به گزارش «دنیای سفر» دست سازه ها تعبیر دیگر صنایع دستی است و در واقع آمیختگی صنعت و سنت را نمایان می کند. بشر از آغاز خلقت برای حیات و بقای خویش ناگریز دست به دامان سازه های دستی شده و حتی امروزه که تکنولوژی با سرعت نور در حال پیشرفت است همچنان سازه های دستی جایگاه، جذابیت و علاقه مندان خودش را دارد. سازه های دستی که با ظرافت و تیزبینی خاص به یک اثر هنری تبدیل می شود برخاسته از ذائقه، نگرش، فرهنگ و تمدن یک مرز و بوم است.
ایران از دیرباز خاستگاه دست سازه ها و صنایع دستی در جهان است و اگر بگوییم قطب صنایع دستی جهان است شاید بیراه نگفته ایم؛ به دور از هرگونه اغراق و بزرگ نمایی، ایران با داشتن بیشترین سهم از دست سازه ها و آثار ارزشمند صنایع دستی در جهان به عنوان دهکده صنایع دستی و دست سازه های دنیا شناخته می شود اما در کنار همه این توانمندی ها و جایگاه فاخر در این عرصه، هنوز نتوانسته از این فرصت بسیار ارزشمند، استفاده های اقتصادی ببرد.
با توجه به ظرفیت های ارزشمند در حوزه صنایع دستی کشور، می توان با کاربردی سازی این صنعت با سابقه و اقتصادزا، آن را در ریل توسعه و پیشرفت قرار داد و از سوی دیگر با بازآفرینی این آثار ضمن کوشش برای حفظ و احیا، به ظرفیت اقتصادی آن ضریب بخشید.
قدمت صنایع دستی به خلقت بشر باز می گردد
«بهرام حسنی» استاد دانشگاه و هنرمند فعال حوزه صنایع دستی با اشاره به قدمت و پیشینه کهن دست سازه ها و صنایع دستی اظهار کرد: عمق یابی و واکاوی کلمه «کهن» در ادبیات تاریخی صنایع دستی و دست سازه ها بسیار اهمیت دارد و انسان را به ژرفای خیال و سرای تأمل در واژگان محتوا و مفاهیم می برد.
وی با بیان اینکه میراث فرهنگی و تاریخ تمدن هر قوم و ملتی بدون تعارف بر پایه صنایع دستی استوار است، افزود: صنایع دستی درون مایه و شکل پایه اصالت، هویت و فرهنگ یک کشور است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه قدمت صنایع دستی به ما قبل عصر حجر و در زمان انسان های اولیه باز می گردد، گفت: ذوق و استعداد صنایع دستی در تار و پود زندگی انسان های اولیه هم دیده می شود و انحصار قدمت این هنر به زمان خاص یک گمانه زنی اشتباه است.
حسنی با بیان اینکه خمیرمایه میراث فرهنگی، «صنایع دستی» است، اضافه کرد:میراث فرهنگی با «صنایع دستی» به کمال و تعالی رسیده و تکمیل شده است میراث فرهنگی با «صنایع دستی» به کمال و تعالی رسیده و تکمیل شده است.
وی با اشاره به درهم تنیدگی و وابستگی انسان با صنایع دستی برای بقا و حیات افزود: از زمان خلقت انسان تاکنون بشر وابستگی عمیق و شدیدی به صنایع دستی داشته و دارد.
این هنرمند پیشکسوت صنایع دستی با بیان اینکه پازل سازه های دستی هنرمندان روایتگر یک فیلم و داستان است، گفت: آثار هنرمندان صنایع دستی در بناهای تاریخی کهن از سبک زندگی، فرهنگ و هویت یک قوم و ملت روایتگری می کند.
حسنی با بیان اینکه صنایع دستی قدیمی ترین رسانه بشر است، اضافه کرد: اثر بخشی جز جز و تار و پود صنایع دستی با ابلاغ پیام گذشتگان به نسل حاضر و آینده نشان دهنده نقش رسانه ای این سنت کهن است.
وی با اشاره به قدمت ۶ دهه ای ثبت جهانی صنایع دستی در یونسکو افزود: ایران در اولین سال های ثبت جهانی صنایع دستی یونسکو به این کنوانسیون پیوست.
ثبت جهانی ۳۷۰ رشته صنایع دستی ایرانی
این استاد دانشگاه با بیان اینکه صنایع دستی ایران سازمان جهانی یونسکو را برجسته سازی کرد، گفت: سازمان جهانی برای جان گیری، حیات و اصالت بخشی به خود به سمت ایران آمد تا صنایع دستی جهان معنا پیدا کند.
حسنی با اشاره به ثبت جهانی ۶۰۰ رشته صنایع دستی در یونسکو بیان کرد: از این تعداد رشته های ثبت شده صنایع دستی در یونسکو، ۳۷۰ رشته برای ایران است.
وی با بیان اینکه ایران به صنایع دستی جهان هویت و اعتبار بخشیده است، افزود: درون مایه و اصالت صنایع دستی جهان از صنایع دستی شگفت انگیز ایران وام گرفته است.
این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم واکاوی رسانه ای جایگاه و هویت واقعی صنایع دستی ایران بیان کرد: قدمت، هویت و اصالت واقعی صنایع دستی ایران مورد غفلت رسانه ای قرار گرفته است.
حسنی با بیان اینکه صنایع دستی زاییده هنر و زندگی بشر است، گفت: زندگی بشر با دست سازه ها و آثار ارزشمند هنرمندان صنایع دستی در هم تنیده است.
وی با اشاره بر اینکه اثربخشی و تأثیرگذاری صنایع دستی در لایه های زندگی افراد بسیار اهمیت دارد، افزود: تولید آثار صنایع دستی بدون کاربرد و اثرگذاری در زندگی روزمره، «آب در هاون کوبیدن» است.
غفلت از ظرفیت های صادراتی صنایع دستی
این استاد دانشگاه با انتقاد از نامگذاری غیر حرفه ای صنایع دستی به این نام اضافه کرد: دست سازه ها آمیختگی با فرهنگ و سنت ها و آداب و رسوم دارد و در چارچوب صنعت نمی گنجد.
حسنی با بیان اینکه در جهان از صنایع دستی به نان مهارت دستی یاد می شود، گفت: مهارت دستی کلیدواژه درستی است که برای دست سازه های تاریخی و کهن استفاده می شود و نامگذاری «صنایع دستی» این حرفه را به قهقرا می برد.
وی با تاکید بر لزوم تغییر نام «صنایع دستی» به مهارت، سازه و یا دست سازه افزود: دولت و مجلس با تعامل و مشارکت هم در راستای تغییر نام «صنایع دستی» قدم بردارند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ظرفیت های صادرات محور صنایع دستی مغفول مانده است، گفت: برای صادرات محصولات و تولیدات صنایع دستی باید برنامه و هدف گذاری اصولی صورت گیرد.برای صادرات صنایع دستی باید برنامه و هدف گذاری اصولی صورت گیرد
حسنی با بیان اینکه جهان شیفته زیبایی های صنایع دستی ایران است، اضافه کرد: بخشی از رونق اشتغال و شکوفایی اقتصادی از گردنه های جاذبه دار صنایع دستی می گذرد که با کاربردی سازی و صادرات آن می توان به این مهم رسید.
طبق گفته کارشناسان و صاحب نظران، صنایع دستی ایران با جذابیت ها، تنوع و رنگ بندی هایی که دارد و بیش از نیمی از شاخه های صنایع دستی جهان را به خود اختصاص داده است اما در حوزه اقتصادی سازی و درآمدزایی توفیقاتی در این بخش حاصل نشده است.
هر کدام از شاخه های جاذبه دار و نقش و نگارین هنر دستی ایرانیان می تواند در سبد خرید جهانی برای خود جا خوش کند اما به شرطی که سازوکارها و تصمیم گیری های مسئولانه در این بخش حاکم شود.
وجود ظرفیت های خوب تجاری، اقتصادی و بازار هدف فعال و پر رونق در چین، روسیه و دیگر کشورهای همسایه، فرصت ارزشمندی برای صادرات محصولات و تولیدات صنایع دستی ایران است تا ضمن اقتصادی سازی این بخش، فرهنگ و هنر این مرز و بوم را به جهانیان صادر کنیم.
