به گزارش «دنیای سفر» سجاد نظری کارشناس ثبت آثار ناملموس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ایلام درباره این نوع پوشش به ایسنا گفت: پوشاک زنان ایلامی در واقع معرف شخصیت، منزلت و جایگاه زن و حتی نشانگر سن و تا حدودی هویت قومی است. در گذشتۀ نه چندان دور و در حال حاضر در برخی نقاط عشایری و روستایی دورافتاده، جنس مخمل لباس و آویزهای قروشی روی بالاپوش های زنان معمولا نشانه ثروتمندی و همین طور تعلق به خانواده طبقه بالای جامعه، به ویژه از نظر اقتصادی بوده است. تعیین قدمت «هبر» در استان ایلام نیز به دلیل نبود منابع تاریخی در خصوص سده های خیلی دور به صورت دقیق امکان پذیر نیست، اما با تکیه بر برخی از منابع و اسناد تاریخی، قدمت آن به بیش از ۲۰۰ سال می رسد.
مهارت بافت «هبر»، در آبان سال ۱۴۰۱ و به شماره ۲۷۰۰ در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است
او با بیان این که برای حفظ و صیانت «هبر»، مهارت بافت آن در آبان سال ۱۴۰۱ و به شماره ۲۷۰۰ در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده است، اظهار کرد: نوعی سربند از جنس مخمل معمولا به رنگ سیاه و سه گوش است که در گذشته چهارگوش هم استفاده می شده است. برای استفاده از «هبر» حتما باید ابتدا روسری از جنس گلونی روی سر انداخته و بعد هبر را به دور سر ببندند. «هبر» از جنس مخمل نرم و درجه یک و اعلا باید باشد. نوع نامرغوب آن زود خراب می شود و چون بافت آن زحمت زیادی دارد، بهتر است از نوع درجه یک مخمل استفاده شود. ریشه ها هم بستگی به سلیقه اشخاصی که آن را می پوشند، کوتاه و یا بلند در نظر گرفته می شود. بافت ریشه ها به آموزشی تخصصی نیاز دارد، چون باید با ظرافت خاصی به شکل منظم و یکدست بافته شود. برای صیانت از این میراث باید مهارت بافت آن مستند و آموزش داده شود.
نظری همچنین گفت: زنان کُرد، موی خود را به صورت تابیده و پیچیده در اصطلاح کردی (چتر) یا (چتری) آویزان می کردند و بعد گلونی را به شکل روسری سه گوش روی سر انداخته و بعد هبر را دور سر می بندند. بستگی به جایگاه و زمان و موقعیت، گاهی از گلونی رنگارنگ و گاهی از گلونی یکدست مشکی استفاده می کردند. در مراسم های عروسی و در زمان عادی از گلونی رنگارنگ و در مراسمات ختم و عزا از گلونی یکدست مشکی زیر «هبر» استفاده می شده است.
