به گزارش «دنیای اقتصاد»، شورای جهانی سفر و گردشگری(WTTC) در تازه ترین گزارش خود به بررسی آماری تاثیر گردشگری براقتصاد کشورهای مختلف پرداخته است. این شورا در گزارش سالانه اقتصادی ۲۰۱۵ خود، ۱۸۴ کشور و ۲۵ منطقه جهان را مورد بررسی قرار داده است. در این گزارش برای نخستین‌بار کشورهای عضو اتحاد اقیانوس آرام (آ‌سه‌آن) نیز گنجانده شده‌اند.
طبق این گزارش در سال ۲۰۱۴ سفر و گردشگری برای اقتصاد جهانی ۶/ ۷ تریلیون دلار(۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان) و ۲۷۷ میلیون شغل ایجاد کرده؛ به گونهای که از هر ۱۱ شغل، یک شغل مربوط به بخش سفر و گردشگری بوده است.
این گزارش با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر بخش سفر و گردشگری نسبت به اقتصاد به‌طور کلی و دیگر بخش‌های عمده مانند خودرو، خدمات مالی و بهداشت و درمان با رشد سریع‌تری روبه‌رو شد و سال گذشته هم از این مساله مستثنی نبوده است، خاطرنشان می‌کند: در سال ۲۰۱۴ ورود گردشگران بین‌المللی نیز افزایش داشت و به نزدیک ۱۴/ ۱ میلیارد نفر رسید. گردشگران اقتصادهای نوظهور ۴۶ درصد از سهم ورود گردشگران بین‌المللی را به خود اختصاص دادند که نسبت به ۳۸ درصد در سال ۲۰۰۰، رشد محسوسی داشته است. براساس پیشبینیهای این شورا، بخش سفر و گردشگری هر ساله با چالش‌هایی روبه‌رو است و احتمالا امسال نیز همین‌گونه خواهد بود.
کاهش و بی‌ثباتی بالقوه برخی ارزها در برابر دلار و رکود اقتصادی در روسیه که یک بازار خروجی عمده محسوب می‌شود، همزمان با کندی رشد تجارت جهانی در سال ۲۰۱۵، موجب کاهش صرف هزینه توسط گردشگران خواهد شد. اما در مقابل کاهش قیمت نفت موجب بهبودهای چشمگیر اقتصادی در کشورهای واردکننده نفت در سال ۲۰۱۵ می‌شود؛ به طوری که فشار بر هزینههای زندگی را کاهش خواهد داد، موجب افزایش درآمد خانوارها و درنتیجه هزینه مصرف‌کنندگان خواهد شد و همین‌طور قیمت بلیت هواپیما را کاهش خواهد داد. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری سفر و گردشگری با آهنگی سریع‌تر از سال گذشته رشد کند. همچنین براساس برآوردها، کل سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی تا ۷/ ۳ درصد افزایش خواهد یافت. به علاوه ظهور مقاصد جدید و فرصت‌های سرمایه‌گذاری ادامه خواهد داشت، زیرا صنعت گردشگری در کشورهای درحال توسعه به‌طور فزاینده درحال مقرون به صرفه شدن است. این رشد، کشورها را وادار خواهد کرد شیوه‌ای هماهنگ را در برنامه‌ریزی و توسعه صنایع و نهادهای دولتی و آموزشی اتخاذ کنند تا این نهادها بتوانند از پتانسیل‌هایشان به‌طور کامل بهره‌برداری کنند. در اینجا گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری درمورد تاثیرات سفر و گردشگری بر اقتصاد ایران آورده می‌شود. این شورا برای تدوین گزارش خود در مورد ایران از آمارهای موجود در مرکز حسابهای اقماری گردشگری بهره گرفته است.
سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی
سهم مستقیم سفر و گردشگری منعکس‌کننده فعالیت اقتصادی ایجاد شده توسط هتل‌ها، آژانسهای مسافرتی، خطوط هواپیمایی و دیگر خدمات حمل و نقل مسافر است. همچنین فعالیت‌هایی مانند خدمات رستوران‌ها و مراکز تفریحی را هم درنظر می‌گیرد. براساس گزارش WTTC، سهم مستقیم سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۱۴، ۲۳۷هزار و ۱۲۱ میلیارد ریال(۳/ ۲ درصد از کل تولید ناخالص داخلی) بوده است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۵ تا ۶/ ۶ درصد افزایش یابد. ایران در این شاخص آماری جایگاه ۱۳۵ را به خود اختصاص داده و بعد از کشورهایی همچون لبنان، اردن، سوریه، ترکیه، پاکستان، عمان و عربستان سعودی قرار گرفته است. (جدول ۱)
همچنین طبق برآوردها، سهم مستقیم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۵ سالانه ۷/ ۵ درصد افزایش خواهد یافت و در سال ۲۰۲۵ به ۴۴۲۱۵۶ میلیارد ریال (۹/ ۲ درصد از کل تولید ناخالص داخلی) خواهد رسید. همچنین این گزارش تصریح می‌کند که علاوه‌بر تاثیرات مستقیم گردشگری بر اقتصاد کشورها، این صنعت به‌طور غیرمستقیم نیز بر اقتصاد موثر است. بنابراین سهم کل سفر و گردشگری یعنی جمع سهم مستقیم و سهم غیرمستقیم از تولید ناخالص داخلی سرمایه گذاری، زنجیره عرضه و تاثیرات درآمدی را هم دربرمی‌گیرد. طبق گزارش WTTC، سهم کل سفر و گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی در سال گذشته میلادی، ۶۵۱ هزار و ۵۱۱ میلیارد ریال (۳/ ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی) بود و پیش‌بینی می‌شود این سهم در سال ۲۰۱۵ تا ۱/ ۶ درصد رشد خواهد داشت. به علاوه برآوردها نشان می‌دهد سهم کل سفر و گردشگری سالانه ۷/ ۵ درصد در ایران رشد خواهد کرد و در سال ۲۰۲۵ به ۱۱۸۲هزار و ۴۵۰ میلیارد ریال(۸/ ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی) خواهد رسید. (جدول۲)
سهم گردشگری از مشاغل
گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری نشان می‌دهد در سال گذشته میلادی، توریسم به‌طور مستقیم ۴۱۳هزار شغل (۸/ ۱ درصد از کل مشاغل) ایجاد کرد. پیش‌بینی می‌شود این مساله در سال ۲۰۱۵ تا ۴/ ۴ درصد افزایش یابد و تا سال ۲۰۲۵ با رشد سالانه ۳/ ۴ درصدی رو به رو شود و به ۶۵۶هزار شغل (۲/ ۲ درصد از کل مشاغل) برسد.
همچنین در سال ۲۰۱۴، مجموع مشاغلی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به حوزه گردشگری مرتبط هستند، ۳/ ۵ درصد از کل مشاغل (یک میلیون و ۲۲۳هزار و ۵۰۰ شغل) بوده است. طبق پیشبینیها، این رقم در سال ۲۰۱۵ تا ۱/ ۵ درصد رشد خواهد کرد و به یک میلیون و ۲۸۵هزار و ۵۰۰ شغل خواهد رسید. سهم کل مشاغل از سفر و گردشگری تا سال ۲۰۲۵ سالانه ۱/ ۴ درصد افزایش خواهد یافت و به مرز یک میلیون و ۹۱۳هزار شغل(۵/ ۶ درصد از کل مشاغل) میرسد.
صادرات گردشگر، صادرات نامرئی
در سال ۲۰۱۴، صادرات گردشگر ایران (یعنی درآمدی که از راه گردشگران ورودی به کشور حاصل شده است) بالغ بر ۴/ ۲۴۹۰۳ میلیارد ریال (۱/ ۱ درصد از کل صادرات) بوده که با میانگین خاورمیانه، ۵/ ۳ درصد فاصله دارد. ایران از این حیث در رتبه ۱۷۲ جهان و ذیل کشورهایی نظیر اردن، ترکیه، لبنان، مصر، عمان، پاکستان و عربستان سعودی قرار گرفته است. (جدول۳)
صادرات گردشگر در سال ۲۰۱۵ تا ۲/ ۳ درصد افزایش خواهد یافت و از ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ سالانه با رشد ۰/ ۳ درصدی رو به رو خواهد شد. صادرات گردشگر در سال ۲۰۲۵ به ۱/ ۳۴۶۰۴ میلیاردخواهد رسید؛ این درحالی است که طبق این پیش‌بینی، رشد سالانه ایران کمتر از میانگین جهانی و میانگین خاورمیانه خواهد بود. (جدول۴)
سهم سرمایه‌گذاری
در سال گذشته میلادی، سرمایه‌گذاری در بخش سفر و گردشگری در ایران، رقمی بالغ بر ۵/ ۸۳۶۰۳ میلیارد ریال یا ۰/ ۳ درصد از کل سرمایه‌گذاری بوده است. در این زمینه نیز ایران با میانگین خاورمیانه، ۸/ ۳درصد فاصله دارد و در میان کشورهای جهان، در رتبه ۱۴۱ قرار دارد. (جدول۵) این گزارش پیش‌بینی می‌کند سرمایه‌گذاری در این بخش در سال ۲۰۱۵ تا ۳/ ۴ درصد رشد خواهد کرد و طی ۱۰ سال آینده سالانه ۵/ ۵ درصد افزایش خواهد یافت؛ رقمی که بالاتر از میانگین جهانی رشد سرمایه‌گذاری گردشگری خواهد بود. به این ترتیب برآوردها نشان می‌دهد این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۱۴۹هزار و۴۴۶ میلیارد ریال (۷/ ۳ درصد از کل سرمایه‌گذاری) خواهد رسید. (جدول۶)
مولفه‌های سفر در ایران
این گزارش همچنین با بررسی مولفه های سفر در ایران، هزینه سفر تفریحی داخلی و محلی را ۹/ ۹۲ درصد از سهم مستقیم سفر و گردشگری از تولید ناخالص داخلی ایران (۳۸۸هزار و۴۳۳ میلیارد ریال) در سال گذشته میلادی عنوان کرده؛ این در شرایطی است که سهم هزینه سفرهای کاری از تولید ناخالص داخلی ۱/ ۷ درصد (۶/ ۲۹۷۹۳ میلیارد ریال) بوده است. پیش‌بینی می‌شود هزینه سفرهای تفریحی در سال ۲۰۱۵، ۷/ ۶ درصد افزایش خواهد یافت و به ۴۱۴۵۸۹ میلیارد ریال خواهد رسید. هزینه سفرهای تفریحی سالانه ۷/ ۵ درصد رشد خواهد کرد و در سال ۲۰۲۵ به ۷۲۴۶۱۴ میلیارد ریال خواهد رسید. همچنین، طبق برآوردها، در سال ۲۰۱۵ هزینه سفر کاری تا ۵درصد افزایش خواهد یافت و به ۴/ ۳۱۲۸۰میلیارد ریال خواهد رسید. این هزینه تا سال ۲۰۲۵ با رشد سالانه ۲/ ۶ درصدی رو به رو شده و به مرز ۶/ ۵۷۰۱۵ میلیارد ریال میرسد. سهم مستقیم هزینه سفر داخلی از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۴، ۹۴ درصد بوده است. این در شرایطی است که همان‌طور که گفته شد سهم صادرات گردشگر(یعنی هزینه گردشگران خارجی یا درآمدهای گردشگری بین‌المللی) از تولید ناخالص داخلی ۰/ ۶ درصد بوده است. پیش‌بینی می‌شود هزینه سفر داخلی در سال ۲۰۱۵ تا ۸/ ۶ درصد رشد خواهد کرد و به ۴۲۰هزار و۱۸۰ میلیارد ریال خواهد رسید. این هزینه با رشد سالانه ۹/ ۵ درصدی روبه‌رو خواهد شد و در سال ۲۰۲۵ به ۷۴۷هزار و ۲۶ میلیارد ریال خواهد رسید. (جدول ۷)
به گزارش «دنیای اقتصاد»، شورای جهانی سفر و گردشگری یک مرجع جهانی درمورد سهم سفر و گردشگری از مسائل اجتماعی و اقتصادی محسوب می‌شود. این شورا به‌منظور ترغیب رشد پایدار در حوزه سفر و گردشگری با دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی در زمینه‌های اشتغال‌زایی، افزایش صادرات و ایجاد رفاه همکاری می‌کند. این شورا مدت ۲۵ سال است که تاثیرات اقتصادی سفر و گردشگری را در نقاط مختلف جهان مورد بررسی قرار می‌دهد.
