به گزارش «دنیای سفر»، «نیما یوشیج» (پدر شعر نو فارسی) اهل مازندران بود و سال ها در خانه پدری اش در یوش می زیست، اما چند سالی در کنار همسرش «عالیه جهانگیر» و فرزندشان در خانه ای در دزاشیب تهران، در همسایگی جلال آل احمد و سیمین دانشور زندگی کرد؛ خانه ای که گفته می شود زمین آن با وامی که عالیه (همسر نیما) از بانک ملی گرفته بود، خریداری شد و بعدها توسط خود نیما و همسرش ساخته شد، اما نیما و عالیه سال های زیادی در این خانه زندگی نکردند. دو سال بعد از فوت عالیه هم فرزندشان این خانه را (سال ۱۳۴۵) فروخت.
بعد از آن یادگار نیما در تهران فراز و نشیب های زیادی را پشت سرگذاشت؛ در دورانی متروکه و جای خواب معتادان شد. با این وجود تلاش های زیادی برای حفظ این خانه شد و به دنبال آن سال ۱۳۸۰ خانه در فهرست میراث ملی ثبت شد، اما بعد از ۱۶ سال یعنی آبان ماه سال ۱۳۹۶ با شکایت مالک وقت خانه که سودای تخریب داشت و با حکم دیوان عدالت اداری، از فهرست ثبت ملی خارج شد. هرچند علاقه مندان به نیما و میراث دوستان دست روی دست نگذاشتند و به این موضوع معترض شدند.
دی ماه همان سال ۱۳۹۶ گروه «خانه ام ابری است» با هدف جلوگیری از تخریب خانه نیما یوشیج در تهران، راه اندازی شد و جمعی از اهل قلم و هنر با امضاء بیانیه ای و جمعی از اهل فرهنگ و هنر نیز در نامه ای به شهردار تهران خواستار حفظ خانه «نیما یوشیج» در تهران شدند. به دنبال آن معاون رئیس جمهور دوم بهمن ماه ۱۳۹۶ در نامه ای به معاون میراث فرهنگی کشور خواستار سامان دهی و رسیدگی به وضعیت خانه نیما یوشیج شد.
سازمان میراث فرهنگی با بررسی برخی مدارک و بر اساس ماده قانونی با عنوان ۷۹، در مکاتبه ای با دیوان عدالت اداری، بار دیگر درخواست بازگرداندن رأی ثبت ملی خانه نیما یوشیج را مطرح کرد و چهارم بهمن ماه ۱۳۹۶ «خانه نیما یوشیج» دوباره واجد ارزش ثبت شناخته شد.
خانه ای که همیشه یک پایش می لنگد
بعد از پشت سر گذاشتن این چالش ها، انگار آب ها از آسیاب افتاد و خیال همگان از بابت خانه نیما راحت شد و همین، خانه نیما یوشیج را به فراموشی سپرد، در آن سال ها درخت ها خشکیدند و حیاط خانه به زباله دانی همسایه ها تبدیل شد. تنها یادگار نیما در تهران دیگر رنگ و بوی گذشته را نداشت و برای سرپا ماندن تقلا می کرد. آن قدر وضع وخیم شد که انجمن های دوستدار میراث فرهنگی دی ماه سال ۱۳۹۷ با حضور در جلو خانه «نیما» در محله دزاشیب و با روشن کردن شمع به یاد نیما، خواستار توجه مسئولان شهری و میراثی به وضعیت این بنای تاریخی و ملی شدند.
دوباره توجه ها به خانه نیما یوشیج در تهران جلب شد و فروردین سال ۱۳۹۸ شهردار منطقه یک تهران از خرید این خانه توسط شهرداری خبر داد و قرار بر این شد که سازمان زیباسازی مرمت خانه را آغاز کند و تا ۲۱ آبان ماه (سالروز تولد نیما یوشیج) این خانه را افتتاح کند؛ وعده ای که بیش از دو سال به طول انجامید و سرانجام خانه نیما یوشیج ۲۲ آبان ماه سال ۱۴۰۰ به خانه موزه تبدیل و افتتاح شد.
اکنون حدود دو سال از افتتاح خانه موزه نیما یوشیج می گذرد، اما این خانه جز این که گفته می شود «خانه نیما»ست، رنگ و بو و نشانی از زمان زیست نیما یوشیج ندارد؛ در ورودی چوبی و شیشه ای مدرن و آیفون تصویری که برای زنگ خانه کار گذاشته شده، در تضاد با شکل و شمایل قدیمی خانه است، حتی وسایل قدیمی خانه سر جایشان نیستند، انگار همیشه یک جای کار برای حفظ این یادگاری نیما می لنگد.
احمد محیط طباطبایی ـ رئیس شورای بین المللی موزه ها در ایران (ایکوم) ـ درباره خانه نیما یوشیج در تهران و کاربری آن به ایسنا می گوید: نیما در ادبیات معاصر ایران و تحولات شعر فارسی جایگاه مهم و تأثیرگذاری دارد. او اهل یوش مازندران بود و خانه پدری او در یوش در زمان دکتر کازرونی (رییس وقت سازمان میراث فرهنگی در سال های ۷۲ تا ۷۶) مرمت شد و با مجوزی از دولت، پیکر این شاعر از امامزاده عبدالله به خانه اش در یوش منتقل و دفن شد. هر چه مدارک و اسناد از نیما و دوستان نیما که به او هدیه داده شده بود، یا امضاء نیما پای آن بود، به خانه اش در یوش منتقل و به نمایش گذاشته شد. همچنین در سال ۱۳۸۳ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در هفته میراث فرهنگی، بابک گرمچی (نقاش، متخصص چاپ دستی و گرافیست ایرانی) از سوی سازمان میراث فرهنگی نمایشگاهی از نیما و آثارش برپا کرد و کل این نمایشگاه نیز به خانه نیما در یوش منتقل شد.
او ادامه می دهد: وقتی موضوع خانه نیما در تهران مطرح شد، شهرداری تهران و واحد زیباسازی، این خانه را در اختیار گرفتند، اما متاسفانه با خانه نیما در تهران آن رفتاری که با خانه دکتر شریعتی و خانه سیمین و جلال داشتند، نشد. در واقع این خانه دچار دستبرد به معنای تغییر در وجوه تاریخی آن شد. ضمن اینکه مدارک، وسایل و اسناد این خانه موجود نیست، اما به هر حال این خانه هنوز باقی است و بهتر است به جای خانه ـ موزه نیما یوشیج، به «موزه یا کتابخانه نیما یوشیج» یا «خانه شعر و ادبیات معاصر ایران» تغییر کاربری داده شود، چون مدارک و اسناد مربوط به نیما در خانه یوش قرار گرفته است و از آن مدارک نمی توان در این خانه هم استفاده کرد. همچنین می توان در خانه تهران نیما با استفاده از حقیقت مجازی فضاسازی هایی انجام داد که برای مخاطب جذاب باشد.
محیط طباطبایی همچنین به وضعیت قبر مادر و همسر نیما یوشیج در قبرستان امامزاده عبدالله اشاره می کند و می گوید: قبر نمادین نیما که در گورستان امامزاده عبدالله قرار داشت، در سال های گذشته توسط شهرداری ساماندهی شد و یادمانی هم برای او گذاشتند، اما قبر مادر و همسرش که در کنار او قرار داشت نیاز به ساماندهی دارد. همچنین برای یادمان نیما در امامزاده عبدالله می توان از QR کد استفاده کرد.
