صعود به قله علم کوه

علم کوه کجاست؟ قدم به قدم مسیرهای صعود به قله علم کوه چطور است؟ صعود به علم کوه از رخ جنوبی، صعود به علم کوه از رخ شمالی، برای صعود به قله علم کوه چکار کنیم؟

به گزارش «دنیای سفر»، علم کوه یکی از زیباترین کوه های ایران است. جریان زیبای آب در طول مسیر پیمایش و برف ها و یخچال هایی که حتی در تابستان هم به قوت خود باقی هستند و همچنین دریاچه زیبای آن شما را شگفت زده می کند. یکی از دلایل زیبایی علم کوه موقعیت جغرافیایی آن و قرار گرفتن در قسمت شمالی کشور است، به همین دلیل محیط آن سرسبزتر و شاداب تر از بسیاری از دیگر کوه های ایران است. علم کوه با ارتفاعی در حدود ۴۸۵۰ متر دومین قله بلند ایران پس از بام ایران، قله دماوند محسوب می شود.

آشنایی با علم کوه

چیزی که در طول مسیر توجه تان را به خود جلب می کند، سرسبزی ابتدای مسیر، رودخانه زیبا و خوش رنگی که جاری است و همچنین یخچال هایی است که باید از روی آن ها عبور کنید. یکی از جاذبه های کوه نوردی هم همین است که در فصل تابستان و اوج گرما، میزان زیادی برف در علم کوه می بینید، تجربه ای که شاید در طول زمستان های گرم اخیر به ندرت اتفاق بیفتد.

علم کوه کجاست؟

علم کوه در استان مازندران قرار گرفته و مسیر دسترسی آن از سمت کلاردشت و روستای رودبارک است. علم کوه در واقع در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کلاردشت واقع شده است.

قدم به قدم مسیرهای صعود به علم کوه چطور است؟

برای صعود به این قله می توانید از مسیرهای متفاوتی بروید، اما دو مسیر اصلی آن در واقع رخ شمالی از سمت یخچال علم چال و رخ جنوبی از سمت دشت حصارچال است.

قله علم کوه با ارتفاع ۴۸۵۰ متر دومین قله بلند ایران محسوب می شود

صعود به علم کوه از رخ جنوبی

اگر دنبال مسیر ساده تری برای صعود هستید، بهتر است رخ جنوبی را انتخاب کنید. البته این مسیر هم سختی های خودش را دارد، اما به نسبت مسیر شمالی که فنی تر است، صعود راحت تری دارد.

برای رفتن از رخ جنوبی باید از سمت کلاردشت و روستای رودبارک اقدام کنید. هنگامی که به اول مسیر (قرارگاه کوهنوردی رودبارک) می رسید، افراد زیادی را می بینید که برای خدمت رسانی به کوه نوردانی که قصد صعود به قله علم کوه را دارند، در جنب و جوش هستند.

شما ابتدا باید برای گرفتن نوبت پاترول، اقدام کنید. هر ماشین ۶ نفر ظرفیت دارد و باید بدانید که همان ماشین و راننده روز بعدی به دنبال شما می آیند، پس باید حتما زمان برگشت را هماهنگ کنید.

مسیر بسیار ناهموار است و شما با هر خودرویی قادر به بالا رفتن نخواهید بود، بنابراین بهتر است از پاترول ها و لندرورهای همین قسمت استفاده کنید.

حدود ۱:۳۰ ساعت زمان می برد تا این گروه حرفه ای شما را از روستای رودبارک به محل آغاز پیمایش علم کوه برسانند و از آن جا باید پیاده بالا بروید تا در ارتفاع ۳۷۵۰ متری به محل کمپ یعنی دشت حصارچال برسید. حصارچال دشت به نسبت بزرگی است، اما پناهگاهی در آن وجود ندارد.

مسیر پیمایش تا دشت حصارچال هم بین ۱:۳۰ تا ۲ ساعت زمان می برد. شما می توانید هم با کوله کشی این راه را طی کنید و هم با کرایه قاطر، کوله های خود را جداگانه ببرید.

درست قبل از رسیدن به دشت حصارچال، دو چشمه آب وجود دارد که می توانید از آن ها آب بردارید. بعد از حصارچال هم اول مسیر به نسبت ساده است و بعد از آن دیگر وارد مسیرهایی می شوید که فقط شیب رو به بالا دارند. در کل هم این مسیر چیزی بین ۴ تا ۶ ساعت زمان می برد.

هنگامی که به قسمت شیب می رسید، راه علم کوه دو قسمت می شود و افرادی را خواهید دید که از مسیر سمت چپ که در ارتفاع پایین تری قرار دارد بالا می روند یا فرود خود را از این قسمت انجام می دهند.

قسمت مسیر پایینی علم کوه کمی خطرناک است، چرا که تعداد زیادی از کوه نوردان از مسیر بالا می روند و احتمال پرت شدن سنگ های ریز و درشت روی سر کوه نوردان این قسمت بسیار بالاست. چندین نفر تا به حال در این مسیر دچار سانحه و مرگ شده اند.

اگر این مسیر صعود به علم کوه را انتخاب کردید، حتما هوشیار و گوش به زنگ باشید تا حادثه ناگواری رخ ندهد. بهتر است صعود خود را صبح زود و قبل از طلوع آفتاب شروع کنید تا مسیر خلوت تری پیش رو داشته باشید.

جاذبه های گردشگری رخ جنوبی علم کوه

گردشگران خارجی زیادی با ماشین به اول این مسیر (تنگه گلو) می آیند تا از نزدیک نظاره‎ گر برف باشند. به خصوص از کشورهای عربی که به ندرت شاهد پدیده ای چون برف و یخچال های طبیعی هستند.

قله های منطقه علم کوه

یکی دیگر از جاذبه های مسیر حصارچال، تابلویی است که قبل از این دشت قرار گرفته و نشان دهنده قلل نزدیک به علم کوه است که شامل مرجیکش، خرسان شمالی، خرسان میانی، خرسان جنوبی، ستاره، منار و غیره می شود.

همه این قله های علم کوه بالای ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارند و همین باعث می شود این منطقه را به «آلپ ایران» بشناسند. در طول مسیر آبگیرهای زیادی را می بینید که رنگ خاص و زیبایی آن ها نظر شما را جلب خواهد کرد.

حتی بخشی از این آبگیرها یخ زده است که جلوه ویژه ای به آن می بخشد. به علاوه سمت چپ دشت حصارچال، دریاچه ای در فاصله نه چندان دور قرار دارد که با حدود ۱:۳۰ ساعت پیمایش می توانید به آن برسید و از زیبایی حیرت انگیز و دیواره های یخ زده آن در مسیر علم کوه لذت ببرید.

صعود به علم کوه از رخ شمالی

اما رخ شمالی به طور کلی شامل سه مسیر به نام های «سیاه سنگ ها»، «گرده آلمان ها» و «دیواره» است.

مسیرهای صعود به قله علم کوه

مسیر سیاه سنگ ها: مسیر اولی صعود به علم کوه یعنی سیاه سنگ ها، ساده ترین مسیر رخ شمالی است اما نیاز به دست به سنگ شدن و احتیاط بالایی دارد.

مسیر گرده آلمان ها: گرده آلمان ها، همان طور که از نام آن پیداست، به نام اولین گروه آلمانی که از این مسیر صعود کردند، نام گذاری شده است.

مسیر دیواره: اما مسیر آخر یعنی دیواره، دشوارترین مسیر جبهه شمالی و تقریبا عمودی است. شما از هر رخ که به قله صعود کرده باشید، می توانید نیم نگاهی هم به قسمت دیواره و عمود بودن آن داشته باشید که شهرت بالایی دارد و سبب می شود علم کوه در زمره سخت ترین صعودهای ایران قرار بگیرد.

به طور کلی، رخ شمالی از سمت ونداربن آغاز می شود. بعد از آن هم کنگلک بالا و پایین و لزونک قرار گرفته که پس از گذر از آن ها وارد منطقه سرچال می شوید.

در این قسمت (ارتفاع ۳۸۵۰ متری) جان پناهی معروف به «جان پناه سرچال» قرار گرفته است که مجهز به سرویس بهداشتی و آب چشمه است که با لوله کشی در اختیار کوه نوردان قرار می گیرد. در بسیاری از ماه های سرد سال، آب این چشمه در علم کوه به علت یخ زدگی قابل استفاده نخواهد بود. بعد از عبور از سرچال هم به جایی می رسید که تنها سنگ و یخ می بینید که در واقع اول یخچال علمچال است.

پناهگاهی که امروزه به نام خرابه از آن یاد می کنند، جان پناه این قسمت بوده که در اثر تغییرات آب و هوا و جا به جایی یخچال ها از بین رفته و تنها آثار مخروبی از آن به یادگار مانده است. اما اگر بخواهید یک شب در این مسیر کمپ کنید باید به محل اصلی کمپ یعنی علمچال بروید.

علاوه بر این ها یک جانپناه فلزی هم در ارتفاع ۴۵۰۰ متری قرار گرفته است که می توانید برای یک استراحت کوتاه از آن استفاده کنید.

بهتر است شب را در این جانپناه نگذرانید، مگر در موارد اضطراری. همچنین جانپناه خرسان هم در قسمت غربی قله علم کوه قرار گرفته که در واقع یک جانپناه اضطراری برای کسانی است که برای دیواره نوردی و سنگ نوردی آمده اند و به مشکل بر می خورند.

مهم ترین صعودهای علم کوه

دانستن این که چه کسانی برای اولین بار به این قله صعود کردند، می تواند بسیار جالب توجه باشد.

برای مثال، منابع تاریخی نشان می دهند که در سال ۱۲۸۱ هجری، گیاه شناسانی به نام برادران بُرن مولر یا Bornmoller متوجه ارتفاع بالای این کوه نسبت به کوه های اطراف شدند و تحقیقاتی هم در این زمینه به عمل آوردند. در مورد این که به قله علم کوه صعود کردند یا خیر، شواهدی در دست نیست.

در سال ۱۳۱۲ هجری، یک گروه انگلیسی موفق می شوند از رخ جنوبی به این قله صعود کنند که همسر یکی از اعضای این گروه یعنی آلن ترود هم در این ماجراجویی، آن ها را همراهی کرده است. این گروه بعد از یک سال دوباره به علم کوه باز می گردند و با مشاهدات خود ثابت می کنند که برن مولر که اولین مسافر این کوه بود، موفق به صعود آن شده بوده است. این گروه که این بار به رهبری هانز بوبک Hans Bobec سفر خود را آغاز کرده بودند، شروع به نقشه برداری از قله های این منطقه و یخچال های آن کردند.

اما اولین گروهی که در سال ۱۳۱۵ از رخ شمالی به این کوه صعود کردند، یک گروه آلمانی با نام «کلاپ آلپاین» بودند. بعد از آن هم به تدریج، کوه نوردی در این مسیر قوت بیشتری گرفت.

امروزه شاهد تعداد بالایی از کوه نوردان مرد و زن هستیم که به این قله صعود می کنند. اولین گروه بانوان در سال ۱۳۲۹ در منطقه علم کوه صعود کردند. اعضای این گروه، عصمت قاضی، فرخ و نصرت کوه کن بودند که صعود خود را به سرپرستی جلیل کتیبه ای و از مسیر حصارچال به قله شاخک انجام دادند.

اما افراد دیگری هم هستند که نام شان به عنوان اولین کسانی که از طریق دیواره شمالی به قله صعود کرده اند، ثبت شده است. این قسمت که فنی و دشوار است، افتخارات زیادی برای کوه نوردان به همراه داشته و بسیاری از مسیرها به نام کسانی که بار اول آن را فتح کرده اند، نام گذاری شده است.

مانند مسیر «رست» و «نجاح» که به یاد دو کوه نورد یعنی «هاری رست» یا Hari Rost کوه نورد آلمانی و همین طور، «فریدون نجاح» نام گذاری شده است که به ترتیب در سال های ۱۳۴۳ و ۱۳۴۷ موفق به صعود از سمت دیواره های شمالی علم کوه شدند.

محمد نوری تا به امروز تنها کسی است که موفق به صعود زمستانه از دیواره علم کوه شده است.

نکات لازم در صعود به قله علم کوه

یکی از اولین و مهم ترین نکات احتیاطی در صعود به این کوه، انتخاب زمان مناسب برای صعود به علم کوه است. بیشتر صعودها در فصل تابستان که هوا سرمای کمتری دارد، انجام می شود. به علاوه بهتر است همراه با گروه سفر کنید، به خصوص اگر تجربه زیادی در کوه نوردی یا سنگ نوردی ندارید.

برای جلوگیری از گم شدن در مسیر، بهتر است نقشه راه همراه داشته باشید و بتوانید موقعیت خود را نسبت به مسیر اصلی بسنجید. گم شدن در مسیر کوهستانی علم کوه لزوما ارتباطی به شلوغ بودن آن ندارد. در یک مه غلیظ، ممکن است تعداد زیادی از افراد، راه نامناسبی را برای صعود یا فرود انتخاب کنند که می تواند خطرات زیادی همراه داشته باشد.

میزان کافی آب و تنقلات با خودتان داشته باشید تا کمتر دچار خستگی یا ارتفاع زدگی شوید. میزان مناسبی از آب می تواند به جریان خون و اکسیژن رسانی بهتر به بافت های بدن شما کمک کند.

برای این که صعود بهتری داشته باشید، با سرعتی قدم بردارید که ضربان قلب تان بالا نرود و به نفس نفس نیوفتید. این مسئله می تواند باعث خستگی زودهنگام و از دست دادن انرژی شود.

برای صعود از قسمت دیواره های علم کوه باید حتما تجربه دیواره نوردی داشته و تجهیزات لازم داشته باشید. با سرپرستی یک کوه نورد حرفه ای و آشنا به مسیر، سفر خود را آغاز کنید.

آفتاب سوختگی در ارتفاعات علم کوه را جدی بگیرید؛ تابش آفتاب روی پوست در ارتفاعات بالا، می تواند منجر به مشکلات پوستی شود. بهتر است حتما از لباس پوشیده، کلاه و کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

ارتفاع این قله بالاست و ممکن است کسانی که عادت به ارتفاع زیاد ندارند، دچار مشکلاتی مثل سردرد، سرگیجه و تهوع کند.

پیش از صعود به علم کوه برای هم هوایی، به قله های کم ارتفاع تر صعود کنید تا تجربه لذت بخش تری داشته باشید.

در صورتی که کسی از همراهان شما دچار ارتفاع زدگی شدید شد، باید با رعایت احتیاط از کوه فرود بیاید تا با کاهش ارتفاع به حالت عادی بر گردد.

به عنوان یک کوه نورد مسئول، همه زباله هایی را که تولید کرده اید، با خود از کوه خارج کنید. پاکسازی مسیر بدون جاده و امکانات بسیار دشوار است. بنابراین حتما و حتما زباله های خود را از محیط و طبیعت زیبای علم کوه خارج کنید.

تجهیزات مورد نیاز در صعود به قله علم کوه

تجهیزات کوه نوردی در فصول مختلف متفاوت هستند، اما در صعود تابستانی بهتر است باتوم یا عصای کوه نوردی، عینک آفتابی، کلاه، ضد آفتاب، کرامپون (یخ شکن) برای احتیاط، کفش مناسب کوه نوردی، لباس راحت، لباس گرم همراه داشته باشید.

تغذیه در صعود به قله علم کوه

برای وعده های غذایی خود هم غذاهای سبک و مغذی و انواع میوه های تازه و خشک در نظر بگیرید. عسل یا ترکیب کنجد و عسل هم یکی از خوراکی های مفید و انرژی بخش در طول کوه نوردی است.

دقت کنید صعود از دیواره های شمالی علم کوه هم همان طور که پیش تر گفتیم، به تجهیزات تخصصی و فنی خود نیازمند است.