موزه بابل که به «گنجینه بابل» شهرت دارد اولین موزه تاریخ و باستان شناسی مازندران (موزه مادراستان) است که در سال ۱۳۰۷ توسط یک معمار آلمانی در دوره رضاخان پهلوی به عنوان ساختمان بلدیه یا همان شهرداری امروزی ساخته شد. وقتی وارد گنجینه می شوی گویا گشتی بر مرور تاریخ و زندگی گذشتگان خواهی داشت.
به گزارش «دنیای سفر»، موزه گنجینه بابل در سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۵۲۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، معماری این بنا تلفیقی از معماری نئوکلاسیک و معماری باستانی ایرانی است، این ساختمان تا اسفند سال ۱۳۷۴ در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور با هدف کاربری فرهنگی قرار داشت که پس از احیا و بازسازی و مرمت در بهمن ماه سال ۱۳۷۵ رسما به عنوان موزه بابل افتتاح شد.
ردپایی از تاریخ کهن در موزه بابل
گنجینه بابل ساختمانی زیبا در سه طبقه که تاریخی از آثار باستانی (اشیاء تاریخی فرهنگی)، اسناد تاریخی و طبقه زیرین شامل اشیاءمردم شناسی و یادمان چوبی، شامل درب و پنجره های اُرُسی و نردبان چوبی به صورت توامان جلوه زیبایی از تاریخ، فرهنگ وهنر بابل و مازندران را به نمایش گذاشته است.
در بخش باستان شناسی که در طبقه اول موزه بابل قرار دارد، شامل آثاری از دوره های پیش از تاریخ و اسلامی است، اشیا این بخش در یک اتاق و دو سالن قرار داده شده اند و طیف وسیعی را در بر می گیرند، سفال های منقوش هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد از تپه حصار دامغان، تپه سیلک کاشان و محوطه باستانی شوش، سفال خاکستری رنگ داغ دار تورنگ تپه، ظروف خاکستری مازندران در اواخر هزاره سوم و اواخر هزاره دوم پیش از میلاد و همچنین ظروف سفالی قرمز رنگ منقوش اسماعیل آباد متعلق به هزاره پنج میلادی، از قدیمی ترین آثار این موزه هستند.
اشیایی از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره پیش از میلاد تا دوره پارت و ساسانی شامل مجسمه های سفالی، مفرغی، جنگ افزارهای مفرغی و ظروف سنگی، از مجموعه های موجود در یکی از سالن های موزه هستند، بسیاری از اشیای موجود در این موزه، از مناطق باستانی مازندران مانند بهشهر، ساری، قائم شهر، نکا و نور به دست آمده اند و نمایانگر قدمت منطقه شمال کشور هستند.
موزه مردم شناسی بابل
طبقه دوم گنجینه بابل جمع آوری آثاری از تمام قومیت های ساکن در این خطه است در تالاری وسیع، اشیایی مانند وسایل کشاورزی، پوشاک مازندران، گیلان، ترکمن، چادرشب بافی زنان مازندران، صنایع دستی زنان ترکمن صحرا و صنایع دستی مانند زری بافی و سفال گری، قرار داده شده اند، در همین بخش نمایی از ازدواج و نوع پوشش عروس و داماد شمالی نیز در معرض دید عموم قرار گرفته است.
از دیگر فضاهای این بخش می توان به قهوه خانه سنتی با وسایلی مانند تخت چوبی برای نشستن و استراحت، قلیان، چوب سیگار و منقل اشاره کرد. اشیا دیگری مانند وسایل روشنایی، وسیله خرد کردن قند، تخته خرد کردن سبزی و انواع قاشق های چوبی کوچک نیز در این مجموعه قرار دارد.
در قسمت داروخانه سنتی در همین بخش که با نام داروخانه یا عطاری معرفی می شود، اطلاعاتی از انواع گیاهان دارویی شمال و فهرست طرز استفاده از آن ها، برای علاقه مندان در نظر گرفته شده است.
این موزه همچنین دارای سالن اختصاصی یادمان های چوبی دارای اشیایی مانند در، پنجره، انواع منبت، مشبک، قاب و گره است. قدیمی ترین اثر این بخش، صندوق مزار امامزاده علی از روستای سوادکوه و متعلق به ۸۳۳ هجری قمری است، دو لنگه در چوبی منبت کاری شده که متعلق به مزار شاهزاده رضا هستند نیز در این بخش قرار داده شده اند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بابل در این باره به ایسنا گفت: موزه گنجینه بابل نماد این شهرستان است.
مهران فلاح خاطرنشان کرد: این موزه در سال ۱۴۰۳ پذیرای نزدیک به ۱۸ هزار نفر بازدید کننده و در ایام عید نیز از ۲۳ اسفند تا پایان تعطیلات نوروز امسال بیش ۴ هزار نفر گردشگر از گنجینه بازدید داشتند.
وی یادآور شد: بخش همکف این موزه شامل کاوشی است که اخیراً در منطقه باستانی در تپه باستانی شهنه پشته کشف شده و همچنین کتابهای نفیس اهدایی ساکنین بابل است.
فلاح با اشاره به اینکه طبقه بالای این موزه شامل آثار باستانی از سراسر کرانه دریای خزر شامل سفال مفرغ، شیشه و سکه های اکتشاف شده است، تصریح کرد: بخش مردم شناسی این موزه نیز فرهنگ زندگی مردم مازندران را به نمایش گذاشته شد.
وی از وجود اسکلت کاوش شده یک دختر جوان با قدمت ۳۵۰۰ ساله در این موزه خبر داد و گفت: این موزه میزبان ۱۰ اثر پیش از تاریخ به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی در خرداد ۱۴۰۳ به مدت یک ماه به صورت امانت بوده که شامل جام زرین کلاردشت، انگشتر زرین با نگین مشبک گل، شمشیر زرین مکشوفه از کلاردشت، ظرف به شکل برگ مو، بشقاب سیمین، بشقاب زراندود، کلاه خود، کاسه، بشقاب نقره مکشوفه ساری آثار تاریخی نفیس این گنجینه بوده است.
دستاوردهای یگان حفاظت به عنوان مهم ترین بازوی حفاظتی آثار تاریخی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران هم در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: برنامه های هفته میراث فرهنگی از امروز ۲۸ اردیبهشت مصادف با روز جهانی و ملی موزه ها تا سوم خرداد در استان اجرا می شود.
وی افزود: دستاوردهای یگان حفاظت به عنوان مهمترین بازوی حفاظتی آثار تاریخی و فرهنگی وزارت میراث فرهنگی در نمایشگاه هایی تحت همین عنوان در موزه کلبادی برپا می شود.
مدیرکل میراث فرهنگی تصریح کرد: یافته ها و داده های دیرینه شناسی حاصل کاوش محوطه گرم رود بیرون آمل دوره پارینه سنگی نیز در موزه آمل به نمایشگاه گذاشته می شود. همچنین خانه موزه نیما یوشیج یکی از شاخص ترین جاذبه های گردشگری ادبی مازندران در بلده نور است که همایش میراث معنوی ما نیما با همکاری انجمن مردم نهاد میراث فرهنگی به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی برنامه ریزی شده است.
وی میراث فرهنگی را محصول گردشگری در توسعه صنعت توریسم، دانست و گفت: توجه به میراث فرهنگی از ابنیه تاریخی و فرهنگی گرفته تا آیین ها و مراسم بومی و محلی، امروزه دستمایه جذب گردشگر در دنیا شده است تا جایی که دیدن یک موزه و یا معماری و نحوه ساخت یک بنا یا حضور در یک مراسم آیینی به یک مقصد گردشگری تبدیل شده است.
