سبک غذاهایی که در منطقه رواج پیدا می کند و در رستوران هایش سرو می شود، صرفا مخصوص آن کشور نیست و ممکن است از فرهنگ های دیگر هم دستورات غذایی جدیدی گرفته باشد. بنابراین، ممکن است در منوی رستوران غذاهایی را ببینید که خواستگاهش کشور دیگری است. مثلا ارمنستان به عنوان کشوری در شمال غرب ایران، علاوه بر غذاهای سنتی خودش، از غذاهای همسایگانش هم تاثیر گرفته و آنها را در منو غذایی اش جای داده است. بنابراین در این متن ممکن است علاوه بر غذاهای ارمنستان، با غذاهایی آشنا شوید که از کشورهای دیگر به ارمنستان راه یافته است.
سبک آشپزی مردم ارمنستان شامل غذاها، تکنیک های پخت و پز و خوراک های سنتی ارمنی ها است. غذاها و سبک های آشپزی نشان دهنده تاریخ و جغرافیای محل زندگی ارامنه، تأثیر غذاهای اروپایی و مناطق شرقی دریای مدیترانه روی آشپزی آن ها و همچنین محصولات کشاورزی سنتی و حیواناتی است که در مناطق پرجمعیت ارمنی ها رشد و پرورش یافته اند. بنابراین اگر به ارمنستان سفر کردید، فراموش نکنید غذاهای ارمنی هم امتحان کنید. در ادامه با اطلاعات بیشتری در مورد بهترین غذاهای ارمنستان آشنا می شوید.
لیست غذاهای ارمنستان
۱. شامپورز (Shampours)
۲. قاپاما (Ghapama)
۳. خاش یا کله پاچه (Khash)
۴. مانته (Mante یا Manti)
۵. دلمه (Dolma / Tolma)
۶. گاتا (Gata)
۷. چورچخلا (Churchkhela)
۸. باقلوا (Paklava / Pachlava)
۹. چولومبور آپور (Chulumbur apur)
۱۰. چورگ (Choereg)
۱۱. لواش ارمنی (Lavash)
۱۲. کباب لولا ارمنستان (Armenian Lule Kebab)
۱۳. بورک پنیری
۱۴. تیسژیک (Tisvzhik)
۱۵. کوفته خام (Chi Kofte یا Çiğ köfte)
۱۶. کوفته سینی
۱۷. هاریسا (Harissa)
۱۸. اسپاس (Spas یا spahs)
۱۹. برش (Borscht)
۲۰. باستورما (Basturma)
۲۱. پلو ارمنی (Armenian Rice Pilaf)
۲۲. بزباش (Bozbash)
۲۳. سالاد ایچ ارمنی (Armenian Eech)
۲۴. خورواتس (Khorovats)
۲۵. دلمه شکم پر (Stuffed Peppers)
۲۶. ژینگیالو هاتس (Zhingyalov hats)
۲۷. سانکی آپور (Sunki apur)
۲۸. سالاد باغچه ارمنی (Armenian Garden Salad)
۲۹. آنوشاپور (Anushapur)
۳۰. کسرول بادمجان ارمنی (Armenian Eggplant Casserole)
۳۱. لحم عجین – پیتزای ارمنی (Lahmacun – The Armenian pizza)
۳۲. تبوله (Tabbouleh)
۳۳. فاسیولا (Fasulya)
۱. شامپورز (Shampours)
گوشت مزه دار شده ای که آن را با انواع مختلف سبزیجات به سیخ می کشند. شامپورز روی ذغال بدون شعله کباب می شود.
۲. قاپاما (Ghapama)
قاپاما نوعی خوراکی است که با کدوتنبل درست می کنند و اغلب هنگام کریسمس می خورند. برای آماده کردن این غذا، قسمت بالای کدو را می برند، داخل آن را خالی می کنند، سپس با برنج پخته شده و میوه های خشک شده مانند بادام خرد شده، سیب، ذرت، زردآلو، آلو، خرما، آلوی بخارا و کشمش پر می کنند. همچنین معمول است که روی آن عسل و دارچین یا خاک قند بریزند. پس از آن، کدو تنبل پخته می شود تا نرم شود، سپس آن را روی میز می آورند، برش می دهند و سرو می شود. قاپاما از بهترین غذاهای ارمنستان محسوب می شود.
۳. خاش یا کله پاچه (Khash)
یکی دیگر از غذاهای معروف ارمنستان، خاش یا کله پاچه است. خاش شامل پا و سر پخته شده گوسفند یا گاو است و از دیگر قسمت های بدن گاو مانند مغز، سر و سیرابی هم ممکن است استفاده شود. این غذا، غذای سنتی کشورهایی همچون آلبانی، ارمنستان، آذربایجان، بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، گرجستان، ایران، عراق، مغولستان و ترکیه است.
۴. مانته (Mante یا Manti)
مانته غذای معروف ارمنستان است که شامل کوفته های پخته شده است که با ماست موسیر و سس گوجه فرنگی سرو می شود.
۵. دلمه (Dolma / Tolma)
دلمه ترکیبی از گوشت و سبزیجات است که درون برگ های تازه انگور پیچیده می شوند. در صورت تمایل می توان از برگ کلم یا سبزی های خوردنی دیگر هم استفاده کرد. دلمه هم از آن دسته غذاهای ارمنی است که در ایران، ترکیه و گرجستان هم بسیار محبوب است.
۶. گاتا (Gata)
گاتا یک شیرینی یا نان شیرین ارمنی است که ظاهری شبیه کیک قهوه دارد. انواع مختلفی از گاتا موجود است، هر شهر یا ناحیه ای دستور پخت ویژه خودش را دارد و همچنین در شکل ها، اندازه های مختلف بi صورت تزئین شده یا ساده بi فروش می رسد. در گذشته، گاتا در تنور پخته می شد، اما هم اکنون در فر آماده می شود.
۷. چورچخلا (Churchkhela)
چورچخلا رشته ای از گردوها است که در مخلوطی از آب میوه های مختلف فرو می برند و سپس خشک می کنند. همچنین در ارمنستان مشابه اسنیکرز (Snickers) هم شناخته می شود. البته چورچخلا از سوغات گرجستان هم محسوب می شود.
۸. باقلوا (Paklava / Pachlava)
باقلوا دسر شیرینی است که از لایه های نازک خمیر با آجیل های خرد و شیرین تشکیل شده است که همراه شربت یا عسل بهم می چسبند. این دسر مشخصه های غذاهای کشورهای شرق دریای مدیترانه، قفقاز، بالکان، مغرب و آسیای مرکزی و غربی را دارد.
۹. چولومبور آپور (Chulumbur apur)
چولومبور آپور سوپی است که شامل برنج با پیاز سرخ می شود و با مخلوطی از تخم مرغ و شیر مزه دار می شود.
۱۰. چورگ (Choereg)
این نان مخصوص عید پاک ارمنستان یا خمیر بهم بافته شده، شیرین است و با ادویه هایی مثل رازیانه و مغز هسته آلبالو معطر می شود.
۱۱. لواش ارمنی (Lavash)
لواش نان فطیر و نازکی است که در تنور پخته می شود و در کشورهایی مثل قفقاز، آسیای غربی و مناطق اطراف دریای خزر خورده می شود. لواش یکی از متداول ترین انواع نان در ارمنستان، آذربایجان، ترکیه و ایران است.
۱۲. کباب لولا ارمنستان (Armenian Lule Kebab)
کباب لولا یکی دیگر از غذاهای امنی است که شبیه به کباب کوبیده ایرانی است. برای تهیه کباب لولا، گوشت چرخ شده را سیخ می زنند و کباب می کنند.
۱۳. بورک پنیری
بورک پنیری یکی دیگر از شیرینی های ارمنی است. بورک پنیری در واقع شیرینی کریسمس ارمنی ها است که با پنیر درست می شود.
۱۴. تیسژیک (Tisvzhik)
برای آماده کردن تیسژیک تکه های دل، جگر و شش های گاو را با پیاز، رب گوجه فرنگی، نمک و فلفل سرخ می کنند. این غذا هم تا حدودی شبیه به خوراک دل و جگری است که ایرانی ها درست می کنند.
۱۵. کوفته خام (Chi Kofte یا Çiğ köfte)
«Chi» در ارمنستان به معنای «نه یا نپخته» و «chepouadz kufte» به معنای «کوفته خام» است. کوفته خام غذای لذیذ فرهنگ ارمنیان کیلیکیه (Cilician Armenian) است و به طور معمول برای مناسبت های خاص مانند تعطیلات درست می شود. انواع مختلفی از کوفته خام در میان خانواده های ارمنی طبخ می شود که با توجه به منطقه ای که در آن متولد شده اند و ترجیحات شخصی شان متفاوت است. به عنوان مثال، برخی از آن ها ممکن است از بلغور یا فلفل به صورت کم یا زیاد بسته به ذائقه شان استفاده کنند.
کوفته خام سنتی ارمنی به دو صورت درست می شود: کوفته های تکی به شکل تخم مرغ کوچک یا گوشت را با روغن زیتون و پیاز خام خرد شده بر روی یک بشقاب شبیه کیبه نایه (kibbeh nayyeh) پهن می کنند. برخلاف عرب ها، خوردن کوفته خام با نان میان ارمنی ها رایج نیست.
۱۶. کوفته سینی
کوفته سینی از دیگر غذاهای ارمنستان است. این غذا شامل لایه های گوشت و بلغور پخته شده است.
۱۷. هاریسا (Harissa)
هاریسا یکی از بهترین غذاهای ارمنستان و از منطقه دشت آرارات است. این فرنی با گندم خشک یا برشته شده و گوشت پرچرب (معمولا مرغ یا گوشت گوسفند)، درست می شود. در روزهای مذهبی ارمنستان که روزه می گیرند، سبزیجات در هاریسا جایگزین گوشت می شود. فرآیند پخت بسیار طولانی آن بخش مهمی از سنت هاریسا است همانند دیگر غذاهای قدیمی، زمان گذاشته شده برای پخت نشان دهنده ارزش و مغتنم شمردن آن غذا است.
۱۸. اسپاس (Spas یا spahs)
اسپاس یک سوپ خامه ای، ترش و خوشمزه است که در زمستان، گرم و در ماه های تابستان سرد سرو می شود.
۱۹. برش (Borscht)
نسخه ارمنی برش، سوپ داغی است که با گوشت گاو، فلفل سبز و سبزیجات دیگری مانند چغندر (که می توان استفاده نکرد) و طعم دهنده هایی مثل جعفری و گشنیز درست می شود.
۲۰. باستورما (Basturma)
باستورما یکی دیگر از غذاهایی است که در ارمنستان می توانید امتحان کنید. این غذا گوشت گاو چاشنی دار شده است.
۲۱. پلو ارمنی (Armenian Rice Pilaf)
پلو ارمنی شامل برنج دانه بلند و رشته فرنگی سرخ شده است که در آب مرغ پخته می شوند.
۲۲. بزباش (Bozbash)
سوپ نسبتا ترش بزباش، غذای محبوب مردم ارمنستان است و با فیله چرب گوشت گوسفند، سیب زمینی، نخود، لوبیا و میوه درست می شود.
۲۳. سالاد ایچ ارمنی (Armenian Eech)
سالاد بلغور ارمنی که بسیار شبیه سالاد تبوله است اما جعفری کمتری دارد و زیاد هم ریز نمی شود.
۲۴. خورواتس (Khorovats)
خورواتس یک نوع کباب ارمنی است. این نوع کباب از غذاهای محبوب ارمنی ها محسوب می شود که از خوردن آن در رستوران ها، مهمانی های خانوادگی و فست فودهای ارمنستان و سراسر جهان لذت می برند.
۲۵. دلمه شکم پر (Stuffed Peppers)
احتمالا نام دلمه شکم پر به گوشتان آشنا باشد. برای تهیه این غذا، داخل فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی ها را با گوشت چرخ کرده، پیاز و برنج معطر پر می کنند.این غذا در ایران هم رایج است.
۲۶. ژینگیالو هاتس (Zhingyalov hats)
ژینگیالو هاتس نوعی نان است که با سبزیجات خرد شده، تازه و خام پر می شود و غذای سنتی ارمنی های منطقه ناگورنو قره باغ (Nagorno-Karabakh) است.
۲۷. سانکی آپور (Sunki apur)
سانکی آپور از دیگر غذاهای ارمنی به صورت سوپ است که شامل سوپ قارچ با برنج می شود.
۲۸. سالاد باغچه ارمنی (Armenian Garden Salad)
سالاد نقش مهمی در آشپزی ارمنی ها ایفا می کند. تمامی مواد اولیه بسیار ریز خرد می شوند و گاهی اوقات روی پیتزا ارمنی (Armenian pizza) می ریزند و آن را مانند یک ساندویچ با سالاد رول می کنند.
۲۹. آنوشاپور (Anushapur)
آنوشاپور دسری است که همیشه باید در کریسمس و شب سال نو روی میز غذا باشد، بنابراین از دسرهای مهم ارمنی ها محسوب می شود.
۳۰. کسرول بادمجان ارمنی (Armenian Eggplant Casserole)
این غذا با بادمجان، فلفل و رب گوجه فرنگی یا خود گوجه فرنگی تهیه می شود و امتحان کردنش آدم را یاد غذاهای ایرانی می اندازد.
۳۱. لحم عجین – پیتزای ارمنی (Lahmacun – The Armenian pizza)
لحم عجین قطعات گرد و نازک خمیر است که با مخلوطی از مواد گوشت چرخ کرده (اغلب گوشت گاو یا گوسفند) و سبزیجات خرد شده مانند پیاز، گوجه فرنگی، جعفری و ادویه هایی مثل فلفل قرمز، زیره و دارچین لایه به لایه ش پر شده و سپس پخته می شود.
۳۲. تبوله (Tabbouleh)
از بهترین غذاهای ارمنستان تبوله یک غذای گیاهی از منطقه شرقی دریای مدیترانه است (که گاهی اوقات به عنوان سالاد هم در نظر گرفته می شود) و شامل گوجه فرنگی، جعفری ریز خرد شده، نعناع، بلغور، پیاز است که با روغن زیتون، آبلیمو و نمک مزه دار می شود. در برخی از دستورها سیر یا کاهو اضافه می کنند یا از کوسکوس به جای بلغور استفاده می شود. البته تبوله را معمولا به نام لبنان می شناسیم امّا در ارمنستان هم سرو می شود.
۳۳. فاسیولا (Fasulya)
فاسیولا خورشتی است که با لوبیا سبز، گوشت گوسفند و گوجه فرنگی یا سایر مواد دیگر درست می شود.
سخن آخر
در این متن سعی کردیم تعداد قابل توجهی از غذاهای ارمنستان را معرفی کنیم؛ چه غذاهایی که اصالتا به این کشور متعلق هستند و چه آن دسته از غذاهایی که از سایر کشورها وارد فرهنگ غذایی ارمنستان شده اند. امّا اگر از آن دسته افرادی هستنید که طعم غذاهای جدید را دوست ندارید اگر به ایروان سفر کردید، می توانید غذایتان را در بهترین رستوران های ایرانی ایروان ارمنستان میل کنید. اما لازم است بدانید که ذائقه غذایی ارمنی ها با ایرانیان تفاوت زیادی ندارد و همانطور که مشاهده کردید، این دو کشور غذاهای شبیه به هم کم ندارند.
منبع: foodyoushouldtry.com
