به گزارش «دنیای سفر»، سیزدهمین فصل کاوش های باستان شناسی «دروازه پردیس پارسه تخت جمشید» در محوطه باستانی تل آجری در مرودشت استان فارس، به سرپرستی علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز و پی یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیای ایتالیا به صورت مشترک و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس، پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و معاونت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حال انجام است.
علیرضا عسکری چاوردی سرپرست این هیأت باستان شناسی مهمترین دستاورد پژوهشی این فصل از کاوش های باستان شناسی، را کشف کامل دیواره شرقی دروازه پارسه تخت جمشید و شناسایی پلان کامل بنای دروازه اعلام کرد.
او گفت: دیوار شرقی این دروازه به طول ۴۰ متر و پهنای ۱۰ متر سرتاسر از آجر و خشت و هسته این دیوارِ سترگ به ضخامت پنج متر از خشت خام و از هر طرف نمای داخلی و بیرونی به پهنای ۲.۵ متر با آجر بنا شده است.
این باستان شناس، استفاده گسترده از ملات قیر را از جالب ترین فنون به کاررفته در ساخت دیواره بزرگ دروازه پارسه تخت جمشید دانست و افزود: ملات به کار رفته در بین رَج های آجری سرتاسر پهنه این دیوار، از نوعی ملات قیر است که در دوره هخامنشی به صورت گسترده استفاده شده و به نظر می رسد از قیر بیشتر به عنوان ملات ساختمانی برای ساخت بنا استفاده شده است.
کشف دیوار شرقی دروازه پارسه تخت جمشید
سرپرست هیأت باستان شناسی تل آجری، از جالب توجه ترین کشفیات اخیر در این محوطه باستانی را نمایان شدن سرتاسر دیواره شرقی دروازه با آجرهای لعابدار رنگین اعلام کرد.
به گفته عسکری چاوردی، کشف پنل های رنگین لعابدار از ردیف حیوانات اسطوره ای، گل های هشت پر و آجرهای لعابدار سفید، زرد، آبی و سبزرنگ نشان می دهد که این دروازه در دوران شکوه خود، یکی از مشهورترین دروازه های جهان باستان بوده است.
دروازه کشف شده در محوطه تل آجری واقع در سه کیلومتری شمال غرب تختگاه تخت جمشید قرار دارد. این دروازه بنایی به ابعاد ۳۰ در ۴۰ متر به ارتفاع تقریبی ۱۲متر بوده است. بنا دارای کریدوری در مرکز بوده که آن را اتاقی مستطیل شکل به ابعاد ۸ در ۱۲ متر تشکیل می داده است و در دورن این اتاق مرکزی چهار صندلی نشیمن وجود داشته است
بنا بر گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محوطه باستانی معروف به تَل آجری در فاصله سه کیلومتری شمال غربی تخت جمشید در محل معروف به باغ فیروزی قرار دارد. ابعاد این محوطه ۳۰ در ۴۰ متر است. تپه ای باستانی به ارتفاع سه متر از سطح زمین های اطراف در حریم درجه ۱ تخت جمشید واقع شده است. این محوطه باستانی در تاریخ ۱۷/۳/ ۱۳۸۵ با شماره ۱۵۵۳۰ در فهرست میراث ملی کشور ثبت شده است.
دروازه شهر پارسه، ساختمانی با جهت شمال غربی- جنوب شرقی است، اما حدود ۲۰ درجه از محور شرقی غربی انحراف دارد. این بنا ابعادی برابر با ۰۶/۲۹ متر (شمال شرق- جنوب غرب) ×۰۷/۳۹ متر (شمال غرب- جنوب شرق) داشته و از دیوار ستبری به عرض ۴۷/۱۰ متر تشکیل شده که فضایی داخلی به ابعاد ۰۰/۸ متر عرض و ۳۳/۱۴ متر طول را احاطه می کند. مسیر دسترسی به این اتاق از طریق دو راهرو به عرض ۶۳/۴ و طول ۲۴/۱۲ امکان پذیر بوده است.
با کشف کتیبه های میخی بابلی و ایلامی (عیلامی) و با توجه به کارکرد بنا مشخص شد که این بنا یک دروازه یادمانی از آغاز دوره هخامنشی بوده است.
کشف دیوار شرقی دروازه پارسه تخت جمشید
این دروازه باشکوه، در مقیاس وسیع تری طرح دروازه معروف ایشتار (حدود ۵۸۰ پیش از میلاد) را تکرار می کند که پیش از ساخت تختگاه تخت جمشید در دوره یکی از دو پادشاه نخستین پارسیان بنا شده است. احتمالا، هدف از ساخت این دروازه برای نشان دادن فتح شهر بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد در دوره کوروش بزرگ بوده است. این بنا به طور کامل از آجر و خشت ساخته شده است. نمای سرتاسر دیوارها با آجرهای لعاب دار تزئین شده است. تزئین بخش پایین دیوارها دارای نقوش هندسی و گل است. آجرهای لعاب دار متعدد مکشوفه از آوارهای بنا نشان می دهد سرتاسر سطوح دیوارها با نقوش حیوانات اسطوره ای گاو نر و حیوان ترکیبی «موشخوشو» تزئین شده بود.
این بنای تاریخی امکان دسترسی به یک باغ سلطنتی (پردیس) را فراهم می کرد که شامل یک کاخ بزرگ بود و اکنون ویرانه های آن در محوطه فیروزی ۵ موجود است. این دروازه یادمانی در دوره هخامنشی متروک شد، سپس بر اثر زمین لرزه ای بزرگ، تخریب شد و در دوره های بعد دیوارهای آن به غارت رفت.
پارسه شکوهمندترین شهر ایران باستان دارای دروازه ای زیبا هم طراز با دروازه بابل بوده است. این دروازه در کهن ترین بخش شهر در فاصله سه کیلومتری غرب کاخ های تخت جمشید واقع است. کیفیت ساخت هنری، حجم، ابعاد فنی و روش ساخت بنا برابر با دروازه ایشتار بابل، فاخر است. این دروازه در مسیر کاخ ها و بناهای سلطنتی بخش کهن شهر در همان آغاز عصر هخامنشی بنا شد.
