به گزارش «دنیای سفر» اخیرا از ساختار جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) رونمایی شده که در آن برخی معاونت ها حذف و برخی ادغام شدند که از جمله آن ها می توان به حذف مرکز ملی فرش از ساختار جدید صمت اشاره کرد. در چارت جدید، مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منتقل می شود، اما این موضوع موجی از انتقادات فعالان صنعت فرش را به همراه داشته و حتی هشدارهایی نسبت به احتمال کاهش صادرات مطرح شده است.
این در حالی است که وضعیت تولید و صادرات فرش دستباف در سال های اخیر دچار مشکلات فراوان بوده، به طوری که طبق اعلام گمرک، صادرات فرش دستباف درسال ۱۳۷۲ به اوج خود رسیده و حدود دو میلیارد دلار بوده و برای پنج تا هفت میلیون نفر شغل ایجاد کرده است، اما این رقم به تدریج کاهش یافته، به طوری که به حدود ۲۴۰ میلیون دلار درسال ۱۳۹۷ و پس از اعمال تحریم ها به ۷۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۸ و ۵۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
بسیاری از فعالان نگرانی های زیادی در خصوص این تفکیک دارند؛ آنها معتقدند این تصمیم بزرگ بدون پرسش از فعالان و کارشناسان این حوزه اتفاق افتاده است و می تواند نتایج مهلکی برای فرش دستباف ایرانی داشته باشد.
حجت اله مرادخانی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به این که مرکز ملی فرش دستباف ایران سال ها زیر مجموعه وزارت صمت بوده و ریاست آن با حکم مستقیم وزیر صمت انتخاب می شده است، گفت: در بازه زمانی طولانی فرش دستباف ایرانی یکی از اصلی ترین کالاهای صادراتی غیر نفتی به غیر از پتروشیمی بوده و مداخله شتاب زده در ساختار مدیریتی آن خطرناک است.
در بازه زمانی طولانی فرش دستباف ایرانی یکی از اصلی ترین کالاهای صادراتی غیر نفتی به غیر از پتروشیمی بوده و مداخله شتاب زده در ساختار مدیریتی آن خطرناک استوی درباره انتقال مرکز ملی فرش دستباف ایران به وزارت میراث فرهنگی گفت: نکته مهم درباره این انتقال در مرحله نخست مشورت نکردن با فعالان و متخصصان حوزه فرش است؛ اگر قرار است مرکز ملی فرش از وزارت صمت منفک شود چرا از تشکل های صنفی و فعالان فرش دستبافت نظر خواهی نشد و آنها از این تغییر بی اطلاع بودند. باید برای این تصمیم گیری نظرات کارشناسان دریافت و اعمال می شد.
این استاد دانشگاه افزود: بسیاری از فعالان فرش مثل اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف پس از انتشار این خبر مبنی بر تغییر چارت وزارت صمت و جدا شدن مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی دچار شوک و حیرت شدند و گلایه کردند که چرا از آنها سوال نشده است.
مرادخانی با اشاره به وضعیت صنایع دستی در ساختار وزارت میراث فرهنگی گفت: در سال های اخیر صنایع دستی هیچ گاه اولویت این وزارت نبوده و با آمدن فرش به این معاونت معلوم نیست چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا این تلفیق تاثیر فزاینده یا بازدارنده خواهد داشت؟ زیرا این تغییر اتفاق کوچکی نیست و بر معیشت تعداد زیادی از مردم تاثیرگذار بوده و یکی از مهم ترین محصولات فرهنگی ایران را با چالش مواجه می سازد.
این پژوهشگر صنایع دستی با بیان اینکه برگ برنده ایران در عرصه جهانی صنایع دستی و فرش دستباف است، گفت: آنچه از ایران در نمایشگاه و موزه های بین المللی به نمایش در می آید فرش دستباف و یا صنایع دستی ایرانی ادوار مختلف بوده و همین برگ برنده ایران نیز محسوب می شود و تصویری که شهروندان دیگر کشورها از سرزمین ایران دارند برآمده از جلوه های این حوزه از هنرهای سنتی است. مثلا فرش پازیریک که قدیمی ترین فرش جهان محسوب می شود و در موزه آرمیتاژ روسیه خودنمایی می کند؛ فرشی ایرانی است.
آنچه از ایران در نمایشگاه و موزه های بین المللی به نمایش در می آید فرش دستباف و یا صنایع دستی ایرانی ادوار مختلف بوده و همین برگ برنده ایران نیز محسوب می شود و تصویری که شهروندان دیگر کشورها از سرزمین ایران دارند برآمده از جلوه های این حوزه از هنرهای سنتی استوی با اشاره به ظرفیت فرش و وجه بین المللی آن که عاید ایران می شود، گفت: تصمیم یکباره در این خصوص جفا است؛ اگر ایران می خواهد در عرصه جهانی دیده و شنیده شود باید از ظرفیت های فرهنگی و هنری اش استفاده کند، باید با صدای رسا، خوش لحن و صلح دوست هنر ایران با جهانیان تعامل داشته باشیم.
مرادخانی با اشاره به تصمیم مهلک و ویرانگر انحلال سازمان صنایع دستی و الحاق آن به سازمان میراث فرهنگی در سال ۸۴ گفت: آن موقع نیز تصور نمی شد که تصمیم اشتباهی است، اما نتایج مهلکی داشت؛ و تمام فرصت عظیم بازرگانی و فروش، صادرات صنایع دستی را از بین برد. آن موقع نیز، مسئولان بدون مشورت با کارشناسان و متخصصان این حوزه تصمیم گرفته بودند.
این استاد دانشگاه گفت: سوال مهم از مسئولان وزارت صمت این است که این تفکیک، مسئله سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است؛ فرش ایران در بسیاری از کاخ های سلطنتی و مکان های دیپلماتیک بر زمین انداخته شده، بعد از نفت و پتروشیمی مهمترین کالای صادراتی ایران محسوب می شود؛ و تک تک این محصولات رسانه نافذ از فرهنگ و تمدن مردم ایران در میان دیگر ملل جهان است و این خود همیشه عاملی موثر در برابر ایران هراسی بوده است. بنابراین تصمیم در این خصوص نیاز به تامل و گفت و گو دارد؛ شتابزدگی در این تصمیم گیری ممکن است نتایج دردناکی در پی داشته باشد.
