با فرا رسیدن ایام نوروز و افزایش تقاضا در انواع مدل های حمل و نقلی خصوصا حمل و نقل ریلی، میزان تردد و عرضه و تقاضا در ارائه ناوگان افزایش می یابد. با افزایش ناوگان لزوما باید کیفیت خدمات هم ارتقاء یابد خصوصا اینکه با واقعی تر شدن نرخ های بلیت قطار، مسافران انتظار دریافت خدمات بهتری را دارند و در این عرصه هم باید از حقوق خود در قبال شرکت های ریلی مطلع باشند.
حقوق مسافر در زمینه بلیت
همه بلیت های استردادی، در ساعت ۱۰ صبح روز قبل از حرکت، مجددا به سیستم برگشت و در مراکز فروش بلیت شهر مبدأ و شهرهای اطراف آن عرضه می شود، البته در صورتی که روز قبل از حرکت، ایام تعطیل باشد بلیت آن روز در روز اداری قبل صادر می شود به عنوان مثال بلیت روز شنبه روز پنجشنبه عرضه می شود.
مفقود شدن بلیت مسافر
به شرط حضور به موقع (حداکثر ۴۵ دقیقه مانده به حرکت) در ایستگاه های راه آهن که سیستم فروش بلیت آنلاین دارند و در وقت اداری، بلیت المثنی طبق آیین نامه مربوط صادر می شود؛ بلیت مفقودی باید از طریق شبکه رایانه ای صادر شده و استرداد نشده باشد.
صدور بلیت المثنی با ۵ درصد قیمت کل بلیت، انجام می شود و در صورت مفقود شدن آن، بلیت المثنی دیگری صادر نخواهد شد؛ در حال حاضر بلیت المثنی از طریق سیستم استرداد نمی شود؛ استرداد بلیت المثنی فقط به شرط ارائه بلیت اصلی و بلیت المثنی به صورت همزمان در ایستگاه های آنلاین و همه نمایندگی های فروش و با هماهنگی اداره برنامه ریزی و عملیات فروش انجام می شود.
حقوق مسافر در تأخیر حرکت قطار از مبدأ
تأخیر در شروع حرکت قطارهایی که مسافران آن از باجه کنترل بلیت عبور و در سکو یا داخل قطار قرار گرفته اند جزو تأخیر نهایی آن ها در مقصد محاسبه و مورد ملاک برای پرداخت خسارت قرار می گیرد.
در مورد تاخیر بیش از حد مقرر قطار اکسپرس یا سریع در رسیدن به مقصد، اگر تأخیر، ناشی از حوادث طبیعی نباشد در صورتی که ورود قطار به ایستگاه مقصد بعد از گذشت وعده غذایی روزانه باشد یک وعده پذیرایی رایگان بر اساس ساعت ورود قطار انجام می شود، زمان پذیرایی صبحانه بعد از ساعت ۸ صبح، ناهار بعد از ساعت ۱۳ و شام بعد از ساعت ۲۰ است، زمان مورد محاسبه برای تأخیر قطار در مسیرهای مختلف متفاوت است.
حقوق مسافر در قبال تأخیر قطار که منجر به جا ماندن مسافر از قطار بعدی شود
در صورت تأخیر بیش از زمان معین که منجر به جا ماندن مسافر از قطار بعدی شود، چنانچه فاصله بین ورود قطار قبلی و حرکت قطار بعدی بیش از ۳ ساعت باشد و همچنین هر دو بلیت به نام مسافر باشد، وجه کامل بلیت قطار بعدی پرداخت یا مسافر با قطارهای بعدی اعزام می شود.
چنانچه این تأخیر منجر به اقامت در شب شود، هزینه اقامت و غذا به عهده شرکت ریلی در صورت اعزام با قطار درجه پایین تر مابه التفاوت بلیت به مسافر پرداخت می شود و در صورت اعزام با قطار درجه بالاتر، مابه التفاوت از وی دریافت نمی شود.
تأخیر قطار و جا ماندن مسافر از سایر وسایل نقلیه نظیر کشتی، هواپیما و اتوبوس
چنانچه تأخیر بیش از سه ساعت بوده و ناشی از حوادث طبیعی نباشد و طبق برنامه فاصله بین رسیدن قطار و حرکت وسیله بعدی، بیش از ۴ ساعت بوده و هر دو بلیت به نام مسافر باشد، با ارائه مدرک لازم به مدیریت بازرگانی شرکت اقدام لازم برای پرداخت خسارت استرداد بلیت و سایر وسائل مسافرتی انجام می شود.
انصراف مسافر قبل از شروع سفر به علت تأخیر حرکت قطار در مبادی حرکت
در صورت تأیید تأخیر بیش از یک ساعت و اطلاع رسانی به مسافران با شرط باز بودن باجه فروش بلیت ایستگاه و همچنین پانچ نبودن بلیت و تا قبل از حرکت قطار، وجه کامل بلیت در همان روز و در ایستگاه مبدأ پرداخت می شود.
قوانین ابطال بلیت
حداکثر تا یک ساعت پس از صدور بلیت به شرط حرکت نکردن قطار، باز بودن مرکز فروش ابطال بلیت فقط در همان مرکز صادر کننده با پرداخت وجه کامل آن امکان پذیر است. مقررات ابطال برای بلیت های اینترنتی و خریداری شده از کیوسک وجود دارد و این دسته از بلیت ها فقط طبق قوانین استرداد می توان مسترد کرد.
حقوق مسافر در قبال لغو برنامه حرکت قطار
وجه کامل بلیت، تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش به مسافر پرداخت می شود یا می تواند با اولویت، بلیت برای قطارهای بعدی تهیه کند.
حقوق مسافر در قبال لغو برنامه رفت قطار برای دارندگان بلیت رفت و برگشت
چنانچه بلیت رفت و برگشت یکسان و همنام باشد، وجه کامل بلیت رفت حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش به مسافر پرداخت می شود و یا در صدور بلیت قطارهای بعدی اولویت خواهد داشت؛ در صورت تمایل مسافر، وجه کامل بلیت برگشت نیز پرداخت می شود، حداکثر زمان استرداد بلیت برگشت ۳ ساعت قبل از حرکت قطار است.
حقوق مسافر در قبال لغو حرکت قطار در حین سفر و بازگشت مسافران به ایستگاه مبدأ
چنانچه بلیت به نام مسافر باشد، وجه کامل آن حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش پرداخت می شود.
حقوق مسافران در قبال لغو حرکت قطار در حین سفر و اعزام مسافران به مقصد با سایر وسایل نقلیه
چنانچه توقف ناشی از حوادث طبیعی نبوده و رسیدن مسافران به مقصد با تأخیری بیش از زمان معین انجام شود، ۵۰ درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت پرداخت می شود.
حقوق مسافر در قبال از کار افتادن کامل تهویه
در صورتی که بلیت به نام مسافر باشد، ۵۰ درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات به مسافر حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت تحت شرایطی پرداخت می شود.
حقوق مسافر در تغییر اجباری جای مسافر به دلیل انفصال واگن در میان راه
در صورتی که بلیت به نام مسافر باشد، چنانچه به کوپه ای با درجه مشابه مندرج در بلیت انتقال یابد ۵۰ درصد بهای بلیت بعد از کسر خدمات و در صورت انتقال به کوپه ای با درجه پایین تر یا رستوران و راهرو ۱۰۰ درصد بهای پایه بلیت پس از کسر خدمات به مسافر حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ حرکت پرداخت می شود.
پذیرایی در برخی قطارهای ویژه، اختیاری و با درخواست مسافر انجام می شود بنابراین مسافر باید هنگام تهیه بلیت و در صورت تمایل به پذیرایی در قطار با پرداخت هزینه مربوطه بلیت خود را دریافت کند.
پرداخت خسارت، با ارائه اصل شناسنامه یا کارت شناسایی معتبر به همراه یک برگ کپی آن و لاشه بلیت تا یک ماه پس از تاریخ حرکت در همه مراکز فروش بلیت امکان پذیر است.
در صورت مشاهده افراد بدون بلیت در قطارهای عادی و سریع، رئیس قطار موظف است بهای کامل بلیت را از مسافر با صدور قبض مربوط، دریافت کند در قطار اکسپرس ۵۰ درصد بیش از بهای بلیت اخذ خواهد شد؛ صدور قبض در قطار برای مسافر بدون بلیت، به منزله تأمین جا برای وی نیست.
مقررات صدور بلیت نیم بها
صدور بلیت نیم بها برای جانبازان و خانواده های معظم شاهد با ارائه اصل کارت شناسایی معتبر در همه مراکز فروش امکان پذیر است.
بلیت نیم بها برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال با ارائه شناسنامه صادر می شود.
برای مسافرت کودکان زیر ۲ سال بدون اختصاص جا، ۱۰ درصد بهای بلیت دریافت می شود؛ درصورت تقاضای جا برای اطفال زیر دو سال، بلیت نیم بها برای استفاده در کوپه والدین صادر خواهد شد.
مقررات ابطال و استرداد بلیت در مراکز فروش
- بلیت تا یک ساعت پس از صدور، به شرط عدم حرکت قطار، و باز بودن مراکز فروش ،در مرکز صادر کننده بلیت با پرداخت کامل بهای آن به مسافر قابل ابطال است.
- بلیت قطارهای مسافری در همه مراکز فروش رایانه ای بلیت (در ساعات کاری نمایندگی های فروش) با ارائه کارت شناسایی طبق مقررات قابل استرداد است و نیازی به مراجعه به مرکز خرید بلیت نیست.
- مقررات در این باره به شرح زیر است: تا ساعت ۱۲ روز قبل از حرکت قطار،۹۰ درصد بهای بلیت پرداخت می شود؛ از ساعت ۱۲ روز قبل از حرکت تا سه ساعت پیش از حرکت قطار، ۷۰ درصد بهای بلیت پرداخت می شود؛ از سه ساعت مانده به حرکت تا لحظه ی حرکت قطار۵۰ درصد بهای بلیت پرداخت می شود و استرداد بلیت پس از حرکت قطار امکان پذیر نیست.
خدمات ویژه ایثارگران و معلولان
- صدور بلیت نیم بها برای جانبازان و خانواده های معظم شاهد با ارائه اصل کارت شناسایی به صورت رفت و برگشت در همه مراکز فروش امکان پذیر است؛ همراه داشتن کارت کامپیوتری مربوطه در حین سفر جهت کنترلهای مربوطه الزامی است.
- جانبازان و خانواده های شاهد برای استفاده از تخفیف مربوط هنگام خرید اینترنتی بلیت، در صفحه مشخصات سفر، تعداد شاهد و جانباز را در خانه تعداد مسافر وارد کنند.
- چنانچه حسب تشخیص بنیاد، حضور یک نفر همراه با جانباز الزامی باشد، با ارائه معرفی نامه از بنیاد، بلیت فرد همراه نیز نیم بها صادر می شود.
- باجه خدمات امداد در ایستگاه راه آهن، آماده خدمات دهی به جانبازان، معلولان و افراد نیازمند به خدمات پزشکی است؛ در قطار ویلچر برای افراد نیازمند موجود است.
