ساعت بازدید از کاخ گلستان در نوروز 1402

به گزارش «دنیای سفر»، مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از تغییر ساعت بازدیدِ این مجموعه، از روز ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۱ تا آغاز ماه رمضان خبر داد. بر این اساس ساعت بازدید در این بازه کوتاه از ۹ صبح تا ۲۱ خواهد بود.

ساعت بازدید از این مجموعه تاریخی در ماه رمضان هنوز اعلام نشده است، با این وجود برخی از اماکن تاریخی، از جمله موزه آبگینه، ساعت بازدید در ماه رمضان را از ساعت ۱۰ تا ۲۱ اعلام کرده است.

کاخ گلستان تنها میراث جهانی تهران به شمار می آید که در محدوده بازار تهران قرار دارد و از دو خیابان پانزده خرداد و ناصرخسرو قابل دسترسی است.

پیشینه تاریخی کاخ گلستان

دیرینگی ارگ سلطنتی را شاید بتوان به ۶ جولای ۱۴۰۴ م برابر با ۲۰ ذی الحجه ۸۰۶ ق و ۱۷ تیر ۷۸۳ ش؛ زمانی که کلاویخو فرستاده هانری سوم پادشاه اسپانیا به دیدار امیر تیمور گورکانی رهسپار شهر سمرقند شده بود و در تهران، خانه نماینده حکومت؛ بابا شیخ سکنی می گزیند نسبت داد. بعدها در بخشی از سفرنامه پیترو دلاواله (چهارشنبه ۶ ژوئن ۱۶۱۷ م / ۲ جمادی الثانی ۱۰۲۶ ق / ۱۷ خرداد ۹۹۶ ش)، همچنین به نقل از سِر توماس هربرت جهانگرد و تاریخدان انگلیسی (۱۶۲۸ م / ۱۰۳۷ ق / ۱۰۰۶ ش) از چهارباغ و چنارستانی در داخل حصار شاه طهماسبی و در زمان شاه عباس صفوی در تهران یاد شده است. اما بر اساس ارجاعاتی دقیق تر در متون تاریخی می توان سرآغاز ارگ سلطنتی را در زمان شاه سلیمان صفوی (۱۱۰۹- ۱۰۷۸ ق / ۱۰۷۶- ۱۰۴۶ ش) با ساخت دیوانخانه ای در همان محدوده چنارستان شاه عباسی جستجو کرد. دیوانخانه ای که بعدها شاه سلطان حسین صفوی در آخرین سال سلطنت خود (۱۱۳۳ ق / ۱۱۰۰ ش) سفیر دولت عثمانی احمد دری افندی را به حضور پذیرفت. هر چند که امروزه دیگر از آن بنیان ها اثری در میان نیست و داشته های موجود کاخ گلستان از لحاظ دیرینگی محدود به بخشی از آثار و ابنیه دوران زندیه بوده (ساخت دیوانخانه ای مابین سال های ۳-۱۱۷۲ ق / ۱۱۳۸- ۱۱۳۷ ش) و فراتر از آن نمی رود.

اهمیت واقعی ارگ در دوران آقا محمدخان قاجار رنگ جدی تری به خود گرفت. وی در اواخر دوران زندیه و پس از مرگ کریمخان (۱۱۹۳ ق / ۱۱۵۸ ش) از بحران داخلی ایران استفاده کرده، و بعد از غلبه بر لطفعلی خان زند در شعبان ۱۲۰۹ ق (۱۱۷۳ ش) به تهران برگشته و در نوروز ۱۲۰۹ ق (۱۱۷۴ ش) به نام پادشاه ایران تاجگذاری می کند.

این حرکت آقا محمد خان به اهمیت ارگ سلطنتی بیش از پیش افزوده و در عهد فتحعلیشاه قاجار هم به خاطر تاجگذاری وی در این شهر (۲۴ ربیع الاول ۱۲۱۲ ق / ۱۷۹۷ م در آستانه قرن ۱۹ و همزمان با ناپلئون بناپارت / ۲۶ شهریور ۱۱۷۶ ش) و هم به واسطه خیالات شکوهمند این پادشاه کاخ گلستان توسعه بیشتر و آراستگی بهتری را تجربه کرد.

در عهد ناصرالدین شاه قاجار (تاجگذاری جمعه ۲۱ ذی القعده ۱۲۶۴ ق / ۲۷ مهر ۱۲۲۷ ش) کاخ گلستان بواسطه مدت حکومت وی (قریب به ۵۰ سال) و دیدار او به عنوان اولین پادشاه ایران از اروپا در سه سفر خود به سال های ۱۲۹۰، ۱۲۹۵ و ۱۳۰۶ ق (۱۲۵۲ و ۱۲۵۷ و ۱۲۶۷ ش) دستخوش تغییرات اساسی و متاثر از اروپا شد.

اگر چه در دوران سه پادشاه آخر سلسله قاجاریه (مظفرالدین شاه، محمد علی شاه و احمد شاه قاجار) تا انقراض این سلسله (۱۳ ربیع الثانی ۱۳۴۴ ق / ۹ آبان ماه ۱۳۰۴ ش) ارگ سلطنتی از لحاظ معماری تغییرات خاصی را به خود ندید ولی تاریخ آن با وقایع سیاسی فوق العاده موثری مانند انقلاب مشروطه و تبعات ناشی از آن توام و عجین شد که بخشی جدائی ناپذیر از حافظه تاریخی ملت ایران را تشکیل می دهد.

ارگ سلطنتی در سال های بعد از انقراض سلسله قاجار و به روی کار آمدن سلسله پهلوی شاهد تاجگذاری پهلوی اول (۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ش / ۲۵ آوریل ۱۹۲۶ م) و پهلوی دوم (۴ آبان ۱۳۴۶ش / ۲۶ اکتبر ۱۹۶۷ م) و همچنین بعضی از تغییرات و تصرفات در بافت خود بوده است.

این مجموعه با در نظر گرفتن چنین پیشینه ای یکی از منحصر به فرد ترین مجموعه های تاریخی ایران است، ثبت ملی کاخ گلستان – به شماره ۴۱۷ در ۱۱ بهمن ماه ۱۳۳۴ش (۱ فوریه ۱۹۵۶ م) – نه تنها بیانگر اهمیت آن به عنوان بخش مهمی از تاریخ هنر این مرز و بوم است بلکه تاکیدی دارد بر رخدادهای موثر در آن یا به نوعی مرتبط، که آن را به مجموعه ای بی بدیل و سندی زنده از دوره ای مهم در تاریخ ایران تبدیل کرده است. ثبت کاخ گلستان در فهرست میراث بشری از جانب یونسکو (یکشنبه ۲ تیرماه ۱۳۹۲ش / ۲۳ ژوئن ۲۰۱۳ م) نیز صحه ای بر تاریخ و فرهنگ و هنر این مجموعه است.