به گزارش روابط عمومی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد؛ محسن ذاکری نیا در توضیح این بنای تاریخی گفت: از نظر مبحث معماری شناسانه یعنی نقشه ها، شیوه معماری و مواد و مصالح می توانیم قدمت قلعه را به دوران قاجار و پهلوی نسبت دهیم اما به نظر می رسد نتوانیم تفاوت سبکی بین معماری قاجار و پهلوی در مناطق دور افتاده ای مثل ابرکوه قائل شویم. اما در پی تحقیقات میدانی از مطلعین و پیران محلی از نظر تاریخی می توانیم قدمت قلعه را به اواخر قاجار برسانیم. به این ترتیب این قلعه با باغ همجوار خود دارای یه دوره تاریخی مشترک هستند.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی این اداره کل افزود: بر اساس گفته پیران و مطلعین محلی، نام آبادی عزت آباد را اول بار شخص سالارنظام که باعث آبادانی این منطقه بود بر این خطه نهاده و بعد از آبادانی منطقه برای اسکان کارگران و رعیت های باغات عزت آباد، دستور ساخت این قلعه را برای آنان می دهد. نام این قلعه متاثر از نام آبادی عزت آباد است که در آن واقع شده و برای اولین بار سالارنظام، موسس، بر آن نهاد.
وی عنوان کرد: این قلعه با پلان نزدیک به مربع با طول ۸۱ متر و عرض ۸۰ متر در جبهه شرقی باغ عزت آباد (امیدسالار) واقع شده است. با باروهای چینه ای بلند سیزده چین که در هر ۴۵ سانتیمتر چینه یک رج خشت کار شده و برج های سه طبقه در چهار گوشه حصار قلعه ارتفاع حصار قلعه حدود ۶ متر و نیم است و ارتفاع برج ها ۱۰ متر و ۳۵ سانتی متر است. شاید برج ها محلی برای حراست از ساکنین قلعه و باغات همجوار بوده است. ورودی قلعه در جبهه شرقی واقع شده است. با اینکه بیشتر از نیمی از فضاهای مسکونی ضلع جنوبی قلعه به کلی تخریب شده اما با وجود بقیه عناصر موجود به خصوص حمامی که در گوشه جنوب شرقی وجود دارد این بنا را هنوز پویا و سرپا می بینیم. در کل حدود ۶۵۰۰ مترمربع فضا توسط این حصار و برج ها، محصور شده که محدوده قلعه عزت آباد را تعریف می کند. بیش از هشتاد درصد موجودیت قلعه پلاک های تیپ مسکونی در جبهه شمالی و جنوبی هستند که هر کدام مساحتی حدود ۲۳۰ مترمربع را به خود اختصاص داده اند.
ذاکری نیا خاطرنشان ساخت: سیستم آبرسانی از طریق قناتی به همین نام یعنی قنات عزت آبادبوده که از غرب شهر ابرکوه شروع و به شرق و به باغات و بعد بر اساس شیب منطقه ابرکوه به قلعه این منطقه می رسیده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: فضاهای مسکونی این قلعه دارای پلانهای تیپ و مشابه هستند و هر کدام از این فضاهای مسکونی دارای فضاهای خواب و نشیمن و انبار و مطبخ و سرویس بهداشتی و لرد و انبار و حیاط هستند. در حال حاضر ۷ پلاک از این واحدهای مسکونی موجود هستند که احتمال می دهیم تعداد آن ها ۹ یا ۱۰ پلاک بوده است. همچنین در چهار جبهه حصار قلعه برج های سه طبقه با نقوش خشتی ساده و زیبا را داریم که غلبه بصری قلعه از بیرون است چرا که بلندترین سازه آبادی است. حمام قلعه هم به عنوان تنها فضای معماری متفاوت قلعه در خور توجه است.
وی اظهار داشت: منطقه عزت آباد پتانسیل خوبی جهت جذب گردشگری و معرفی تاریخ کهن این دیار را دارد. در نتیجه جهت پاسداشت این منطقه تاریخی، ضرورت ثبت اثر و بعد از آن مرمت تکمیلی، احیا و تعیین حریم در این مجموعه احساس می شود تا آسیب های بیشتر ماهیت قلعه را خدشه دار نکند.
