گفت و گو با ابراهیم اسدی بشلی، رییس انجمن توسعه صنعت گردشگری مجمع متخصصان ایران از آن جهت که ایده های بسیار خوبی برای صنعت گردشگری دارد می تواند دارای اهمیت باشد. وی یکی از موافقان توسعه این صنعت است و البته عملکرد رییس فعلی سازمان گردشگری و میراث فرهنگی را مثبت و قابل دفاع ارزیابی می کند. شرح گپ و گفت صمیمانه ما با استاد ابراهیم اسدی بشلی را در ادامه می خواهید.
- سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ظرفیت های متعددی دارد. همین امر باعث شده بحث تبدیل این مجموعه به وزارتخانه مطرح شود. شما در این زمینه چه نظری دارید؟
من فکر می کنم تبدیل این سازمان به یک وزارتخانه مستقل می تواند کارساز باشد و نتایج مثبتی نیز به همراه داشته باشد. پیش از انتخابات مجلس شورای اسلامی، چند نفر از نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی پیشنهادی مبنی بر تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه را مطرح کردند که این پیشنهاد رد شد. اراده و عزم جدی برای تبدیل این سازمان به وزارتخانه وجود ندارد و همچنان به حوزه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به چشم حیاط خلوت برای برخی از مدیران نگاه می شوند.
- بهتر نیست برای هریک از حوزه های صنایع دستی، میراث فرهنگی و گردشگری سازمان جداگانه ای ایجاد شود؟
خیر. به نظر من ادغام این ۳ حوزه در یک سازمان اقدام مناسبی بوده و جدا کردن این سازمان ها در گذشته مشکلاتی را ایجاد کرده بود که نباید اجازه دهیم دوباره تکرار شوند. به عنوان نمونه بسیاری از مدارک و اسناد در جابه جایی و انتقال سازمان میراث فرهنگی به استان فارس گم شدند. به نظر من ادغام آنها با یکدیگر موجب شده حوزه صنایع دستی از حمایت های بیشتری برخوردار شود.
- یکی از انتقادهایی که از سوی بسیاری از کارشناسان گردشگری بر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وارد می شود بحث آمارهای گردشگری است. گفته می شود آمارها دقیق نیستند و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در حوزه آمارها بسیار محافظه کارانه عمل می کند و جزییات آماری را در اختیار دیگر نهادها و رسانه ها قرار نمی دهد. به نظر شما دلیل اصلی مشکلات آماری در صنعت گردشگری کشور چیست و چرا این سازمان تا این حد محافظه کارانه نسبت به آمارها حساسیت نشان می دهد؟
انتقاد درستی است و باید نسبت به آن حساس بود. به نظر من بسیاری از آمارها مانند آمار هتل های کشور جای تامل دارند البته من تخصص و دانش لازم را در این باره ندارم که آمارها را نقد کنم. بسیاری از آمارهای گردشگری نیز جای پرسش دارند و در عمل چنین آمارهایی ملموس نبودند. در حوزه آمارهای گردشگران مذهبی نیز آمارهایی منتشر می شود اما گردشگر تعریف خاصی دارد و بسیاری از گردشگرانی که به کشور سفر می کنند در این تعریف نمی گنجند. گردشگری که یک شب اقامت ندارد در تعریف گردشگران قرار نمی گیرد.
- شما یکی از افرادی هستید که اعتقاد راسخ به توسعه تمام و کمال صنعت گردشگری دارید تا حدی که حتی بتواند جایگزین درآمدهای نفتی باشد. برای جایگزین کردن درآمد گردشگری به جای درآمد حاصل از صادرات نفت چه اقداماتی باید انجام شود؟
هر گردشگر به اندازه ۱۰ بشکه نفت خام ارزش دارد. این ارزش می تواند افزایش هم پیدا کند. گردشگر مانند نفت نیست که ذخیره اش تمام شود بلکه اگر برخورد مناسب و زیرساخت های آماده را ببیند با تبلیغات به افزایش تعداد گردشگران کمک می کند. اگر نفت تا صد سال دیگر تمام شود گردشگری می تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای فروش نفت به شمار رود. اقتصاد گردشگری را می توان جایگزین اقتصاد نفت کرد اما باید ابزارهای لازم برای استفاده از اقتصاد گردشگری آماده باشد. به منظور جبران کاهش درآمدهای نفتی باید گردشگری را جایگزین آن کنیم و البته باید بسیار زودتر از اینها به فکر آن می افتادیم. اگر گردشگری بخواهد جایگزین اقتصاد و نفت شود باید زیرساخت های فرهنگی جذب گردشگران خارجی نیز فراهم شود.
یکی از اقدامات مورد نیاز نشان سازی است. بسیاری از کشورها شعار مناسبی برای گردشگری خود انتخاب کرده، لوگوی گردشگری انتخاب کرده اند و هرسال آنرا تغییر می دهند. به عنوان نمونه استرالیا کانگورو را برای گردشگری خود انتخاب کرده است. مالزی کشور خود را بهشت خرید نامیده و کشورها همچنین ویژگی های شاخص خود را به عنوان لوگو یا شعار گردشگری انتخاب می کنند. به عنوان نمونه مغولستان روی چنگیزخان مغول مانور می دهد و با اینکه چنگیزخان غارتگر بوده اما به عنوان یک شاخصه تاریخی برای جذب گردشگران از آن استفاده می کند. ثبت آثارها نیز بسیار به رونق گردشگری کشور کمک می کند. هر کشوری می تواند هر سال ۲ اثر باستانی یا میراث فرهنگی خود را به ثبت جهانی برساند و به طور حتم این ثبت جهانی در جذب گردشگران و جست وجوی اینترنتی آنها بسیار موثر است. زیرساخت هایی مناسب برای جذب ۲۰ میلیون نفر گردشگر در سال ۱۴۰۴ نداریم. هتل به میزان کافی موجود نیست و خانه های بوم گردی نیز باید افزایش یابند. درباره سرویس های بهداشتی نیز مشکلات بسیاری داریم که به آنها توجه نمی کنیم.
- درباره آموزش نیروی انسانی برای توسعه صنعت گردشگری و تحقق اهداف بلندمدت چه اقداماتی لازم است؟
ما در حوزه آموزش نیروی انسانی و مردم در حوزه گردشگری و فرهنگ آن با مشکلات بسیاری روبه رو هستیم. به عنوان نمونه براساس اطلاعات فرم های نظرسنجی سطل زباله هایی که در خط ساحلی کشور قرار داده شده، بسیار کم هستند. در حوزه آموزش گردشگری مشکلات بسیاری داریم. بسیاری از شاگردان من با دیپلم گردشگری نزد من می آیند اما زمانی که از آنها می پرسم می گویند ما سر کلاس نرفته ایم، حتی امتحان هم ندادیم، فقط یک نمره ای گرفتیم! بسیاری از شاغلان گردشگری در کلاس های دانشگاهی شرکت می کنند و انگیزه آنها برای ادامه تحصیل در گردشگری برای ما استادان دانشگاه دلسردکننده است. در حوزه نیروی انسانی با مشکلات آموزشی بسیاری روبه رو هستیم. برای آموزش راهنمایان گردشگری، خدمات رستوران ها، کارمندان هتل ها و… مشکلات آموزشی بسیاری داریم. کمبود مترجمان مسلط به زبان های خارجی نیز احساس می شوند.
- نظر شما درباره فعالیت های رییس فعلی سازمان گردشگری و میراث فرهنگی که قرار است به زودی جای خود را به فرد دیگری بدهد، چیست؟
با اینکه در اوایل فعالیت سلطانی فر نقدهای بسیاری از وی می شد و گفته می شد سابقه چندانی در بخش فعالیت های گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی ندارد اما به عقیده من او یکی از بهترین روسای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده است. ارتباط بسیار خوبی با معاونت های مختلف سازمان داشته و در زمان وی بودجه رشد بسیار خوبی داشته است.
از مهر اصالت در حوزه صنایع دستی و میراث فرهنگی گرفته تا برگزاری جشنواره ها و سمپوزیوم ها در بخش صنایع دستی بسیار خوب عمل کرده است. همچنین تفاهمنامه هایی با دانشگاه های مختلف و سازمان های آموزشی منعقد کرده و موجب رشد و ارتقای سطح آموزشی نیروی انسانی شد.
- به نظر شما مدیر جدید این سازمان باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
برای انتخاب ریاست جدید شاخص هایی از سوی کارشناسان گردشگری و صنف های مختلف فعال در این صنعت منتشر شده است. نخست آنکه فرد مورد نظر باید تخصص لازم را داشته باشد، همچنین این فرد باید دارای تجربه مرتبط با این حوزه باشد. سازمان صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی نیاز به مدیری دارد که دارای دانش، تخصص و ویژگی های فردی مناسب باشد. من روی گزینه های پیشنهادی شناخت دقیقی ندارم و این خود یکی از ایرادات اساسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که معاونت ها و مدیران خود را به درستی معرفی نکرده است.
