورود افراد به این مناطق و استفاده از امکانات می توان در ارتقای صنعت توریسم تاثیرگذار بود. اما در کشور ما این گونه امکانات محدود است و تاکنون نیز اقدام چندانی دراین زمینه انجام نشده است.
توسعه گردشگری در گرو توجه به بخش خصوصی
دولت با ایجاد شرایط باید امکان سرمایه گذاری را در ارتقای صنعت توریسم ایجاد کند. این در حالی است که بنابر شرایط موجود هر فردی با بررسی شرایط گردشگری در کشور بر این باور است که باید دولت شرایط گردشگری در کشور را ارتقا دهد.
این در حالی است که با ایجاد سرمایه گذاری از سوی سرمایه گذاران در بخش خصوصی می توان مراحل توسعه صنعت گردشگری را در کشور تسریع کرد. اگر دولت به عنوان موتور متحرک و ناظر بر امور به سیاستگذاری بپردازد به نسبت حرکت کننده و اجزای متحرک نیز در قالب مردم و شرکت های سرمایه گذار باید با ورود به ابعاد اقتصادی در توسعه صنعت تاثیرگذار باشند.
باید بتوان در بخش های زیر بنایی و ایجاد بستر توسعه اقتصادی کشور با برنامه ریزی و تدوین آیین نامه های ذی ربط در این زمینه توجه کافی را لحاظ کرد تا با این شرایط بخش خصوصی بتواند با رغبت و شرایط مناسب و انگیزه لازم به سرمایه گذاری و جذب توریسم در کشور بپردازد. این امر فقط با توجه مسئولان مربوطه و بها دادن به صنعت گردشگری در کشور محقق می شود.
