غذا از معیارهای مهم سفر و از اصلی ترین مولفه های گردشگری است و توجه به آن خواسته یا ناخواسته در طراحی هر برنامه سفر ضرورتی انکارناپذیر به شمار می رود. از این رو در سال های اخیر اهمیت ارتباط میان غذا و گردشگر به طور فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته است. شکل گیری مفهومی جدید در گردشگری با عنوان «گردشگری غذا» نیز بیانگر ضرورت توجه به مقوله غذا در سفر و گردشگری است؛ موضوعی که در کشورمان ایران هنوز خیلی جای کار دارد.
سال ها است که موضوع جذب گردشگران خارجی به یکی از دغدغه های اصلی فعالان گردشگری کشور در هر دو بخش دولتی و خصوصی تبدیل شده است؛ رویکردی که برای آن برنامه ریزی های بسیاری شده و می شود، بدون توجه به این نکته که شاید استانداردسازی خدمات اولیه در بخش گردشگری بسیار مهم تر از آن باشد.
غذا یکی از این خدمات است؛ امری که نه تنها در بخش غذاهای ملی نتوانسته ایم از ظرفیت های آن بهره لازم را ببریم، بلکه در حوزه عرضه غذاهای بین المللی نیز تاکنون کارنامه موفقی نداشته ایم. طی یک دهه گذشته و حتی پیشتر از آن شاهد افزایش چشمگیر فعالیت رستوران های ملل همچون رستوران های چینی، ژاپنی، ترکیه ای، تایلندی، لبنانی، هندی و سایر کشورها در کشورمان بوده ایم که بی شک و در درجه اول پاسخگویی به نیاز متقاضیان غذاهای سایر ملل به ویژه اتباع دیگر کشورهای مقیم ایران، مالکان آنان را به برپایی چنین واحدهای پذیرایی ترغیب کرده است و گردشگران ورودی به ایران نیز قطعا می توانند بخشی از بازار هدف این رستوران ها باشند.
خوب و بد غذای بین المللی در ایران
حال این سوال مطرح می شود که گشایش رستوران های ملل دیگر در کشورمان تا چه حد توانسته است از نگاه «حفظ اصالت غذا»، در رنگ، طعم، شکل و ترکیبات پاسخگوی نیاز بازار هدف خود باشد. پاسخ روشن است؛ در ایران و در رستوران های ملل بیش از آنکه به نوع خوراکی که عرضه می شود توجه شود، به طراحی فضای رستوران مطابق با فرهنگ کشور مورد نظر پرداخته و «اصالت خوراک» های ملل در فضاسازی این رستوران ها گم می شود؛ چراکه بازار عمده متقاضیان خدمات این واحدهای پذیرایی را ایرانیان تشکیل می دهند و از آنجا که غذاهای کشورهای دیگر در بیشتر موارد موردپسند شهروندان ایرانی نیستند.
از این رو طعم و ترکیبات غذا در بیشتر این رستوران ها با در نظر گرفتن ذائقه ایرانیان تغییر پیدا می کند تا صاحبان رستوران ها از این طریق بتوانند عملکرد موفقی در جذب و حفظ مشتریان داخلی خود داشته باشند. این موضوع البته بدون در نظر گرفتن این نکته صورت می گیرد که این کار بازار مشتریان خارجی این قسم رستوران ها را از رونق خواهد انداخت.
نکته حائز اهمیت اینکه به دلیل تعداد کم رستوران های ملل در مقایسه با دیگر رستوران ها در کشورمان، تغییر در اصالت غذا و نزدیک کردن آن به ذائقه ایرانیان رویکرد صحیحی نیست؛ چراکه از یکسو هر گردشگری که به کشورمان سفر می کند علاوه بر تجربه غذاهای ایرانی تمایل دارد به خوراک های کشور خودش نیز با کیفیت اصلی آن دسترسی داشته باشد و از سوی دیگر برخی از شهروندان ایرانی نیز که یک رستوران خارجی را برای خوردن غذایی خاص انتخاب می کنند، تمایل دارند با طعم و ترکیب اصیل آن غذا آشنا شوند، نه طعم و ترکیبی که هیچ اصالت و شناسنامه ای در پس آن نیست.
این مقدار تفاوت در طعم یک غذا برای افرادی که تجربه حضور در رستوران های کشورهای دیگر را در خود آن کشور داشته اند و طعم اصیل غذاهای آن کشور را چشیده اند، کاملا محسوس است؛ تا جایی که بسیاری از منتقدان به این تفاوت نیز همین افراد هستند که پیش از این تجربه چشیدن طعم اصلی غذاهای خاص را داشته اند.
حاصل سخن آنکه غذا بخشی از فرآیند گردشگری و لازمه آن است؛ از این رو رضایت مشتری و گردشگر در مقوله غذا و خوراک فاکتور بسیار مهمی برای صنعت گردشگری یک کشور به شمار می رود که در کنار کیفیت خدمات عرضه شده در حوزه اقامت، حمل و نقل و همچنین تامین امنیت، می تواند تضمین کننده بازگشت دوباره یک گردشگر به یک مقصد باشد.
دست اندرکاران گردشگری کشورمان نیز برای افزایش شمار گردشگران ورودی و حفظ آنان که مهم ترین هدف صنعت گردشگری هر کشوری است، باید از هم اکنون به مقوله حفظ اصالت خوراک های ملل توجه کرده و در این زمینه نظارت بیشتری بر عملکرد رستوران های عرضه کننده این نوع غذاها اعمال کنند تا از این طریق شاهد فعالیت هرچه بیشتر رستوران هایی با طعم واقعی و اصیل خوراک های ملل باشیم.
