کتاب المسالک و الممالک مهم ترین اثر مکتوب به قلم ابواسحاق ابراهیم بن محمد الفارسی استخری یکی از جغرافی نویسان نامی سده چهارم هجری ایران زمین درباره جغرافیا است.
استخری در اثرش به وصف زمین و چگونگی ساختار آن، قبله، راه‌ها و سرزمین‌ها پرداخته است. او همچنین قبله و خراج هر سرزمین و تحول خراج در گذشته و حال، پادشاهان زمین و القاب آن ها، راه ها، منزلگاه ها، تقسیمات سرزمین ها، اقوام و نژادها، جزایر و آب ها، شگفتی های زمین و اطلاعات تاریخی را مورد توجه قرار داده است.
در این کتاب صورت بحر فارس کشیده شده است که منظور همان نقشه خلیج فارس می باشد و این قدیمی ترین نسخه مکتوب از معرفی خلیج فارس است که به اعتبار آن می توان ادعای کشورهای عرب را در خصوص خلیج عرب با صراحت و با استناد به این کتاب رد کرد. استخری گستره جغرافیایی کار خود را تا چین، کره و ژاپن ادامه داده است.
شایان ذکر است؛ نسخه خطی این کتاب در طبقه اول موزه دوران اسلامی موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است و علاقه مندان می توانند برای بازدید آن از ساعت ۹ صبح لغایت ۱۸ بعدازظهر به موزه ملی ایران واقع در خیابان امام خمینی، خیابان سی تیر، پلاک ۱ مراجعه کنند.
شایان ذکر است؛ روز سه شنبه پنجم آبان ماه مراسم روز جهانی بزرگداشت میراث دیداری و شنیداری و رونمایی از دو اثر ثبت شده ایرانی در فهرست حافظه جهانی در کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
