به گزارش «دنیای سفر»، فرسوده بودن اتوبوس های بین شهری مقوله جدیدی نیست. یک دهه قبل و حتی پیش تر هم گزارش هایی درباره فرسوده بودن ناوگان حمل و نقل جاده ای و تاثیر آن بر گردشگری منتشر می شد، موضوعی که همچنان توریسم ایران با آن دست و پنجه نرم می کند و همین موضوع نارضایتی گردشگران را به دنبال داشته و دارد. این چالش از نگاه صاحبان این وسایل به قیمت بالای خودروها و قطعات برمی گردد و در مواردی هم قطعات خودرو در بازار پیدا نمی شود.
هزینه ها بیش از درآمدها افزایش داشت
صمد طاعت مالک و راننده مینی بوس هیوندا در تبریز است، او در گفت و گو با «دنیای اقتصاد» می گوید: وسیله نقلیه ام را پنج سال پیش با قیمت ۲۴۰ میلیون تومان خریدم، آن سال قرار نبود کل هزینه را یکجا واریز کنم، ۶۰ میلیون تومان نقد پرداخت و مابقی را در ماهانه چهار میلیون تومان پرداخت کردم. در حال حاضر قیمت ماشین من به چهار میلیارد تومان رسیده است. مگر چند نفر می توانند این مبلغ را نقدی پرداخت کنند تا برای خودشان مینی بوس بخرند و با آن کار کنند. یکی از مشکلاتی که طاعت با آن مواجه است، به کمبود قطعات در بازار ایران برمی گردد. او اضافه می کند: ما همیشه در جاده هستیم و باید قطعات درجه یک و فابریک داشته باشیم تا هم سلامت خودمان و هم سلامت مسافران مان تضمین شود اما پیدا کردن آنها بسیار دشوار است و در مواردی نمی توانیم آنها را تامین کنیم.
او در این باره که آیا هزینه های نگهداری از ماشین به درآمدهایش می ارزد می گوید: درآمدها در سال های اخیر به واسطه تورم به صرفه نیست. به عنوان مثال اگر شما برای یک مسیر یک و نیم میلیون تومان دستمزد بگیرید نزدیک به دو سوم آن را باید برای نگهداری ماشین و هزینه هایش کنار بگذارید. متاسفانه هزینه های لاستیک، روغن، دستمزد و سایر موارد بسیار زیاد است به طوری که برای تعویض روغن و فیلتر تنها باید دو میلیون تومان هزینه کرد.
طاعتی در باره رونق گردشگری در تبریز عنوان می کند: خوشبختانه در سال جاری تعداد گردشگران تبریز قابل توجه بوده است. در کنار آن سرویس های روزانه در برخی ماه های سال به مقصد وان وجود دارد. با این حال اگر در سال گذشته درآمدمان کمتر بود، هزینه های پایین تری هم داشتیم. به گفته این فعال حوزه حمل و نقل در صورتی که او با ماشین خود روزانه به وان ترکیه سرویس رفت و برگشت داشته باشد ماهانه ۷۰ تا ۸۰ میلیون تومان درآمد دارد که با توجه به هزینه ها به ۵۰ میلیون می رسد. او می افزاید: این درآمد تنها برای سه ماه از سال است در بقیه موارد درآمد ما به ۱۵ میلیون تومان در یک ماه می رسد اما اگر در همین بازه زمانی بخواهیم یک جفت لاستیک بخریم همان ۱۵ میلیون تومان را باید بپردازیم. او از گران شدن بیمه بدنه، بیمه سرنشین و… به عنوان دیگر هزینه ها نام می برد و می گوید: با این هزینه ها و افزایش هزینه های زندگی و داشتن فرزند دخل و خرج ما چندان سازگار نیست و در نهایت درآمدمان به اندازه کارمندی است که اداره می رود.
به ضرورت قطعات را عوض می کنیم
امیرحسین عرب اسدی از شاغلان حوزه حمل و نقل برون شهری هم پیش تر درباره هزینه های یک ماهه یک اتوبوس به «دنیای اقتصاد» گفت: این هزینه ها عموما تا ۳۰ میلیون تومان در یک ماه می رسد. در کنار آن خراب شدن ماشین را هم داریم که بسته به موضوع بین ۵ تا ۱۰ میلیون می شود. همین موضوع سبب می شود در برخی موارد برخی هزینه های ضروری را نتوانیم انجام دهیم.
او افزود: هر ۱۰ روز یک بار باید روغن ماشین عوض شود که هر بار عوض شدن هزینه ای معادل چهار میلیون تومان دارد و برای همین تک مورد باید ۱۲ میلیون تومان بپردازیم. لاستیک اتوبوس در حال حاضر ۲۰ میلیون و چک پرداخت قسطی آنها ماهی سه تا چهار میلیون تومان است. از دیگر مواردی که ما در ماه باید برای آن هزینه کنیم تسمه دینام، تسمه واترپمپ، جک صندلی ها، جک در جعبه و… است که همه اینها با توجه به اوضاع اقتصادی بسیار گران شده اند. به عنوان مثال یک لنت معمولی برای چرخ های جلو یک و نیم میلیون تومان هزینه برمی دارد که همین میزان را باید برای چرخ های عقب هم انجام دهیم. علاوه بر اینها در هر ماه هزینه شاگرد، شوفر و گازوئیل بیش از ۲۰ میلیون تومان می شود. عرب اسدی ادامه داد: در این شرایط ما در برخی موارد ناچار می شویم برخی هزینه ها را کاهش دهیم، مثلا به جای جک، در جعبه را با سیم نگه داریم و در موارد دیگری نیز تا جای امکان از قطعات استفاده کنیم که این موضوع فشار زیادی را هم به ما وارد می کند.
جایگزینی ۹ هزار اتوبوس فرسوده
برای حل چالش فرسودگی ناوگان حمل و نقل به تازگی جزئیات مذاکرات صورت گرفته در نهمین جلسه شورای اقتصاد منتشر شد. بنا بر این خبر «شورای اقتصاد به ریاست معاون اول رئیس جمهوری با درخواست مشترک وزارتخانه های صمت و راه و شهرسازی تحت عنوان طرح جایگزینی ۸۵ هزار دستگاه کامیون و کشنده بالای ۱۰ تن، اتوبوس و مینی بوس فرسوده موافقت کرد.»
حسن کریمی سنجری کارشناس صنعت خودرو در این باره به «دنیای اقتصاد» می گوید: مهم ترین مانع در موضوع نوسازی حمل و نقل جاده ای به تحریم ها و ممنوعیت واردات و عدم تمایل شرکت های بزرگ برای کار با ایران برمی گردد. همین موضوع سبب شده قیمت خودروها هم بالا برود و برای تهیه یک اتوبوس برند ناچار باشیم بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار یورو بپردازیم. خوشبختانه موانع واردات خودروهای سنگین رفع شد و دولت هم قصد دارد با اختصاص ۶.۲ میلیارد دلار نوسازی ۸۵ هزار خودروی برون شهری را انجام دهد. او با اشاره به اینکه از این ۸۵ هزار خودرو ، ۹ هزار مورد به اتوبوس های فرسوده برمی گردد، اضافه می کند: ۲۰ هزار کشنده و ۱۷ هزار کامیون و کامیونت هم در این طرح لحاظ شده اند که طی پنج سال نوسازی آنها صورت می گیرد.
کریمی سنجری موفقیت این طرح را مشروط به تامین منابع مالی می داند. او در این باره که آیا در این پنج سال اتوبوس های بیشتری جزو فرسوده ها نخواهند شد؟ پاسخ می دهد: سال هاست درگیر نوسازی همین ۹ هزار اتوبوس هستیم. منطقی است که هر ساله تعدادی اتوبوس به جامعه اتوبوس های فرسوده اضافه شود اما اگر نتوانیم همین تعداد را هم نوسازی کنیم عمق این چالش بیشتر می شود و با اختصاص منابع ملی بخشی از معضل فرسودگی اتوبوس ها را حل می کنیم.
او همچنین از نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری با اجرای این طرح خبر می دهد و می افزاید: در این طرح جایگزینی ۱۶ هزار دستگاه اتوبوس شهری دیزلی فرسوده با اتوبوس های شهری پایه گازسوز، برقی و گازوئیل سوز، جایگزینی ۳۰ هزار دستگاه مینی بوس درون شهری فرسوده و جایگزینی ۱۶۰ هزار دستگاه تاکسی فرسوده با تاکسی و ون پایه گازسوز و برقی مدنظر است.
آنچه از گفته های این کارشناسان و فعالان حوزه خودرو پیداست به ضرورت نوسازی حمل و نقل شهری و بین شهری برمی گردد. در حال حاضر هزینه های تعمیر و نگهداری وسیله نقلیه به اندازه ای است که مالک خودرو از تعمیر و جایگزینی قطعات خودرو صرف نظر می کند. این امر در نهایت ایمنی سفرها را تحت الشعاع خود قرار می دهد. از این روست که به سرانجام رسیدن این طرح تاثیر مثبتی بر گردشگری خواهد داشت و سفرهای امن را برای توریست ها به همراه می آورد.
