سال گذشته مدیران وزارت امور خارجه و وزارت کشور اعلام کردند برای شهروندان ۱۸۰ کشور جهان ویزای فرودگاهی صادر خواهد شد و به عبارتی برای سفر به ایران نیاز به طی کردن مراحل سخت و طاقت فرسای دریافت ویزا ندارند. کشورهایی مانند انگلیس، آمریکا، پاکستان، اردن، سومالی، بنگلادش و عراق شامل لغو روادید نمی شوند. شهروندان این کشورها بر اساس روال عادی باید برای دریافت ویزا به سفارت ایران در این کشورها مراجعه کنند اما اتباع کشورهایی مانند جمهوری آذربایجان، لبنان، ترکیه و سوریه می توانند حداکثر برای مدت ۹۰ روز بدون ویزا به ایران سفر کنند.
به گفته سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه مرکز نمایندگی وزارت امور خارجه در استان ها به ویژه در فرودگاه ها، ویزای ۳۰ روزه برای ۱۸۰ کشور جهان صادر می کند. به گفته حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هدف از این تصمیم آسان کردن حضور گردشگران خارجی در کشور و رونق صنعت گردشگری در جهت منافع ملی است. این تصمیم که چندی است اجرایی شده می تواند نقش کلیدی و مهمی در توسعه صنعت گردشگری ایفا کند. گشودن درهای کشور به روی گردشگران ۱۸۰ کشور دنیا می تواند در آینده برای ایران بازار عظیمی ایجاد کند و حتی ممکن است چشم انداز ۱۴۰۴ را در صنعت گردشگری محقق کند. این اقدام در واقع گشودن روزنه امیدی برای جذب ۲۰ میلیون نفر گردشگر خارجی در ۱۴۰۴ به شمار می رود.
آسان کردن امکان دسترسی و سفر به ایران به طور حتم روی تصویر ایران در جهان تاثیر می گذارد و سهولت سفر به کشور، ایران را در فهرست مقاصد گردشگران جهان قرار می دهد. کشور ما از این پس به عنوان گزینه ای برای سفر در ذهن گردشگران مطرح شده و برای آن برنامه ریزی می کنند، به آن فکر می کنند و در نهایت اقامتی کوتاه مدت را در ایران؛ کشور جاذبه های گوناگون گردشگری بر می گزینند. لغو ویزا به معنای اجازه سفر به ایران و حتی دعوت به بازدید از کشور است. مهم تر از همه اینکه کشورمان درهای خود را به روی جهان گشوده و از این پس گردشگری با سرعت و شتاب بیشتری رشد می کند.
مسلم است که گردشگران به کشوری که قوانین سختی برای ورود وضع کرده، علاقه ای ندارند. ارزآوری، درآمدزایی، اشتغالزایی و رشد و توسعه گردشگری و صنایع وابسته تنها با باز کردن درهای ایران به روی جهانیان امکان پذیر است. اگر مهمانی به خانه دعوت می کنید نخستین اقدامی که باید انجام دهید گشودن در خانه است. اگر برای باز کردن در منزل خود شرط و شروط بگذارید یا به سختی و با تاخیر آن را باز کنید مسلم که مهمانان دیگر به خانه شما نخواهند آمد و مهمانی های تان با استقبال چندانی روبه رو نخواهد شد. اگر قصد دارید گردشگران خارجی را جذب کنید و می خواهید در یک بازه زمانی کوتاه مدت آمار گردشگران جهانی را در کشور به ۵ برابر برسانید باید در گام نخست شرایط ورود به کشور را آسان کنید.
تلاش وزارت امور خارجه در بهبود گردشگری
مدیران گردشگری معتقدند وزارت امورخارجه به اهمیت توسعه گردشگری کشور پی برده و به همین منظور در سهولت دریافت روادید یا لغو آن اقداماتی انجام داده است. این وزارتخانه قصد دارد به زودی اطلاعات گردشگری ایران را به ۴ زبان زنده دنیا در سایت خود قرار دهد. احمد اصغری قاجاری، رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران به گسترش تجارت گفت: اکنون برای ۱۸۰ کشور جهان در فرودگاه ویزا صادر می کنیم و این تصمیم چندی است اجرایی شده است. بر این اساس گردشگران به محض اینکه وارد فرودگاه امام خمینی شوند می توانند ویزای خود را در این فرودگاه دریافت کنند. وی افزود: به زودی قرار است ویزای الکترونیکی نیز برای گردشگران ورودی صادر شود. با این اقدام گردشگران خارجی سریع تر و با سهولت بیشتری می توانند به ایران سفر کنند و همین امر می تواند جذب هرچه بیشتر گردشگران خارجی را به همراه داشته باشد. اصغری قاجاری اظهار کرد: لغو روادید برای توسعه گردشگری و بهبود روابط گردشگری میان ایران و دیگر کشورها بسیار موثر و اقدامی مهم به شمار می رود.
سهولت دسترسی به ایران
سهولت دسترسی به ایران می تواند این کشور را در فهرست مقاصد سفر گردشگران بسیاری از کشورهای دیگر قرار دهد، فعالان گردشگری دیگر کشورها را در برنامه ریزی برای برگزاری تورهای ایران فرو برده و روابط میان مدیران گردشگری دو کشور را بهبود می بخشد. مهسا مطهر، دبیر کانون انجمن های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور نیز در گفت و گو با گسترش تجارت گفت: یکی از دلایل گسترش گردشگری در جهان امروز، سهولت دسترسی است. دسترسی به معنای وجود وسیله نقلیه نیست بلکه منظور دسترسی نرم افزاری و سخت افزاری است. به عنوان نمونه بسیاری از ما شنیده ایم که در اروپا فردی سراسر قاره را در یک فصل می پیماید. این به دلیل لغو روادید است.
وی درباره تاثیرات لغو روادید در جذب گردشگران خارجی اظهار کرد: یکی از موارد مهم در گسترش گردشگری بحث نرم افزاری سهولت دسترسی است که لغو صدور ویزا را نیز شامل آن می شود. زمانی که کشوری روادید را برای دیگر کشورها لغو می کند در تصویر کشور یاد شده در میان دیگر کشورها تاثیر مثبتی بر جای می گذارد. زمانی که گردشگران خارجی به ایران دعوت می شوند همواره نگران دریافت روادید هستند بنابراین تسهیل یا لغو روادید از سوی ایران برای گردشگران خارجی موجب می شود ایران در فضای دانش گردشگران قرار بگیرد و برای آن به عنوان گزینه ای برای سفر برنامه ریزی کنند.
وی بیان کرد: به عنوان نمونه اگر ما تصمیم به سفر به اروپا بگیریم نخستین نگرانی ما دریافت روادید است و به همین دلیل تصمیمی قطعی برای خرید بلیت هواپیما و رزرو هتل نمی گیریم و زمانی یک کشور را به عنوان مقصد سفر انتخاب می کنیم که درباره روادید کشور مقصد نگرانی نداشته باشیم. زمانی که مشکل روادید مطرح نباشد ایران نیز در برنامه ریزی های کوتاه مدت سفر گردشگران قرار می گیرد و مراودات گردشگری کوتاه مدت با دیگر کشورها افزایش می یابد. زمانی که مراودات گردشگری افزایش یابد امکانات دیگر نیز افزایش یافته و هتل ها وزیرساخت های گردشگری نیز بهبود می یابند. یکی از دلایلی که مردم ایران بسیار به ترکیه سفر می کنند نیاز نداشتن به دریافت روادید است و ترکیه از همین طریق موفق شد که صنعت گردشگری کشور خود را توسعه دهد.
سخن پایانی
به طور کلی گردشگران برای سفر به کشورهایی که ورود به آنها مشکل و نیازمند طی مراحل اداری برای دریافت روادید است، گرایش چندانی ندارند. همین امر شاید دلیل کاهش سفر ایرانی ها به کشورهای اتحادیه اروپا که نیاز به دریافت ویزای شینگن دارند، باشد. طی مراحل پیچیده در سفارتخانه ها می تواند گردشگران را از تصمیم خود منصرف کند. به هر روی کشورهای بسیاری هستند که سهولت در دریافت روادید و سفر را فراهم کرده اند، بنابراین سفر کردن به بسیاری از کشورها چندان هم نیاز به اقدامات پیچیده ندارد، مسلم است این کشورها با استقبال بیشتری روبه رو می شوند. لغو روادید برای ۱۸۰ کشور جهان پس از تحریم ها اقدام هوشمندانه وزارت امور خارجه و به معنای دعوت از گردشگران جهانی است.
توسعه گردشگری با جذب سرمایه گذاران خارجی
رحیم یعقوب زاده، رییس مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران وابسته به جهاد کشاورزی: عوامل مختلفی در توسعه و رونق گردشگری موثر هستند. از جمله عواملی که در توسعه گردشگری ایران می تواند بسیار موثر واقع شود، رویکرد مثبت، تعامل مناسب و بهبود روابط با دیگر کشورهای جهان به ویژه کشورهای توسعه یافته است. هرچه روابط ما با دیگر کشورها صمیمانه تر و نزدیک تر باشد روابط اقتصادی ما نیز با آنها بهبود می یابد، با بهبود روابط سیاسی و اقتصادی ایران و دیگر کشورهای جهان تصویر مردم جهان از ایران اصلاح شده و جذب سرمایه گذاران خارجی افزایش می یابد. مردم دیگر کشورها نیز برای به سفر به ایران ترغیب می شوند اما حضور گردشگران خارجی در کشور به عواملی همچون توسعه و بهبود زیرساخت های گردشگری نیازمند است، هر چند سرمایه های داخلی کشور برای بهبود این زیرساخت ها کافی نیستند و به سرمایه های خارجی برای بهبود آن نیازمند هستیم.
برای ۴ برابر شدن گردشگران خارجی تا چشم انداز ۱۴۰۴ باید بخشی از سرمایه ها را برای تکمیل زیرساخت های گردشگری و بخشی دیگر را نیز برای توسعه سیستم حمل و نقل کشور هزینه کنیم. برای جذب گردشگران خارجی نیازمند فرودگاه های مناسب تر و استانداردتر، هواپیماهای مطمئن تر، جاده های ایمن تر و خودروهای مناسب تر هستیم. افزایش گردشگران خارجی نیازمند افزایش هتل های کشور است. اما در زمینه هتل سازی باید هتل های زنجیره ای معروف جهان را جذب کنیم چراکه هتل های زنجیره ای دارای امکانات بیشتری بوده و به منظور جذب مشتری، کسب سود و درآمد بیشتر به تبلیغات بیشتری می پردازند. با تبلیغات این هتل ها هم برای صنعت گردشگری کشور تبلیغ می شود و هم تبلیغات رسانه ای بر ضد ایران خنثی خواهد شد.
بحث دیگر در حوزه گردشگری، خدمات است. اگر نیروی انسانی فعال در حوزه گردشگری کشور آموزش های لازم را ندیده باشد و شیوه مناسب برخورد با گردشگران را نداند می تواند تاثیر مخربی در جذب گردشگران برجا بگذارد. یکی از مواردی که گردشگری کشور در آن ضعف دارد اطلاع رسانی و تبلیغات است. رسانه های ملی کشور هیچ تبلیغاتی در زمینه معرفی جاذبه های گردشگری کشور انجام نمی دهند، به عنوان نمونه هنگامی که خبرهای شبکه های مختلف صدا و سیما را مشاهده می کنید بیشتر خبرهای سیاسی پخش می شود و هیچ خبری مبنی بر کشف یا معرفی جذابیت های گردشگری کشور منتشر نمی شود. با این روند در سال ۱۴۰۴ می توانیم ۱۲ تا ۱۴ میلیون نفر گردشگر جذب کنیم. متاسفانه یکی دیگر از مشکلات گردشگری وجود ۱۸ تا ۲۷ نهاد متولی است! گردشگری نیاز به تجمیع و ساماندهی دارد و بهترین اقدام در این حوزه تشکیل وزارتخانه گردشگری است.
با تائید پیشنهاد وزارت گردشگری باید اذعان داشت که امروزه در جهان به اهمیت این صنعت چه از لحاظ اقتصادی و چه سیاسی واقف شده اند . پس ابن اهمیت را می توان با ایجادتمرکز در وزارتخانه مربوطه عینیت بخشیده و هدایت نمود تا از ثمراتش بهره برد.