وزوان شهری است از توابع شهرستان شاهین شهر و میمه در استان اصفهان که این روزها با ثبت جهانی ۱۱ قنات ایرانی که یکی از آن ها در این شهر قرار دارد، نامش را بر سر زبان ها انداخته است. این شهر تاریخی با ۵۰۰۰ نفر جمعیت، افزون بر قنات جهانی اش با قدمت ۲۵۰۰ سال، آثار و بناهای تاریخی دیگری دارد که مردم و نهادهای محلی این شهر توجه ویژه ای برای حفاظت و مرمت آن دارند. یکی از این بناها، حمام تاریخی این شهر است که پس از سال ها از زیر خاک بیرون کشیده شده است.
با رضا صمدی فر، عضو شورای شهر وزوان درباره حفظ و مرمت آثار تاریخی این شهر گفت و گو کردیم که در ادامه می خوانید.
- قنات وزوان چه ویژگی ای دارد که از میان قنات های مختلف در فهرست ۱۱ قنات جهانی قرار گرفت؟
این قنات سه خصوصیت دارد. وجود بند (سد) زیرزمینی در عمق ۲۰ متری زمین با ارتفاع تاج ۱۲ متری. وجود سه رشته مختلف در حد غرب، شرق و شمال شرقی که مجموعا حدود ۴۳ کیلومتر طول قنات وزوان را تشکیل می دهد. در قنات های معمولی آب در ۱۲ ماه سال، جاری است؛ به طوری که در شش ماه سال آب هدر می رود، ولی قنات وزوان قابلیت دارد که در شش ماه سال و حتی در زمان های مازاد بودن آب در فصل بهار و تابستان، آب را ذخیره می کند. دیگر خصوصیت این قنات، وجود سه شکاف زیرزمینی در فاصله ۲۰۰ متری قبل از سد زیرزمینی است که به صورت آرتزین (جوشان) از سفره های زیرزمینی در قنات جاری می شود.
- در اخبار آمده بود که حمام تاریخی شهر وزوان از زیر خاک بیرون کشیده شده. این حمام مربوط به کدام دوره است؟
حمام تاریخی شهر وزوان متعلق به دوره صفویه است. حدود ۲۰ سال پیش با توسعه بوستان شاهد شهر وزوان، سقف حمام تخریب می شود و حمام را پر می کنند، اما از آنجا که ستون ها و پایه های این حمام سالم بود، دو سال پیش با پیشنهاد شورای شهر و شهرداری و با حمایت فرهنگیان و فرهیختگان شهر وزوان برای احیای بافت تاریخی و تکمیل طرح گردشگری شهر وزوان در کنار قنات جهانی، شهرداری و شورای شهر با نظارت اداره میراث فرهنگی شهرستان شاهین شهر و میمه استان اصفهان اقدام به کاوش و خاکبرداری این حمام کرد.
ویژگی که این حمام تاریخی را از دیگر حمام های مشابه متمایز می کند، دوقلو بودن آن است.
- اکنون چه برنامه ای برای این حمام دارید؟ آیا بازسازی می شود و کاربری دیگری خواهد یافت؟
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان به ما سه پیشنهاد کرد؛ نخست این که این حمام پس از بازسازی و مرمت به موزه مردم شناسی تبدیل شود. دوم این که به رستوران و قهوه خانه و سوم به موزه سلامت تغییر کاربری دهد. بهار ۹۴ دکتر محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور در بازدید از قنات وزوان، از این حمام نیز بازدید کرد و پیشنهاد کرد این حمام به موزه سلامت تبدیل شود.
جالب است که خود مردم وزوان نیز از مرمت و احیای این حمام و بافت تاریخی حمایت می کنند؛ همکاری که کمیاب است. یکی از شهروندان این شهر، خانه تاریخی خود را به شهرداری اهدا کرد تا به عنوان پایگاه جهانی قنات مورد استفاده قرار گیرد. شهرداری هم این خانه را به میراث فرهنگی داد و اکنون مراحل پایانی مرمت این خانه و تبدیل آن به اتاق پایش قنات وزوان در حال انجام است. به نظرم ثبت جهانی قنات توجه مردم را به بافت تاریخی بیشتر جلب کرد. تصور کنید وسط پارک را برای بیرون کشیدن حمام خاکبرداری کردند و مردم شهر نیز حامی این اقدام بودند.
