با تلاش محققان ایرانی، ایران به عنوان ابداع کننده «بازداری» یا همان «قوشبازی» از سوی «اتحادیه جهانی میراث فالکونری» پذیرفته شد. «بازداری» کلمه فارسی «قوشبازی» است و ریشه کلمه قوشبازی ترکی است.
تا پیش از این مصر با حدود ۳۳۰۰ سال قدمت در مقالات و سخنرانی ها، به عنوان پیشتاز ورزش باستانی فالکونری قلمداد می شد. چنانچه در دومین کنفرانس «بازداری» در سال ۲۰۱۳ در قطر این موضوع طرح و در قالب یک نمودار تایید و منتشر شد.
ولی سال بعد، یعنی ۲۰۱۴ از سوی همین کنفرانس در شهر ابوظبی از مهندس معصومه صفایی به عنوان سخنران، به نمایندگی از ایران دعوت به عمل آمد. او در سومین کنفرانس «بازداری» در روز نهم دسامبر در جمع نمایندگان بیش از ۸۰ کشور از سراسر دنیا برای نخستین بار در سخنرانی خود پیرامون «بازداری در سرزمین پارس» ایران را به عنوان بنیانگذار «بازداری» در جهان با ۳۷۰۰ سال تاریخ مکتوب معرفی کرد و این ادعا با توجه به برگزاری این کنفرانس در شهر ابوظبی، با وجودی که با استناد به کتاب «بازداری در طبیعت و قوشخانه» به قلم «اما فورد» مطرح گردید، از سوی برخی کشورها مورد اعتراض قرار گرفت. «اما فورد» در کتاب خود به این موضوع اشاره می کند که از نخستین مدارک یافت شده در مورد «بازداری» می توان به گزارش «هنری لایارد» باستان شناس انگلیسی اشاره کرد (۱۸۱۷-۱۸۹۴).
او در اکتشافات منطقه «خرس آباد» کردستان که بخشی از سرزمین پارس بوده، تصویر مردی را یافته است که باز شکاری ای روی دستش قرار داشته است. این تصویر متعلق به ۱۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بوده است. یعنی حدود ۳۷۰۰ سال پیش. بنابراین در این کنفرانس به طور صریح عنوان شد که مسوولان حاضر باید این گراف را که در آن مصر به عنوان پیشتاز «بازداری» در جهان به تصویر کشیده شده است را به صورت زیر اصلاح کنند و ایران را پیشتاز و در آغاز بیاورند.
با وجود حرف و حدیث های پیش آمده در کنفرانس مذکور که بخشی از «Falconry festival» بود، این موضوع باز هم مورد کنکاش از سوی مهندس صفایی و مهندس محمدی و پیگیری انتشار آن به عنوان رفرنس در مجامع بین المللی «بازداری» در دنیا قرار گرفت.
بالاخره این مهم به وقوع پیوست و مقاله ارائه شده در این مورد، تایید و در سایت رسمی «اتحادیه میراث بازداری» جهت اطلاع عموم و بهره برداری محققین و علاقه مندان منتشر شد. در بخش هایی از این مقاله درخصوص پیشینه «بازداری» در سرزمین پارس آمده است: «ایرانیان در دوران باستان مانند بسیاری از هم عصرانشان علاوه بر ابزارآلات صید از جانورانی مانند سگ، یوز، پرندگان شکاری از قبیل باز و شاهین نیز در شکار سود می جستند.
آثار برجای مانده از پیشدادیان حاکی از آن است که نخستین پرندگان شکاری در این عهد دست آموز شده و مورد توجه قرار گرفته اند، یعنی حدود ۵۵۰۰ سال پیش». ولی از آنجا که این ادعا به منظور تایید و ثبت، نیازمند مستندات کافی و قابل قبول است و امکان دسترسی به این مستندات مهیا نگردید بنابراین بر تاریخ ۳۷۰۰ ساله که مستندات مکتوب در خصوص آن وجود داشت تاکید و ارائه گردید.
در جایی دیگر درخصوص طبقه بندی پرندگان شکاری در ایران قدیم آمده است: «طبقه بندی سنتی پرندگان شکاری تربیت پذیر در ایران بر اساس رنگ سیاه و یا زرد عنبیه چشمان آنها، حکایت ازدقت نظر ایرانیان دارد و دقیقا با تاکسونومی جدید پرنده گان مطابقت دارد.
خانواده شاهین ها فقط پرندگان با چشم سیاه را شامل می شود که پرندگانی دراز بال و بلند پرواز هستند. از این پرنده ها برای شکار کردن حواصیل، درنا، هوبره، کلاغ و حتا عقاب ها استفاده می شده است».
هرچند که در حال حاضر اعراب داعیه دار «بازداری» در جهان هستند ولی در این مقاله که بخشی از سخنرانی خانم صفایی در کنفرانس «بازداری» در ابوظبی نیز بوده است به صراحت چنین آمده است: «در دوران اسلامی در ایران و سایر کشورها امیران و خلفا به یاد ادوار طلایی ساسانی، به شکار به وسیله ی باز و قوش علاقه ی فراوانی پیدا کردند و خود و سپاهیانشان وقت زیادی را صرف شکار می نمودند.
«باز» از پرندگان بومی کشورهای عربی زبان نبوده و بازرگانان، «باز» از ایران، هند و ترکمنستان کنونی به این کشورها می بردند. اجدادمان حتی از شاه بوف و جغد در شکار استفاده کردند و هرآنچه را در روز با عقاب طلایی شکار می کردند در شب با شاه بوف پنجه می کردند».
«بازداری» یا «بازیاری» به طور عام فن شکار با پرندگان شکاری و پرورش و درمان مرغان شکاری است و چون یکی از نمونه های اصلی آن شکار با باز است با کلمه فارسی «بازیاری» مشخص شده است. این واژه به همراه فن آن از ایران وارد تمدن اسلامی گردید. این ورزش باستانی در زبان عربی «بیزره» نامیده شده که مشتق شده از بیزار، معرب بازدار و بازیار فارسی است.
بعدها در دوران استیلای مغولان و ترک زبانان کلمات «بازدار» و «بازیار» به کلمات «قوشچی»، «قوشیار» و «قوشچی گر» تبدیل شد، که به معنای پیشه و هنر تربیت و نگهداری و درمان قوش که کلمه ای ترکی و مترادف «باز» است، قلمداد می شود. مقاله «بازداری در سرزمین پارس» منتشر شده از سوی «اتحادیه جهانی میراث بازداری» از اینجا در دسترس است.
مقاله «بازداری در سرزمین پارس» منتشر شده از سوی «اتحادیه جهانی میراث بازداری» از اینجا در دسترس است.
