به گزارش «دنیای سفر»، مرتضی رضوانفر عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی در این باره نوشته است: در جمهوری داغستان روسیه چندین آرامستان به نام ایرانیان در شهرهای خاسایورت، قیزلار، ماخاچکالا و … وجود دارد. این آرامستان ها به صدها هزار ایرانی مربوط است، که در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی به دلیل مشکلات اقتصادی در ایران و نیاز روسیه به نیروی کار، به منطقۀ قفقاز جنوبی (گرجستان، ارمنستان، جمهوری آذربایجان) و قفقاز شمالی (داغستان، چچن، اوستیا و …) مهاجرت کردند.
براساس این پژوهش انجام شده، بسیاری از سنگ مزارها به مناطق آذری نشین ایران مربوط است و علی رغم مشکلات معیشتی در ایران و ظلم برخی حکام، اما بیشتر سنگ ها تأکید بر کلماتی همچون ایرانی، نام شهر، نام روستا، همچنین استفاده از نماد شیر و خورشید همراه با شمشیر ذوالفقار (پرچم آن دوره تاریخی) دارد.
آرامستان شهر ماخاچکالا، مرکز جمهوری داغستان، از جمله مکان هایی است که بسیار سالم مانده و سنگ هایی با نام شهرهای تبریز، اردبیل، سراب، خامنه، خلخال، زنجان و همچنین همدان، قزوین و کرمانشاه دارد.
رضوانفر در این پژوهش به این نکته اشاره داشته است که بسیاری از نوادگان مهاجران پس از آزادی از حکومت شوروی، با روستاهای خود در ایران مرتبط شده و اقوام خود را یافته اند.
