حدود چند ماه از خبر جنجالی ورود ۱۱۸ فروند هواپیمای ایرباس به کشور می گذرد اما همچنان ورود این هواپیماها به کشور با اما و اگرهایی همراه است. نهم بهمن ماه سال گذشته بود که قرارداد خرید ۱۱۸ فروند هواپیمای ایرباس بین شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و ایرباس فرانسه امضا شد.
طبق ماده ۲۲ برجام که شامل رفع تحریم های هواپیمایی علیه ایران است به صراحت بیان شده که شرکت های آمریکایی حق ارتباط تجاری مستقیم با ایران را ندارند و این ارتباط تنها در قالب اشخاص غیر آمریکایی و تحت کنترل شرکت های آمریکایی مجاز است.
وزیرِ راه و شهرسازی گفت: مذاکرات برای تحویل هواپیماها مرتب در حال انجام است و نماینده شرکت های ایرباس و بوئینگ در تهران حضور دارند و مذاکرات را ادامه می دهند.
عباس آخوندی اضافه کرد: به امید خدا به زودی به نتیجه خواهیم رسید و اعلام عمومی می شود و امیدواریم بتوان تا آخر سال جاری هواپیماها را تحویل گرفت.
منابع خبری در صنعت حمل و نقل هوایی ایالات متحده چندی پیش در تاریخ ۳۱ شهریورماه سال جاری به نقل از رویترز، خبر دادند که آمریکا صدور مجوز برای رفع ممانعت از فروش جت های مسافربری اروپایی به ایران را آغاز کرده است.
به گفته این منابع خبری، وزارت خزانه داری آمریکا مجوز صادرات تعدادی جت مسافربری ایرباس فرانسوی را به تهران صادر کرده است و انتظار می رود پروسه فروش آن ها در طول چند روز اجرایی شود.
سخنگوی ایرباس نیز دریافت مجوز آمریکا برای فروش ۱۷ هواپیمای مسافربری برای فروش سریع به ایران را صادر کرده است.
با وجود اینکه ایرباس در اروپا مستقر است اما نیازمند دریافت مجوز و تأیید وزارت خزانه داری آمریکا برای فروش تعدادی از تجهیزات و قطعات هواپیمایی به ایران است که در آمریکا تولید می شود. ایرباس و بوئینگ بر اساس توافق هسته ای صورت گرفته با ایران، هر دو با فروش بیش از ۱۰۰ هواپیما به هواپیمایی هما با پرچم ایران موافقت کرده اند تا این کشور نوسازی سیستم حمل ونقل هوایی خود را انجام دهد.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی نیز در تاریخ دوم مهرماه به خبرنگاران گفته بود: با صدور مجوز آمریکا تا پایان سال ۲۰۱۶ چندین هواپیما وارد کشور خواهد شد اما اگر اوفک تأخیر کند که تابه حال هم کرده است این زمان دیرتر خواهد شد. ممکن است این قرارداد را تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا معطل نگه دارند.
فخریه کاشان هم چنین از مذاکرات ۴ کشور سازنده ایرباس با آمریکا خبر داد و گفت: وزرای خارجه کشورهای سازنده هواپیمای ایرباس به آمریکا فشار آورده اند و با مقامات آمریکایی دیدار و مذاکره داشته اند؛ موضوعی که این هفته در اجلاس کاپا از سوی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی مورد تأکید قرار گرفت.
وی با اشاره به برگزاری دوباره اجلاس کاپا طی دو سال در تهران این را گفت که نهایی شدن قرارداد خرید هواپیما خواست جامعه جهانی است و به غیراز ما، کشورهای زیادی هستند که با فشار به آمریکا خواهان صدور مجوز اوفک هستند. سرانجام آمریکا نیز تحت تأثیر فشارهای جهانی مجوز فروش هواپیمای نو بوئینگ و ایرباس به ایران را صادر کرد.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سؤال که مذاکره با ایرباس برای خرید هواپیماهای نو به کدام مرحله رسیده،گفت: مذاکرات با ایرباس متوقف نشده است و کماکان ادامه دارد، علت هم این است که درباره بندهایی از قرارداد ما با ایرباس هنوز توافق نشده است و قاعدتا باید درباره موضوع های مختلفی به توافق نهایی برسیم.
اما در تاریخ ۲۵ مهرماه سید عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در خصوص تأخیر در تحویل هواپیماهای ایرباس و بوئینگ به ایران، اظهار کرد: تأخیری که درزمینهٔ تحویل هواپیماها وجود دارد به مذاکراتی که بین ایران ایر و ایرباس و بوئینگ در جریان است مربوط می شود که این مذاکرات هنوز به سرانجام نرسیده است.
معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه بابیان اینکه هم ایرباس و هم بوئینگ هم زمان از وزارت خزانه داری آمریکا درخواست مجوز فروش این هواپیماها را به ایران کرده بودند، بیان کرد: طبق برجام دولت آمریکا موظف است که این مجوزها را بدهد چون بخشی از تحریم های اولیه است. وی با بیان اینکه مشکل عمده تأخیر در صدور این مجوزها بود که صادرشده است، ادامه داد: تحویل هواپیماها به ایران منوط به این است که مذاکرات دوجانبه بین ایران ایر و ایرباس و بوئینگ هم به سرانجام برسد.
عراقچی با بیان اینکه مذاکرات این موضوع مفصل و پیچیده است و ابعاد متعدد فنی و حقوقی را در برمی گیرد که در حال اجرا است، متذکر شد: دوستان ما در هواپیمایی امیدوار هستند که اولین هواپیماها به ایران وارد شود.
در همین حال شرکت هواپیماسازی آمریکایی بوئینگ اعلام کرده است که در توافق برای فراهم کردن بیش از ۱۰۰ فروند هواپیمای مسافربری برای ایران پیشرفت داشته بااین همه هیچ هواپیمایی در سال ۲۰۱۶ تحویل نخواهد داد.
در دولت های قبلی نیز گفت وگوهایی با ژاک شیراک رئیس جمهوری وقت فرانسه از سوی ایران انجام گرفت تا ایران بتواند با خرید تعدادی هواپیمای ایرباس خطوط هوایی خود را به روز کند اما ازآنجایی که بخش عمده ای از سهام موتورهای ایرباس توسط آمریکا خریداری شده بود، آمریکا به ایرباس اجازه معامله با ایران را نداده بود.
