برنامه تلویزیونی غیرمحرمانه شب گذشته از شبکه دو سیما پخش و در آن به مشکلات حوزه گردشگری پرداخته شد. در این برنامه حسن تقی زاده انصاری رئیس هیات مدیره جامعه گردشگری الکترونیک، منوچهر جهانیان، استادیار دانشگاه علم و فرهنگ و علی اصغر شالبافیان، کارشناس گردشگری و استاد دانشگاه حضور داشتند و طبق گفته مجری برنامه، از مسئولان سازمان میراث فرهنگی نیز دعوت شده بود، اما آن ها در این برنامه شرکت نکرده بودند به همین دلیل یک صندلی خالی برای غیبت این مسئولان گذاشته شد.
در این برنامه مسائلی مانند آزادسازی نرخ بلیت هواپیماها، سفر ایرانیان به ترکیه، قیمت تورهای گردشگری داخلی و تفاوت آن با تورهای گردشگری خارجی مطرح شد و منوچهر جهانیان استاد دانشگاه گفت: وقتی نرخ بلیت هواپیما را آزاد می کنیم باید متناسب با نیاز مردم فروش داشته باشیم. باید طوری برنامه ریزی کرد که هزینه ها در فصلی که گردشگری انجام نمی شود، حداقل باشد. در کشورهای همسایه هزینه اقامت آنقدر پایین است که می توان گفت رایگان می شود، اما آن ها هزینه های جانبی را بالا می برند. در ایران برعکس است هزینه اقامت گران است و خدمات جانبی ارزان، بنابراین مردم ترجیح می دهند که به خارج از کشور بروند چون وقتی هزینه اقامت پایین می آید، قیمت تور نیز به حداقل می رسد.
منوچهر جهانیان گفت: تحقیقی در سال ۹۱ و ۹۲ انجام دادیم که نشان می داد تنها ۵ درصد از مسافرت های داخلی با هواپیما انجام می شود. از اواخر سال ۸۹ و ۹۰ نیز سفر دریایی شروع شد و کمتر از ۳.۵ تا ۴ درصد مردم به سفرهای دریایی می روند، اما ۷۰ درصد آن ها از طریق جاده ها سفر می کنند. ما در گام های اولیه سفرهای دریایی هستیم اما می توان خطوط دریایی را با کشورهای دیگر ایجاد کرد.
حسن تقی زاده انصاری، رئیس جامعه گردشگری الکترونیک نیز گفت: من مخالف این هستم که می گویند از مدت ها قبل نمی توان بلیت هواپیما را رزرو کرد. شما الان می توانید از دو ماه قبل رزرو بلیت انجام دهید، منتها برای پروازهای چارتری باز شدن سیستم خرید بلیت کمی با تاخیر انجام می شود. در ادامه این برنامه انصاری گفت: در طول هشت سال آینده قرار است ۱۱۰ هواپیما وارد ناوگان هوایی شود که حتما حضور این تعداد هواپیما می تواند مقاصد جدیدی به بازارهای گردشگری داخلی اضافه کند. حتما باید رقابت خوبی در این زمینه اتفاق بیفتد.
جهانیان در ادامه گفت: چند ماه پیش سرمقاله ای نوشتم و گفتم که باید طرح جامعی داشته باشیم و از کشورهای پیشرو در گردشگری الگو بگیریم. گروهی در سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱ از سوی سازمان جهانی جهان گردی به ایران آمدند تا طرح جامع گردشگری را بنویسند اما به دلایلی انجام نشد. اکنون ما طرح جامع گردشگری نداریم. در بسیاری از استان ها طرح جامع گردشگری مربوط به همان استان است اما باید تمام این طرح ها را جمع بندی کنیم.
وی گفت: آمار گردشگران ورودی در سال ۹۱ با ۲۶ درصد افزایش روبرو بود. این آمار در سال ۹۲ به ۲۴ درصد رسید. حداقل میزان افزایش گردشگران ورودی ۲۰ درصد است. اگر به همین منوال تا سال ۹۸ پیش برویم حتما به آمار ورود ۲۰ میلیون گردشگر خارجی خواهیم رسید، چون الان با توجه به شرایط بین المللی ایجاد شده درباره ایران، رسیدن به چنین آماری دور از ذهن نیست.
علی اصغر شالبافیان هم گفت: باید بررسی کرد که چه چیزی موجب می شود که قیمت تمام شده سفر در داخل کشور بیشتر از هزینه تمام شده سفر به خارج از کشور می شود. نزدیک به ۸ میلیارد دلار خروجی ارز مسافران از کشور است. این آماری است که سازمان جهانی گردشگری در گزارش خلاصه آماری خود منتشر کرده است. عواملی که موجب می شود تا هزینه تمام شده سفرها بالا رود این است که عرضه کنندگان خدمات گردشگری مجبور می شوند هزینه ها را بالا ببرند. از سویی دستگاه های اجرایی و دولتی هم در کشور اقامت سرا دارند که موجب می شود در پیک سفر مسافران به اقامتگاه های دستگاه های اجرایی بروند. آن ها برای اقامت خود هزینه نمی کنند. درصد تعداد اقامتگاه ها و مسافرانی که به این اقامتگاه ها می روند را نمی شود پیدا کرد. کمتر دستگاهی است که هتل و یا شبه هتل نداشته باشد.
شالبافیان در ادامه گفت: در برخی از شهرها دستگاه های اجرایی، خانه مسافرها و مدارس در فصل پیک مسافر می پذیرند بنابراین هتلدار بدون مسافر می ماند. یکی از مشکلات مان این است که همیشه خودمان خواسته ایم مشکلات مان را حل کنیم و به کشورهای دیگر نگاه نکرده ایم. در قانون تنظیم بخشی از مقررات دولت و قانون مدیریت خدمات کشوری صراحتا آمده که دستگاه های دولتی موظف هستند مکان های اقامتی خود را واگذار کند. در پیش نویس لایحه برنامه ششم توسعه هم غیر از این موضوع ساز و کارهای دیگری را در نظر گرفته اند. در ایران بخش خصوصی با دولت رقابت می کند، اما در کشورهای دیگر بخش خصوصی با بخش خصوصی در حال رقابت است.
وی افزود: مسئله دیگر معرفی مقاصد جدید است. باید دید چقدر توانسته ایم که عوامل دیگر و محصولات جدید تفریحی و گردشگری را اضافه کنیم. اگر چند بار به یک مقصد رفته باشیم دیگر برایمان تکراری می شود و ما محصول جدیدی برای عرضه نداریم.
شالبافیان در ادامه سئوالی را مطرح کرد و گفت: آیا دولت ها می توانند کاری کنند که در زمینه رفتار گردشگران کشور خود تاثیرگذار باشند؟ ایران یکی از کشورهای جذاب برای خروج گردشگران از کشور است. کشورهای دیگر درباره معرفی مقاصد جدید خود طرحی را دارند که در آن تایید می کنند گردشگران کشورشان به کدام مقاصد بروند. آن ها شرطی را برای مقاصد گردشگری تعیین می کنند و آن احترام به گردشگر است.
