عبدالوحید ریاضی فر مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان با اشاره به اینکه دریاچه زریوار کردستان یکی از مهم ترین دریاچه های آب شیرین کشور و از منحصر به فرد ترین دریاچه های آب شیرین دنیا است، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست به دلیل ویژگی های اکولوژیکی خاص دریاچه، این منطقه ارزشمند را به عنوان پناهگاه حیات وحش ثبت کرد.
ریاضی فر ضمن یادآوری تلاش های صورت گرفته برای ثبت زریوار در کنوانسیون بین‌المللی رامسر به منظور ایجاد زمینه های بیشتر جهت حفظ و حراست از این اکوسیستم آبی ارزشمند، اظهار کرد: اکنون یکی از مهم ترین مباحث مورد پیگیری برای دریاچه زریوار، ثبت آن به عنوان یک میراث طبیعی جهانی ارزشمند است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان افزود: این اقدام به ان دلیل است که امروز بیش از پیش احساس می‌شود معرفی این اکوسیستم کم نظیر آبی به جامعه جهانی؛ می‌تواند منجر به حفاظت بیشتر از دریاچه شود. وی با بیان اینکه مقدمات اولیه برای پیوستن زریوار به میراث طبیعی جهانی صورت گرفته است، ابراز امیدواری کرد: به زودی این امر نهایی شود.
ورود فاضلاب به دریاچه، مهم ترین عامل آلودگی زریوار
ریاضی فر ضمن مرور چالش ها و تهدیدهای مشترک تالاب های سراسر کشور، گفت: ورود فاضلاب روستاهای حاشیه به ویژه حاشیه غربی و شرقی مریوان به داخل دریاچه یکی از جدی ترین تهدیدها برای زریوار بود که خوشبختانه با انجام سلسه اقداماتی با این تهدید مقابله و از سرریز فاضلاب به زریوار جلوگیری شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان لایروبی چم کنار زریوار، جلوگیری از تخلیه زباله، جلوگیری از ورود فضولات دامی به داخل دریاچه و ساماندهی اسکله زریوار را از دیگر اقدامات در راستای حفاظت از این اکوسیستم مهم نام برد و افزود: ورود رسوبات و فاضلاب روستاهای اطراف زریوار از یک سو و ورود فاضلاب قسمتی از شهر مریوان در سال‌های گذشته از سوی دیگر منجر به ایجاد رسوبات بسیار زیاد کف دریاچه زریوار و خشک شدن چشمه‌های کف این نگین درخشان که منبع اصلی آب آن به شمار می‌رود همچنین ایجاد آلودگی در دریاچه شده است.
وی در ادامه از ساماندهی فاضلاب های ورودی به دریاچه خبر داد و گفت: از جمله اقداماتی که با همکاری شرکت آبفار و آبفای کردستان در راستای حفاظت از این اثر طبیعی صورت گرفته است ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب جهت ساماندهی و خارج کردن فاضلاب و پساب‌های روستاهای اطراف دریاچه و هدایت و کنترل آن به مسیر شبکه فاضلاب است.
ریاضی فر با بیان اینکه پیش از ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب، حجم عظیمی از فاضلاب به دریاچه وارد می شد، عنوان کرد: با ساماندهی فاضلاب روستاهای اطراف دریاچه و هدایت آنها به سیستم تصفیه فاضلاب از ورود فاضلاب‌ها جلوگیری شده و این کمک بسیار مهمی در راستای حفظ و احیاء زریوار است.
این مسئول افزود: در زمینه ساخت‌وساز اطراف این دریاچه و تصرف‌های غیرقانونی افراد سودجو نیز ازسوی مدیران اجرایی این شهرستان اقدام‌های بازدارنده بسیار خوبی صورت گرفته است. یکی از خطرهای دیگر اطراف زریوار، وجود چاه‌های غیرمجاز آب است که در سال های گذشته و بصورت کاملا غیرمجاز حفر گردیده اند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان ضمن بیان همکاری بسیار سازنده و مثبت فرماندار مریوان و استاندار کردستان جهت حفظ و احیاء دریاچه زریوار، گفت: شکل گیری ستاد حفظ و احیاء زریوار با حضور نمایندگان کلیه دستگاه های مرتبط از جمله، آب منطقه ای، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، دادگستری، سمن های محیط زیستی در شهرستان مریوان و استان کردستان تحت نظارت مستقیم فرماندار و استاندار و تقسیم وظایف و تکالیف دستگاه ها برای مقابله با چالش های محیط زیستی زریوار نشان دهنده عزم جدی برای حفظ این اکوسیستم آبی است.
وی با تاکید بر اینکه یکی از مهم ترین اولویت های مطروحه در سفر سال ۱۳۹۳ مقام عالی سازمان سر کار خانم دکتر ابتکار به کردستان، احیای ستاد نجات بخشی زریوار بود، تصریح کرد: در همین راستا از محل اعتبارات احیا تالاب ها، اعتباری خاصی برای احیا دریاچه زریوار تخصیص داده شده است.
پایش کیفی آنلاین دریاچه برای نخستین بار در کردستان
ریاضی فر تعیین حریم تالاب، پایش کیفی آنلاین دریاچه برای نخستین بار در کردستان، پاک سازی دریاچه از زباله را از جمله اقدامات محیط زیست استان در راستای حفظ و احیای دریاچه برشمرد و افزود: بی شک هنوز موارد بسیاری همچون بحث نیزارها، افزایش رشد آن ها و رسوب گذاری آب دریاچه باید مورد پیگیری قرار گیرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان ادامه داد: تصمیم گیری در خصوص اکوسیستم های طبیعی به ویژه اکوسیستم حساس تالابی که با حیات گونه های مختلف جانوری و گیاهی پیوند خورده است، کار دشواری است که نیاز به بررسی دقیق علمی دارد.
وی با تاکید بر اینکه ارزش گذاری اقتصادی دریاچه زریوار به زودی در دستور کار قرار می گیرد، تصریح کرد: یکی از تاثیرات ارزش گذاری اقتصادی محیط زیست، همکاری بیشتر مردم و جوامع محلی برای حفظ اکوسیستم به دلیل درک اهمیت اکوسیستم است.
ریاضی فر ضمن اشاره به تلاش سمن های محیط زیستی استان کردستان برای حفظ محیط زیست استان، گفت: انجمن سبز چیا در مریوان یکی از مهم ترین سمن های محیط زیستی استان است که فعالیت های گسترده ای حتی در سطح کشور دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان با یادآوری کمبود نیرو استان به ویژه در بحث محیط بانی، خاطرنشان کرد: سمن ها به واسطه ارتباط مداوم با مردم و بدنه اجتماعی و در نتیجه پیوند عمیق با اجتماع می توانند بخشی از این کمبود نیرو را از طریق جلب مشارکت مردم جبران کنند.
وی افزود: تدوین برنامه مدیریت زیست بومی دریاچه در کنار سایر اقدامات منجر به حفظ و حراست بیشتر دریاچه خواهد شد.
ریاضی فر یکی از عواقب از بین رفتن دریاچه زریوار را ایجاد کانون داخلی گرد و غبار در کردستان دانست و افزود: اگر چنین اتفاقی رخ دهد، گرد و غبار نه تنها در کردستان بلکه در بخش غربی کشور تشدید خواهد شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان اشاره ای هم به اثرپذیری حیات اقتصادی و اجتماعی و سلامت مردم استان از دریاچه زریوار داشت و گفت: ماهی گیری و گردشگری دو زمینه از پیوند زندگی اقتصادی مردم به دریاچه است. ساماندهی و نجات دریاچه زریوار از وضعیت فعلی می‌تواند علاوه بر حفظ شرایط توریستی شهرستان مریوان زمینه های بهره برداری از آن برای افزایش شمار گردشگران با تأمین زیرساخت های لازم در استان کردستان را فراهم آورد.
همت جمعی لازمه حفاظت از زریوار است / نقش مردم در حفاظت از زریوار بسیار مهم و حیاتی است
وی با اشاره به نقش بسیار مهم مردم در راستای کمک به بهره برداری صحیح از زریوار مریوان عنوان کرد: مشارکت دادن مردم در حفظ دریاچه می تواند ارمغان بهتری برای این اکوسیستم به ارمغان بیاورد.
ریاض فر یادآور شد: بدون شک زریوار محافظت و مراقبت مداوم و کار زیادی می طلبد و این مهم فقط بر عهده اداره یا ارگان خاصی نیست و باید سازمان‌های مرتبط و مردم نیز به آن اهتمام ورزند زیرا لازمه حفاظت از زریوار، همت جمعی است.
گفتنی است، دریاچه زریوار تا مرکز استان کردستان ۱۳۵ کیلومتر و از شهر مریوان نیز ۳ کیلومتر فاصله دارد. این دریاچه در ارتفاع یک هزار و ۲۸۵ متری از سطح دریا قرار گرفته که طول آن حداکثر ۵ کیلومتر و عرض آن حداکثر ۱.۵ کیلومتر است.
حجم آب زریوار ۳۰ میلیون مترمکعب و عمق متوسط آن ۳ متر است که در برخی نقاط تا ۸ متر هم می‌رسد. آب دریاچه شیرین بوده و از جوشش چشمه هایی تامین می شود و هیچ رودخانه ای به زریوار نمی ریزد.
تا به حال ۹۷ گونه پرنده، ۳۲ گونه پستاندار، ۱۳ گونه خزنده، ۱۱ گونه ماهی و ۱۰۰ گونه گیاهی در این دریاچه شناسایی شده است که می‌توان در این میان به گیاه گوشک یا گوشت خوار که گونه ای نایاب در آسیا است اشاره کرد.
