ایرلاین های خارجی از روز چهارشنبه ۱۷ مردادماه همزمان با اجرای بسته جدید ارزی و توقف پرداخت ارز ۴۴۰۰ تومان، قیمت بلیت ها را در مرحله نخست تا ۱۰۰ درصد و در ادامه با مسدود کردن کلاس های پایین قیمتی در پروازها تا بیش از ۲۰۰ درصد افزایش دادند و در ادامه فروش بلیت ها با واحد پولی رایج در ایران را به خاطر نوسانات متعدد، متوقف و معمالات را به صورت ارزی و در دفاتر نمایندگی اصلی ادامه دادند، جریانی که حتی اطلاعیه ها و دستورالعمل های سازمان هواپیمایی نیز تا این لحظه آن را نه تنها متوقف نکرده، بلکه نرخ گذاری ایرلاین های داخلی را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
آژانس های گردشگری پیش بینی می کنند، ادامه این وضعیت سرنوشت گردشگری و سفر را در ایران حتما به مخاطره خواهند انداخت. با این حال به نظر می رسد متولیان نه فقط علاجی برای آن نیافته اند، که بنا به شرایط اضطراری کشور در تامین ارز و به دلیل آن که سفر و گردشگری از اولویت های ضروری کشور خارج شده، دست و پای چندان بازی برای یافتن چاره ندارند؛ آن چنان که معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چند روزی مهلت خواست تا پس از بررسی های کارشناسی شرایط موجود، درباره راه های برون رفت از این وضعیت و بسته سفر با رسانه ها صحبت کند.
حرمت الله رفیعی ـ رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران ـ نیز که پس از گرانی نرخ بلیت های پروازی که اکنون در تمام مسیرهای داخلی و خارجی رخ داده گفته بود، روز یکشنبه ۲۱ مردادماه اجماعی با آژانس های پیشکسوت پرفروش بلیت های پروازی خواهند داشت تا شاید با بایکوت ایرلاین های خارجی که در ایران یکه تازی می کنند، این وضعیت را با همراهی سازمان های هواپیمایی و میراث فرهنگی و گردشگری، سامان دهی کنند، درباره آخرین تصمیم ها اظهار کرد: قرار شد از سازمان هواپیمایی بخواهیم مدیران ایرلاین های خارجی حاضر در ایران را گردهم آورد تا چاره ای در این باره اندیشیده شود.
او با اعتقاد بر این که خروج ایرلاین ها از اولویت پرداخت ارز دولتی تصمیم درستی نبود، گفت: طبق آنچه بخشنامه شده در حال حاضر شرکت های هواپیمایی با ارز بالای ۹ هزار تومان بلیت ها را نرخ گذاری می کنند، درحالی که حداقل نرخ پایه برای ارز مورد نیاز ایرلاین ها باید ۶ هزار تومان تعیین می شد، در غیر این صورت خطای بزرگی اتفاق خواهد افتاد که دامن همه را می گیرد. چون نرخی که اکنون تعیین کرده اند روزانه درحال افزایش است.
رفیعی با تاکید بر این که سفر و بلیت هواپیما، کالای «غیرضروری» نیست، افزود: همین حالا شرکت های هواپیمایی ایرانی نیز نرخ ها را تا بیش از دو برابر افزایش داده اند، بررسی ها نشان می دهد روز گذشته بلیت دو طرفه تهران ـ اهواز تا ۲ میلیون تومان خرید و فروش شده است، در مسیر تهران ـ کوالالامپور نیز بلیتی که تا هفته پیش دو و نیم میلیون تومان قیمت داشت، به حدود ۷ میلیون تومان رسیده. بلیت های تهران ـ نجف نیز از مرز ۴ میلیون تومان گذر کرده است. این افزایش غیر منطقی را شرکت های هواپیمایی داخلی رقم زده اند.
وی درباره عملکرد ایرلاین های خارجی پس از دستورالعمل های سازمان هواپیمایی کشور، اظهار کرد: اتفاق تازه ای رخ نداده، آن ها فروش ارزی خود را همچنان دنبال می کنند، قیمت های کلاس پایین را بسته اند و با توجه به صندلی هایی که در حال فروش است، نرخ ها را تا ۲۵۰ درصد گران کرده اند. شرکت های اتریشی، آلیتالیا و بریتیش ایرویز نیز سیستم های فروش خود را چند روزی است بسته اند.
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران گفت: وقتی قیمت بلیت هواپیما بالا می رود، سفر داخلی هم گران می شود، به تبع آن هتل ها هم نرخ ها را افزایش می دهند که بررسی های حال حاضر ما نیز تاییدی بر این اتفاق است. با این وضعیت چطور می توان گردشگر خارجی را جذب کرد، وقتی خدمات سفر گران شده، چطور می خواهند سفر داخلی مردم را افزایش دهند. مگر نمی خواستند سفر خارجی را کم و مردم را متوجه ظرفیت های داخلی کنند، با این گرانی چطور امکان دارد!؟
او سپس به بدتعهدی شرکت های هواپیمایی داخلی در قرارداد با آژانس های مسافرتی اشاره کرد و افزود: این قراردادها معمولا یک ساله است، اما ایرلاین ها هر از گاهی یک متمم قیمتی به آن می زنند و نرخ ها را افزایش می دهند. برای نمونه در مسیر تهران ـ تفلیس، شرکت هواپیمایی که طرف قرارداد یکی از آژانس ها است، ابتدای سال نرخ این مسیر را بیش از ۷۰۰ هزار تومان تعیین کرد، ابتدای تابستان و همزمان با آغاز فصل سفر، متممی به همان قرارداد اضافه کرد و نرخ را به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رساند، یک هفته بعد متمم دیگری وارد کرد که نرخ به یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان رسید، حالا هم این قیمت را به دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش داده است، درحالی که قرارداد یک ساله را نمی توان تغییر داد.
آژانس هم مجبور است با شرکت هواپیمایی کنار آید، چون می خواهد ضرر و زیان های فصل بیکاری خود را جبران کند؛ اما آن ها هم تا یک مرحله ای می توانند به خواسته های ایرلاین ها تن بدهند و این قیمت ها را با اضافه نرخ خود بفروشند، چون از مقطعی به بعد این قیمت ها مشتری ندارد، توان اقتصادی مردم دیگر نمی کشد و این گونه می شود که تعداد مسافران کم می شود، توجیه اقتصادی برخی خطوط هوایی نیز از بین می رود و گردشگری هم نابود می شود، چون در این صورت نه سفر ورودی خواهیم داست، نه خروجی و نه داخلی.
رفیعی درباه اقداماتی که سازمان های متولی به حسب وظیفه در این باره می توانند انجام دهند، گفت: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که درباره شرکت های هواپیمایی اختیاراتی ندارد و نمی تواند کاری انجام دهد. سازمان هواپیمایی هم وقتی نرخ ها را مطابق با استاندارد دنیا آزاد کرده، مسؤولیتی را متوجه خود نمی داند، البته ضوابط سایر کشورها در این باره کاملا مشخص است، این طور نیست که از هیچ قانونی در آزادسازی نرخ تبعیت نکنند.
معتقدم تصمیم ارزی که برای سفر و شرکت های هواپیمایی گرفتند نیز این بار اشتباه بود. آیا بانک مرکزی از سازمان های هواپیمایی و میراث فرهنگی و گردشگری برای تعیین سیاست ارزی سفر و شرکت های هواپیمایی مشورت گرفته است؟ به فرض آن که مشورت هم گرفته باشد، شرایط نشان می دهد این بار نیز اشتباه بوده است.
رفیعی همچنین بیان کرد: ما گرفتار خودتحریمی شده ایم. چرا زمانی که ترامپ از برجام خارج شد، نرخ ارز به حدود ۸ هزار تومان رسید، اما یک روز بعد دوباره افزایش صعودی خود را ادامه داد. این نشان می دهد سیاست های ارزی متاثر از شرایط داخل است؛ نه تحریم های آمریکا.
