این روزها موضوع انتقال ایستگاه های راه آهن به حاشیه شهرها به چالشی بزرگ تبدیل شده است به طوری که دست اندرکاران این صنعت در صدد هستند ضمن حفظ و احیای آن در داخل و مرکز کلان شهرها، زمینه را برای اتصال آن به دیگر مدهای حمل و نقلی را فراهم کنند.
چرا که راه آهن یکی از زیرساخت های گردشگری به شمار می رود که با سرمایه گذاری منطقی وکسب تجربه از کشورهای موفق می توان این صنعت را حفظ و احیا کرد.
انتقال ایستگاه های راه آهن از حاشیه به متن جایگاه جدیدی را برای آنها تعریف و آنها را تبدیل به فضاهایی می کند که علاوه بر عملکرد نقل و انتقالی آسان، باعث استقرار نوعی کاربری خاص از جمله دسترسی به مراکز خرید، دیگر وسایل حمل و نقلی و انواع خدماتی که یک مسافر در طول سفر به آن نیازمند است در اطراف ایستگاهها خواهد شد.
ایستگاه های راه آهن از جایگاه ویژه ای برای حمل و نقلی آسان و یکپارچه با دیگر شقوق حمل و نقلی برخورار می شوند.
دست اندرکاران ریلی در اکثر نقاط دنیا سال ها پیش به این نتیجه رسیدند که ایستگاه های راه آهن نباید در حاشیه قرار گیرد و به متن شهرها وارد شود و از سوی دیگر ایستگاه هایی که محل رفت و آمد مردم است باید با تغییر کاربری به خصوص با رویکردهای فرهنگی مورد توجه مجدد قرار گیرد، چرا که مسیر ایستگاه ها نیز از جمله مسایلی است که باید مورد بازبینی قرار گیرد و به عنوان فضای شهری شناخته و معرفی شود.
ایستگاه های راه آهن و توسعه خطوط ریلی نیازمند نگاهی جامع به خود است، با در نظر گرفتن این نکته که راه آهن و اراضی اطراف آن پتانسیلی برای ارتقای کیفیت فضای شهری محسوب می شود، باید نگاهی متفاوت به آن داشت و به توسعه خطوط و اتصال آن به شبکه سراسری و مهمتر از همه اتصال به کشورهای دیگر پرداخت.
برای بسیاری از شهروندان دور شدن راه آهن از مرکز شهر به معنای ورود به شهری دیگر است که کار سفر با قطار را برای آنان سخت تر می کند، بنابراین این فضا باید با شهر نسبتی داشته باشد و اگر این فضاها آشفته و به هم ریخته باشد نمایانگر بهم ریختگی و آشفتگی شهر است.
نگاهی به تجربه سایر کشورها نشان می دهد، حمل و نقل ریلی از مدت ها قبل همیشه در خدمت انسان ها بوده و هست، حمل و نقلی که ضمن با صرفه بودن کیفیت خوبی را می تواند به مسافران ارائه دهد.
اگر قرار باشد نظام حمل و نقل مورد نظر ما وسعت گسترده ای را تحت پوشش قرار دهد و در درون شهرها و مراکز مهم استقرار یابد، در یک مجموعه شهری یا ابر شهر و اقمار آن، باید با توجه به صرفه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ، اولویت اول را به حمل و نقل ریلی اختصاص دهیم.
بنابراین باید با توجه به ارزش ها، حقوق و امکانات ، دست به اولویت بندی زد و با انتخاب حمل و نقل ریلی بتوان درون شهر و برون شهر را به همدیگر اتصال داده و ضمن صرفه جویی اتصادی و زیست محیطی، ریسک های مرتبط با حمل و نقل ماشینی را کاهش داد. نگاهی به تجربه کشورهای توسعه یافته و استفاده آنها از ابزار کار آمد حمل و نقل ریلی نشان می دهد که می توان با این ابزار مانع از تخریب بیشتر شهرها شد و با تخصیص فضایی اندک، کارایی بسیاری را انتظار داشت. چرا که در کشورهای توسعه یافته همانند انگلستان و آلمان میان سیاست های شهرسازی و سیاست های حمل و نقل عمومی پیوند کاملی برقرار است و توزیع جمعیت و استقرار آن برای سکونت و کار با تامین خدمات حمل و نقلی هماهنگی مناسبی دارد و بخش عمده ای از خدمات حمل و نقلی توسط خطوط ریلی ارایه می شود و شهروندان می توانند در سطحی گسترده از خدمات از این خطوط استفاده کنند.
