به گزارش روابط عمومی موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، «محسن حق گو» کارشناس مستندنگاری موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در نشست تخصصی «ثبت، شماره بندی و لیبل گذاری آثار موزه ای» که در این موقوفه فرهنگی برگزار شد، با بیان این مطلب افزود: شماره گذاری آثار موزه ای یکی از نخستین فرآیندهای مرتبط با ثبت و مستندنگاری آثار موزه ای است. این فرآیند از دو منظر کلی قابل بررسی است. نخستین بخش از فرایند شماره گذاری، طراحی یک سیستم شماره گذاری استاندارد و یکسان برای همه آثار یک موزه است.
وی گفت: همه موزه ها به یک سیستم شماره گذاری واحد برای اختصاص شماره های منحصر به فرد به آثار برای بهره گیری از این شماره ها در سیستم های مستندنگاری و مدیریت اطلاعات آثار نیاز دارند. این شماره ها به سادگی و دقت، ارجاع دهی دو سویه میان سوابق و داده های مرتبط با اثر را ممکن می کنند. هم چنین بازیابی آثار در میان انبوهی از آثار مشابه، تنها از راه یک سیستم شماره گذاری درست و استاندارد ممکن خواهد بود.
کارشناس مستندنگاری موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک تاکید کرد: این سیستم ها اگرچه در موزه های گوناگون با توجه به مجموعه ها و نیازهای هر یک، می توانند اندکی متفاوت باشد، اما همه از اصولی ثابت پیروی می کنند؛ اصولی مانند پیروی از روندی یکسان و یکنواخت برای همه آثار، ارایه اطلاعات صریح و کاربردی درباره آثار و قابلیت هماهنگی با گسترش مجموعه در درازمدت، از ضروریات یک سیستم شماری گذاری استاندارد است.
در بخش نخست نشست تخصصی «ثبت، شماره بندی و لیبل گذاری آثار موزه ای»، در کنار بررسی استاندارد Spectrum4 در ثبت و شماره گذاری آثار، شیوه بهره گیری از فناوری های نوینِ مورد استفاده در لیبل گذاری آثار موزه ای مانند انواع بارکد و QR کد، تگ های RFID و NFC نیز معرفی شد. همچنین در زمینه تهیه و تکمیل دفاتر اموالی به عنوان مهم ترین ابزار در ثبت و مدیریت اموال نیز شیوه های استاندارد، مورد بررسی قرار گرفت. سرانجام، ضرورت ها، بایدها و نبایدها، راه کارها و استراتژی های لازم برای تغییر سیستم شماره گذاری آثار موزه ای، به عنوان یک فرآیند پر چالش، مطرح شد.
در ادامه این نشست، «الهام علیمیرزایی» کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی به عنوان دومین سخنران گفت: یکی از ضروریات شماره گذاری در کنار ارزشی که در زمینه مستندنگاری و برقراری ارتباط بین شی و مستندات دارد، پیروی از استانداردها و شیوه نامه های مورد پذیرش توسط اغلب مراکز موزه ای و شورای بین المللی موزه ها «ایکوم» درباره رعایت مبانی حفاظتی شماره گذاری آثار، با استفاده از روش های نصب و درج شماره روی شی بدون ایجاد هر گونه آسیب به آن، ضمن ایجاد یکپارچکی و همگون سازی شیوه های به کار گرفته شده در موزه ها است.
وی افزود: ماهیت ویژه آثار موزه ای به گونه ای است که هم زمان با به کارگیری روش های پایدار و قابل اطمینان برای هویت بخشی آن ها، ارزش های تاریخی، علمی و زیبایی شناسی نباید خدشه دار شود و در صورت لزوم بدون آسیب فیزیکی به شی، قابل حذف و برگشت پذیر باشد.
به گفته این کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی، تعاریف و حداقل استانداردهایی باید در انجام این کار مورد توجه قرار گیرد که مستلزم شناسایی شیوه های عمومی و اختصاصی ویژه شماره گذاری انواع آثار از جنس های گوناگون است.
در ادامه بحث استاندارد Spectrum4 در ثبت و شماره گذاری آثار و در بخش دوم این نشست، به بررسی پیرامون استانداردهای یادشده، محدودیت های مواد و ابزار و روش های مورد استفاده، معرفی انواع شیوه های شماره گذاری متناسب با کیفیت و ساختار اشیای موزه ای و شیوه های حذف و اصلاح بدون خطر شماره های نادرست پیشین پرداخته شد. از آن جمله می توان به روش لاک جوهر و برچسب غیر متصل و نیز برخی روش های جدید مانند قلم UV که هنوز در ایران به کار گرفته نشده است، اشاره کرد.
نشست تخصصی «ثبت، شماره بندی و لیبل گذاری آثار موزه ای» با حضور دو کارشناس مستندنگاری و حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی عصر دوشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۴ خورشیدی ساعت ۱۵ در کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی «تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد» برگزار شد.
کتابخانه و موزه ملی ملک، نخستین موزه وقفی-خصوصی ایران و یکی از ۶ کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه های خطی است که حاج حسین آقا ملک، بنیان گذار آن، در سال ۱۳۱۶ بر آستان قدس رضوی وقف کرده است. این گنجینه بزرگ، اکنون در محوطه تاریخی باغ ملی تهران جای دارد.
