به گزارش خبرگزاری مهر، آسیاب آبی یوسف آباد در دوره قاجار ساخته شده و هنوز بعد از حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال از همه ساخت و سازهای شهری منطقه یوسف آباد در امان مانده و به مجتمع تجاری و یا مسکونی تبدیل نشده است. هر چند که مدیران شهری در سال های گذشته سعی در تخریب آن داشتند اما مالکان این آسیاب نه تنها آن را حفظ کردند بلکه آسیاب را سال ۸۶ با شماره ۱۹۱۷۰ در فهرست میراث ملی ایران ثبت کردند.
در کنار آسیاب آبی یوسف آباد که به «آسیاب کوچیکه» معروف بود، آسیابی چند برابر بزرگ تر از آن به نام «گاومیشی» وجود داشت که هنوز تنوره اش با ۱۴ متر عمق در خانه ای رو به روی آسیاب یوسف آباد باقی مانده است.
آب این آسیاب ها از کوه های شمیرانات می آمده و هر دو آسیاب را می چرخانده و در مسیر خود به دوراهی یوسف آباد و پایین تر به بهجت آباد می رفته و در مسیرش باز هم آسیاب های دیگری را می چرخانده تا اینکه دشت های پایین تهران را آبیاری می کرد. این آسیاب نمونه ای از آسیاب های باقی مانده تهران است که می توان آن را در میان فضای سبز ایجاد شده در اطرافش پیدا کرد.
در سال های گذشته مدیران شهری وقت، قصد داشتند تا در طرح های شهری خود نزدیک این آسیاب خندقی ایجاد کنند که موجب به وجود آمدن مشکلات حاشیه ای و بر هم زدن محیط زیست منطقه می شد، اما مالکان زمین های این اطراف از جمله مالکان آسیاب آبی یوسف آباد مخالفت کردند و گفتند که آسیاب باقی مانده از سال های گذشته نماد فرهنگی و میراث ملی است و باید حفظ شود بنابراین از اسکندر مختاری کارشناس میراث فرهنگی تهران خواستند تا آن را بررسی کند.
مختاری نیز وقتی از این آسیاب بازدید کرد گفت که در تعجبم هنوز چنین آسیابی در تهران باقی مانده است و مالکان نگذاشته اند تخریب شود. به این ترتیب این آسیاب در فهرست میراث ملی ثبت شد و دیگر مدیران شهری نتوانستند زمین این آسیاب را برای تخریب آن در دست بگیرند و طرح های خود را اجرا کنند.
عده ای از مدیران شهری وقت از این موضوع ناراحت شدند. چون آن ها قصد تخریب و افزودن زمین این آسیاب به تونل رسالت را داشتند اما با ثبت ملی آسیاب در کار آن ها مشکل وارد شد.
مالکان این آسیاب که حق کسب و پیشه در آن را دارند حتی طرح مرمت و احیای این بنای تاریخی را هم تهیه کردند و قصد شروع کار را داشتند اما مدیران وقت شهرداری منطقه جلوی این کار را گرفتند تا امروز که هنوز این طلسم باز نشده است. ولی هم چنان مالکان آن قصد احیای آسیاب را دارند اگر مدیران فعلی میراث فرهنگی کمک شان کنند!
آن ها ۳ ماه پیش تقاضای خود را به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران ارائه کردند تا این آسیاب با حدود ۲۵۰ متر مربع مساحت، مرمت شود هرچند اکنون دیگر حریمی برای این آسیاب باقی نمانده و در حریم ۲۰۰۰ متری آن فضای سبز ایجاد شده است.
هنوز یک نانوایی چسبیده به آن وجود دارد که از همان سال های گذشته فعال است اما تغییر شکل داده چون وزارت بهداشت با سنتی بودن فضای این نانوایی مخالفت می کرد و مالک نانوایی مجبور به تغییر شکل ظاهر آن شد.
با این حال مالکان آسیاب یوسف آباد همچنان قصد دارند تا وقتی این آسیاب آبی شروع به کار کرد، نانوایی هم مانند گذشته به کار خود در کنار آسیاب ادامه دهد به این ترتیب یک پکیج گردشگری برای توریست هایی به وجود می آید که می خواهند از نزدیک نحوه کار آسیاب آبی را در کنار نانوایی ببینند.
حتی هنوز هم بسیاری از گردشگران وقتی متوجه می شوند در میان مجتمع های تجاری، ترافیک رسالت و یوسف آباد هنوز بنایی با قدمت ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال باقی مانده، دلشان می خواهد سری به درون آن بکشند و از نانوایی چسبیده به آن بخواهند که در آسیاب را به روی آن ها باز کنند. اما این آسیاب هنوز امکان بازدید ندارد و مخروبه است.
اگرچه مالکان این آسیاب هنوز مرمت آن را شروع نکرده اند اما طرح احیای آن را در دست داشته و حتی می دانند که از چه کسانی برای اداره آن استفاده کنند آن ها حتی می دانند که چند پرسنل برای این آسیاب نیاز دارند تا دوباره احیا شود.
این آسیاب تا ۵۵ سال پیش کار می کرد و هنوز هم قدیمی های محله یوسف آباد یادشان هست که آردهای خود را به این آسیاب می بردند. آن ها ۵۵ سال است که از نانوایی کنار آسیاب نان می خرند.
