به گزارش «دنیای سفر» به نقل از خبرگزاری ایسنا، نبود شناسنامه فرش که می تواند سند مالکیت و از طرفی بیانگر مشخصات کامل فرش از جمله نوع نقشه، نام طراح، نام بافنده و محل بافت، نوع رنگرزی، نوع بافت و … باشد، راه را برای بسیاری از متخلفان و متقلبان در داخل و خارج از کشور باز گذاشته است.
تحریم ها، مسیر صادرات و فروش فرش ایرانی را با چالش جدی روبه رو کرد و راه برای رقیبان ایرانی هموارتر از گذشته شد؛ به طوری که صادرات فرش ایرانی در این سال ها نه تنها از رتبه نخست سقوط کرده بلکه برخی از تولیدکنندگان قالی در کشورهای چین، هند، نپال، تبت و پاکستان فرش های خود را به نام قالی خوشنام و پرآوازه ایرانی یا همان «persian carpet» در بازارهای جهانی به فروش می رسانند. مسئله ای که ضربه مهلکی به اعتبار هنر و فرهنگ کشورمان وارد کرده است.
از سوی دیگر ورود قاچاق بی رویه فرش افغانستان به کشورمان که به نام فرش های بلوچ، ترکمن، قشقایی و خراسان به فروش می رسند و در کنار آن تولید برخی فرش های بی کیفیت با گره های تقلبی، مشتری داخلی را بی اعتماد و دلسرد به خرید فرش دستبافت می کند.
در طول این سال ها روسای مرکز ملی فرش برای شناسنامه دار کردن فرش های نفیس، هنری و حتی تجاری پای در میدان گذاشتند ولی شناسنامه های طراحی شده در همان مراحل ابتدایی کنار گذاشته شدند؛ چراکه خلأهای فراوانی داشتند از جمله نبود ضمانت اجرایی و ردیابی فرش و … .
در دولت قبل شرکت دانش بنیانی، شناسنامه ای را پس از شش سال تحقیق و آزمون و خطا با حضور معاون اول دولت سابق و رییس مرکز ملی فرش رونمایی کرد. این شناسنامه که شامل مشخصات کامل فرش، QRC محصول، ثبت آن در سامانه شناسنامه فرش، قابلیت ردیابی بودن، تایید فرش و شناسنامه از سوی کارشناسان رسمی دادگستری، انتقال مالکیت آن در دفتر اسناد و … است، از ویژگی های این مطالبه جدی تحقق یافته جامعه فرش است.
در مقدمه شناسنامه ای که از سوی این شرکت ارائه شده بود، چنین آمده است: «با توجه به اهمیت و جایگاه فرش دستباف ایرانی در فضای ملی و بین المللی، شناسنامه دار کردن فرش دستباف، گامی موثر در جهت حفظ اعتبار و اصالت هنرفرش ایرانی است. از آنجا که مدت هاست در خارج از ایران، شاهد کپی برداری از نقشه های ایرانی و بافت فرش تحت عنوان فرش ایرانی هستیم، به جهت مقابله با این مسئله و جلوگیری از جعل و تقلب فرش دستباف ایرانی، شناسنامه دار کردن فرش دستباف از ضرورت خاصی برخوردار است.»
این شرکت همچنین هدف اصلی از شناسنامه دار کردن فرش ایرانی را چنین شرح داده بود: «هدف اصلی شناسنامه دار کردن فرش دستباف، حفظ هویت و تایید اصالت فرش دستباف ایرانی و جلب اعتماد مصرف کنندگان است. در همین راستا مجموعه ایران گره با ایجاد زیرساخت های موردنیاز، امکان صدور شناسنامه فرش دستباف را فراهم نموده است.»
در دولت قبل تفاهنامه ای بین این شرکت دانش بنیان و مرکز ملی فرش منعقد شد و قرار بود سرورهای سامانه ثبت شناسنامه با مدیریت مرکز ملی فرش در این مرکز راه اندازی شود؛ البته دولت سابق قول حمایت داده بود ولی با توجه به تامین نشدن نیروی دولتی برای اداره این سامانه اتفاق خاصی در این حوزه رخ نداد.
اکنون در آستانه بیست و نهمین نمایشگاه بین المللی فرش دستبافت تهران، جامعه فرش از وزیر صمت انتظار دارند برای پیشگیری از عرضه فرش های تقلبی و قاچاق و بازگرداندن اعتبار هنر چند هزار ساله قالیبافی ایرانیان با جدیت صدور شناسنامه فرش را پیگیری و اجرایی کند.
پیش از این نیز مهدی بابایی، رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از سنددار شدن و صدور شناسنامه برای فرش های نفیس ایرانی و نقل و انتقال آن ها در دفاتر اسناد رسمی سخن گفته بود.
در حالی که بهمن ماه سال ۱۳۹۷ رییس مرکز ملی فرش ایران وعده ی شناسنامه دار شدن فرش ایرانی را داده بود، اما این طرح که مطالبه تعداد قابل توجهی از فعالان حوزه فرش نیز محسوب می شود، همچنان بلاتکلیف باقی مانده و چنین به نظر می رسد که کلید طلایی برای به سرانجام رسیدن چنین طرحی حمایت دولت باشد.
