گردشگری در جهان یکی از صنایع بزرگ اقتصادی است که سالانه منبع درآمد بسیاری از کشورها را تشکیل می دهد. هر چه در برنامه ریزی دقیق تر و بهتر این خدمات وقت و سرمایه گذاری انجام شود؛ می توان به موفقیت در تحقق منابع مالی پیش بینی شده امیدوار تر بود. به علاوه انتقال مفاهیم فرهنگی که در بسیاری از کشورها الویت دارد نیز از این طریق قابل حصول و دستیابی است.
به هر دلیل و انگیزه ای که برنامه یک سفرچیده شود غذا و تغذیه یکی از ارکان مهم گردشگری به شمار می رود. بر این اساس و به خصوص در کشور ما غذا و تغذیه و نقش آن ها در صنعت توریسم از چند منظر قابل تامل و نیازمند نگاهی دوباره است تا بتواند به بازسازی و نوسازی خدماتی بپردازد که در این مورد ارائه می شود واز این طریق آن ها را ارتقا دهند.
مواردی که در این بازنگری ها باید در مورد نقش غذا و تغذیه در صنعت گردشگری به آنها توجه ویژه شود عبارتند از:
- تامین نیازهای روزانه فردی از نگاه فیزیولوژیک: هر فردی حتی اگر در سفر باشد نیاز دارد تا از طریق خوردن غذا، نیازهای فیزیولوژیک خود را به ریزمغذی ها و درشت مغذی ها فراهم کند. با توجه به تغییرات اقلیمی و تغییر رژیم معمول غذایی به خصوص در سفرهای خارج از کشور برخی از این نیازها تغییر می کند که برای پیشگیری از ایجاد عوارض این تغییرات باید مورد توجه قرار گیرد.
- طعم غذا: در سفرهای خارجی تجربه طعم های جدید غذایی یکی از جذابیت های سفر است. چنان چه در خاطره دراز مدت ما خاطره نامطلوبی از یک سفر به دلیل نامطبوع بودن طعم غذا ایجاد شود می تواند محدودیت هایی را در انتخاب دوباره محل گردشگری ایجاد کند. ترکیب خاطرات خوب از محل با طعم غذاها معمولا یادگاری است که ما از سفر با خود همراه می بریم.
- تامین ایمنی غذا: از مولفه های اصلی در تامین غذای مسافرین رعایت بهداشت و تامین ایمنی غذایی است که فرد مصرف می کند. منظور از ایمنی غذایی جلوگیری از آلودگی مواد غذایی است به میکرو ارگانیسم ها و یا سایر مواد آلوده کننده ای که فرد را دچار مسمومیت غذایی می کند. به عنوان مثال آلودگی به مواد شیمیایی یا سمی و…
توجه به بهداشت مواد غذایی از آن جایی مهم است که موارد بیماری زا در گروه بزرگی از گردشگران ممکن است مسمومیت ایجاد کرده و برنامه سفر آن ها را به تجربه ای ناخوشایند تبدیل کند. معمولا مسمومیت های غذایی می تواند در یک نوبت تعداد نفرات زیادی را گرفتار دچار بیماری های ناشی از غذا کند. - غذا یکی از حامل های اصلی فرهنگ هر جامعه است. اگر هدف گردشگران را آشنایی با فرهنگ هر منطقه بدانیم ؛ باید از غذا ی منطقه به خوبی در این مورد کمک بگیریم.
بخش های مختلف از مواد اولیه تهیه غذا تا روش پخت، سرو و مصرف غذا ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ و به خصوص فرهنگ عامه هر منطقه دارد. برای بسیاری از گردشگران آشنایی با این مراحل چنان جذاب است که بخش بزرگی از صنعت گردشگری در جهان به گردشگری خوردن یا غذا (Food Tourism) اختصاص یافته است. - غذا همچنین حامل بسیاری از نگرش ها و اعتقادات محلی منطقه گردشگری و گردشگر است. برای مثال چنان چه مسافر از کشورهای مسلمان باشد برایش بسیار مهم است که غذای او تحت قوانین شریعت و به اصطلاح از منابع و روش های حلال تهیه شده باشد.
- ممنوعیت و مطلوبیت های فرهنگ غذا چه برای مسافرین و چه کسانی که در منطقه ی گردشگری به ارائه خدمات غذایی مشغولند باید در نظر گرفته شوند.
- با افزایش توجه همگانی به سلامت، باید انتظار داشته باشیم که سلامت غذا از موارد مهمی باشد که گردشگران به آن توجه نشان می دهند.
سلامت غذا واژه ای فراگیرتر از تنها غذای سالم است. سلامت غذا یعنی آن که با وجود رعایت تمام موازین بهداشتی، غذا به سلامت ما از نظر تغذیه ای و به طور عام آسیب نرساند. برای مثال درست کردن یک غذای عاری از هر آلودگی میکروبی و شیمیایی، با استفاده از روغنی با اسیدهای چرب ترانس بالا، نمک زیاد، پر کالری و… می تواند در مجموع سلامت ما را تهدید کند. این مورد به خصوص در مسافرت های طولانی مدت در برنامه ریزی غذایی باید در نظر گرفته شود. - تغذیه گروه های ویژه: امروزه گوناگونی سنی گردشگران با نیازهای تغذیه ای مختلف به ما اهمیت توجه به ارزش تغذیه ای غذاهایی را که در برنامه غذایی در نظر گرفته می شوند؛ گوشزد می کند. برای مثال در ترکیبی از گردشگران که می تواند شامل سالمند، کودک، زن باردار، بزرگسالی که رژیم گیاهخواری دارد، بزرگسالی که مثلا به بیماری دیابت مبتلاست و …. در نظر گرفتن نیازهای تغذیه ای هر یک و توجه به نقش کلیدی رژیم غذایی و غذا ی هریک؛ موردی است که با درگیر کردن متخصصین تغذیه در خدمت رسانی قابل حصول بوده و باید مورد توجه مدیران این صنعت قرار گیرد.
- در گردشگری سلامت (Health Tourism)، تنظیم رژیم های غذایی خاص متناسب با وضعیت گردشگر سلامت؛ از اصلی ترین خدماتی است که باید در نظر گرفته شود. هنوز در این بخش از صنعت گردشگری جای خالی متخصصین تغذیه به چشم می خورد.
- آخر این که استفاده از تخصص علمی متخصصین تغذیه در برنامه ریزی غذایی و در صنعت گردشگری امتیاز ویژه ای است که مدیران این صنعت می توانند به عنوان برتری خدمات خود ارائه کنند. سالم نگه داشتن غذای مصرفی گردشگران با تضمین این که آن ها نیازهای فیزیولوژیک خود را در چهارچوبی علمی و بومی شده دریافت می کنند یکی از گزینه هایی است که این روزها به راحتی می تواند در خدمات ارائه شده گردشگری به برگ برنده تبدیل گردد.
