امروزه و با توجه به افول آمار ابتلا به کرونا در کشور تورهای یک روزه و چند روزه طبیعت گردی طرفداران خاص خود را پیدا کرده اند و شاهد اجرای تعداد زیادی از این تورها در طبیعت هستیم. نکته مهم در این زمینه توجه به محیط زیست و خودداری از آلوده کردن آن است این در حالیست که گاهی افراد با اقدامات خود در طبیعت به پوشش گیاهی و حیات وحش منطقه آسیب وارد می کنند.
بوم گردی یا اکوتوریسم؛ سفری مسئولانه به جاذبه های طبیعی برای لذت بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن است؛ به نوعی همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر. به طوری که از طریق آموزش زیست بوم را حفظ کنیم. این بخشی از آخرین تعریفی است که در سال ۲۰۱۵ جامعه بین المللی اکوتوریسم ارائه کرد اما عملکرد برخی از ما با این تعریف تناقض دارد چراکه در برخی مواقع صدمات جبران ناپذیری را به طبیعت و حیات وحش وارد می کنیم. به عنوان نمونه با بستن چوب به شاخه های درختان برای تاب بازی کودکان، نوشتن یادگاری روی تنه درخت، جمع آوری برگ، سنگ، چوب با طرح های خاص و خزه تنه درختان و بالا رفتن از آن ها باعث آسیب به پوشش گیاهی می شویم.
هم ایمنی و سلامت افرادی که طبیعت گردی می کنند و هم رعایت قوانین حفاظت از محیط زیست دارای اهمیت است.
فصل بهار، فصل حساسی برای طبیعت است. زمان رویش گونه های گیاهی و تولید مثل گونه های جانوری است؛ بدین جهت در بسیاری از طبیعت گردی ها فشار ناآگاهانه ای را بر آنها تحمیل می کنیم.
امروزه آفرود بسیار رواج پیدا کرده است و می تواند به اکوسیستم های طبیعی آسیب بزند و خاک را جابه جا کند و باعث ایجاد مشکل حتی در مناطقی می شوند که پوشش گیاهی وجود دارد.
در طبیعت می توان آتش روشن کرد؟
احتمال برداشت از گونه های گیاهی، شکار حیوانات و روشن کردن آتش کنترل نشده می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به طبیعت وارد کند.
طبیعت گردان تا حد امکان برای حضور در طبیعت همراه خود گازسفری ببرند و از سوزاندن کاه وکلش یا باقی مانده چوب های موجود در طبیعت خودداری کنند.
روشن کردن آتش در هر مکانی از طبیعت کار درستی نیست و بهتر است در مکان هایی که قبلا آتش روشن شده و اثر خاکستر آن بر زمین مانده، آتش روشن کنیم. اگر قصد روشن کردن آتش را داشتیم حتما در فاصله ۱۰ سانتیمتری از کف زمین و در ظروف مخصوص این کار را انجام دهیم تا به باکتری ها و میکوریزا (هم زیستی سازنده بین یک قارچ و ریشه های یک گیاه) در کف زمین آسیب نزنند.
پس از اتمام کار از خاموش شدن آتش اطمینان حاصل کنید.
آتش سوزی های ناشی از شیشه و بطری های پلاستیکی بسیار زیاد است، در برخی ساعت های روز با توجه به جهت جریان آفتاب بر شیشه یا پلاستیک، این اشیا حالت ذره بینی پیدا می کنند و باعث وقوع آتش سوزی می شوند.
این مورد به افرادی که در تورهای طبیعت گردی شرکت می کنند، آموزش داده شود تا چیزی جز ردپا در طبیعت از خود بر جای نگذارند و باعث آسیب به محیط زیست نشوند.
زباله هایمان را در طبیعت جا نگذاریم
مهم ترین اقدام گردشگران در تورهای طبیعت گردی باقی گذاشتن تنها رد پایی از خود است. گردشگران باید آموزش ببینند تا تمامی زباله ها و باقی مانده مواد غذایی مصرفی خود را به نزدیک ترین شهر برگردانند و در طبیعت رها نکنند. در طبیعت به جز تصویر هیچ چیزی را نباید برداشت و به جز رد پا هیچ چیزی را نباید به جای گذاشت.
تاثیر آلودگی های پلاستیکی بر محیط زیست چیست؟
استفاده از ظروف استیل شخصی، بخش بزرگی از این مشکل را حل خواهد کرد. تورهای طبیعت گردی می توانند از افراد ثبت نام کننده برای شرکت در تور بخواهند که با خود لوازم شخصی مورد نیاز را همراه داشته باشند و از استفاده هرگونه وسایل پلاستیکی و یکبارمصرف خودداری کنند چون در غیر اینصورت امکان شرکت در تور را نخواهند داشت.
پلاستیک ها حداقل ۳۰۰ سال در طبیعت باقی می مانند. پس از خردشدن به اشتباه مورد استفاده پرندگان، حیات وحش و دام قرار می گیرد و در نهایت وارد چرخه غذایی انسان ها می شوند و ما را درگیر سونامی سرطان و ناراحتی های گوارشی خواهندکرد. وجود پلاستیک ها بر سطح زمین، میزان نفوذ باران در خاک را نیز کاهش می دهند و منجر به افزایش ضریب هرزآب و خسارت های ناشی از سیل می شوند.
زباله های تر را دفن کنیم؟
زباله های تر را باید در عمق ۳۰ سانتی متری زمین دفن و یا به نزدیک ترین شهر منتقل کرد. تفکر اینکه زباله های تر مانند پوست میوه را می توان در طبیعت رها کرد، اشتباه است چراکه محل تجمع حشرات می شوند و بوی عفونی ایجاد شده باعث غیرقابل استفاده شدن منطقه برای دیگر افراد خواهد شد.
تاثیر تورهای طبیعت گردی بر حیات وحش
در فصل بهار بسیاری از حیوانات وحشی توله به دنیا می آورند که روبه روشدن با آن ها باعث ترس و احساس خطر در حیوان می شود و در نهایت احتمال حمله از جانب آن وجود دارد. به دلیل حساسیت بالای حیوانات به آلودگی صوتی، گردشگران صدای موسیقی را در طبیعت نباید بلند کنند.
گردشگران نباید به حیوانات نزدیک شوند علاوه بر آن برای غذا دادن به آن ها تلاش نکنند، حیوانات را نترسانند. لازم است اجازه دهند آن ها زندگی طبیعی خود را داشته باشند. برای رانندگی در مناطق نزدیک به حیات وحش، نباید سرعت بالاتر از ۴۰ کیلومتر داشته باشند چراکه ممکن است منجر به تصادف شود.
در بسیاری از موارد انسان نسنجیده و بدون آشنایی با قوانین طبیعت، وارد آن می شود. بدین جهت در خیلی از مناطق بعضا حضور گونه های مختلف جانوری به ویژه گونه های خطرناک مانند مار و عقرب می تواند موجب آسیب متقابل انسان و حیوان شود. در این موارد باید خود را برای مواجهه با این گونه ها آماده کنیم.
در بسیاری از مناطق کشور انواع مختلف حشرات وجود دارند که می توانند باعث عفونت های شدید در بدن شوند و برای پیشگیری از این وضعیت باید گونه های بومی منطقه را بشناسیم و پیش بینی های لازم را انجام دهیم.
با کمپ کردن به منابع آب طبیعی آسیب نزنیم
تا فاصله ۱۰۰ متری نباید با ماشین به محدوده های آبی نزدیک شوند.
گردشگران نباید سیگارهای خود را روی زمین رها کنند چون آرسنیک موجود در فیلترهای سیگار می تواند باعث آلوده شدن صدها میلیون لیتر آب شود.
لازم است برای شستشوی ظروف محل مناسب و مواد شوینده سازگار با محیط زیست را انتخاب کنند.
طبیعت گردی علمی و سفر پایدار در جهت اصول توسعه پایدار
بر طبق «اصول توسعه پایدار» انسان باید از طبیعت بهره برداری کند اما لازم است متناسب با ظرفیت ها و توانمندی های طبیعت این اقدام انجام شود چراکه برداشت بیش از این ظرفیت باعث آسیب به محیط زیست می شود.
در این راستا مفهومی تحت عنوان «سفر پایدار» داریم؛ روشی که گردشگری طولانی مدت را بدون آسیب زدن به محیط زیست، محیط های فرهنگی و به حداقل رساندن اثرات منفی و مخرب گردشگری ممکن می کند. در سفر پایدار محیط طبیعی و حفظ منابع آن ارزشمند خواهد بود و گردشگران باید از میزان آلودگی های ناشی از گردشگری و چگونگی تاثیر آن بر محیط زیست، پوشش گیاهی و حیات وحش، اطلاعات کافی داشته باشند.
آموزش، رعایت قواعد محیط زیستی و از همه مهم تر در کنار این موارد، نظارت بر اجرای قوانین محیط زیستی از جانب مسئولان قدرتمند که توان نظارت لازم را دارند می تواند موجب وارد شدن آسیب کمتر به محیط زیست شود.
