کافی است سردمداران مدیریت آب کشور، از آنجایی که همیشه در ساختمان بزرگ و مدرن نیایش در تقاطع کردستان نشسته اند و به دامنه های جنوبی البرز می نگرند، تغییر مکان داده و منظر نوینی برای نگریستن برگزینند تا چشم اندازهای امیدوارکننده تری را بتوانند انتخاب کنند.
غلبه رویکردهای سازه ای در مدیریت آب، نه فقط منجر به تخریب توان بوم شناختی (اکولوژیک) ایران شده، بلکه خسارتی نگران کننده تر بر وحدت ملی، همبستگی و انسجام اقوام و فرهنگ های گوناگون ساکن در فلات ایران بر جای نهاده است.
یک بار و برای همیشه بیاییم اعلام کنیم که غلبه تفکرات سازه ای در مدیریت آب، یک اشتباه راهبردی بوده است. بیاییم بپذیریم که اگر مملکت را به سمت مصرف حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از سرمایه هایش در طرح های مدیریت آب سوق نداده بودیم، امروز به مراتب هم طبیعت ما و هم مردمی که باید در این طبیعت زیست کنند، روزگار بهتری داشتند.
خلاصه اینکه حتی اگر بشود از تمامی خسارت های هنگفت سدسازی و طرح های انتقال آب بین حوضه ای که منجر به نابودی صدها هزار درخت در هیرکانی، ارسباران، زاگرس و خلیج فارس و سواحل دریای عمان شده گذشت و هیچ ربطی بین آن سازه های پهن پیکر سیمان اندود با افزایش چشمه های تولید گرد و خاک قائل نشد، اگر بشود مرگ میلیون ها قطعه ماهی در آب های شیرین رودخانه های زاییده از دامنه های البرز و زاگرس را به دلیل سدسازی های متعدد نادیده گرفت؛ از یک خسارت، از یک جنایت و از یک فاجعه نمی توان و نباید به راحتی گذشت!
نابخردی های مدیریتی مقدمات جنگ آب را در داخل مرزهای ایران پدید آورده
در اثر غلبه تفکرات سازه ای در مدیریت آب، متأسفانه ما رابطه بین ایرانیان را مختل کرده ایم. امروزه نه فقط باید از عوارض حاشیه نشینی مردمی که خانه و کاشانه خود را در اثر احداث سدهای متعدد در خوزستان، ارومیه، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، مازندران، گیلان، فارس، تهران، البرز، لرستان و … از دست داده اند، نگران باشیم بلکه رخداد مهم تر و خطرناک تر، اختلالی است که در یکپارچگی هویت ملی ایرانیان به وجود آمده و بر سر طرح های انتقال آب بین حوضه ای، رابطه هموطنان عرب زبان ما در خوزستان با اصفهانی ها دچار لکنت شده و به همین ترتیب، بختیاری ها، لرها، قمی ها، اصفهانی ها، کاشانی ها، یزدی ها، کرمانی ها، سیستانی ها و ترکمن ها به مشکل خورده اند و حتی برخی جریانات پان ترکیسم در آذربایجان به دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه، تقویت شده و ناآگاهان و عنادورزانی بر این طبل می کوبند که فارس ها به عمد دارند دریاچه ما را خشک می کنند.
الان رابطه بین مردم در علی آباد کتول در استان گلستان با مردم شاهرود و سمنان بر سر طرح انتقال آب از دشت زرین گل و چشمه های قطری به شدت تیره شده، طرح گلاب و بهشت آباد، جهنم را به یک قدمی نزدیک کرده، رابطه مردم در بالادست بختگان در کام فیروز با پایین دست آن در استهبان، خونه کت و نیریز اصلاخوب نیست؛ مردمان در بالادست های اترک، بی مهابای پایین دست ها در آلماگل، الاگل، آجی گل و گمیشان، آب را به یغما برده اند.
روزگار آبشارهای زیبای شاهان کوه و رابطه مردم خوب فریدون شهر با اصفهانی ها هم می رود تا تیره و تار شود، همانگونه که الیگودرزی ها الان دل خوشی از قمی ها یا ناغانی ها دل خوشی از بروجنی ها ندارند! دارند؟
در یک کلام، داریم با نابخردی های مدیریتی گسترده و شگفت آور، مقدمات جنگ آب را در داخل مرزهای خود مهیا می کنیم! چرا؟
حل مشکل کم آبی را به دانشمندان بسپارید
پرسش این است که آیا به راستی راه کم خطرتر، ساده تر و ارزان تری برای مواجهه با کمبود آب شیرین برای ایرانیان وجود نداشت؟ چرا لشکر یکصد هزار نفری متخصصان شاغل در شرکت های اقماری سدساز و متمول در وزارت نیرو، هیچ یک به صرافت کشف و معرفی راه دیگری نیفتادند؟ چرا همچنان وزیر نیرو باید از کمبود اعتبار یکصد و پنجاه هزار میلیارد تومانی برای تکمیل طرح های سازه ای نیمه تمام وزارت متبوعش گله مند و طلبکار باشد؟
از سوی دیگر، آشکارا می توان پیش بینی کرد که چنانچه باور حاکمیت و اراده دولت بر جایگزینی این روش به جای طرح های انتقال آب بین حوضه ای و سدسازی باشد، آنگاه با اتکا به سرمایه های انسانی جوان، متخصص و مستعد این کشور، می توان راهکارهایی را یافت که نگرانی های محیط زیستی یادشده را هم به کمینه تقلیل دهد؛ چنین انتظاری از دانشمندان کشوری که توانسته اند در شرایط تحریم صددرصد، کیک زرد بسازند خیلی دور از انتظار و آرمانی یا تخیلی نیست! هست؟
آب شیرین کن ها راه حل کم آبی و نجات دریا ها
نکته مهم دیگر آن است که اگر شیرین کردن آب از خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر به عنوان سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران برای تأمین آب شیرین ایرانیان در اولویت قرار گیرد، آنگاه ناچار خواهیم بود تا مقررات سختگیرانه تری برای پایش مواد میکروبی موجود در آب سواحل وضع کرده و به این ترتیب، توان پایشگری و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست بر کارخانه ها به شدت افزایش خواهد یافت چرا که آب شیرین کن ها فقط می توانند نمک را از آب بگیرند نه باکتری و میکروب های خطرناک را.
با چنین رویکردی می توان انتظار داشت تا به تدریج با کاهش ورود شیرابه ها و پساب های خام به محیط های ساحلی و همچنین نظارت بر تردد کشتی ها و آب توازن آن ها، بر کیفیت زیگونگی (تنوع زیستی) در محیط های ساحلی و دریایی افزوده شده و با افزایش آبزیان، نه فقط بر درآمدهای صیادی اضافه شود، بلکه مصرف گوشت ماهی سهم بیشتری از رژیم غذایی ایرانیان را به خود اختصاص داده و به این ترتیب، فشار بر مراتع و جنگل های کشور برای تأمین گوشت قرمز که برای تولید هر کیلوگرم آن تا ۱۵ هزار لیتر آب مورد نیاز است کاهش یافته، بوم سازگان های آسیب دیده مجال خوداحیایی خواهند یافت و با بهبود کیفیت منابع آب و خاک، کیفیت محصولات غذایی هم که مهم ترین عامل مؤثر در تشدید یا مهار سرطان در کشور محسوب می شوند، ارتقا خواهند یافت.
دستاوردی که کمک می کند تا سالانه برای مبارزه با سرطان و خرید داروهای مرتبط با آن، بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان از کیسه دولت و ملت (حدود ۶۰ برابر بودجه سالانه سازمان حفاظت محیط زیست!) به هدر نرود.
جایگاه ایران به دلیل قرار گرفتن در کنار منابع دائم و عظیم آب در شمال و جنوب آن، هرگز نباید در سایه مخاطره جنگ آب قرار گیرد. کافی است سردمداران مدیریت آب کشور، از آنجایی که همیشه در ساختمان بزرگ و مدرن نیایش در تقاطع کردستان نشسته اند و به دامنه های جنوبی البرز می نگرند، تغییر مکان داده و منظر نوینی برای نگریستن برگزینند تا چشم اندازهای امیدوارکننده تری را بتوانند انتخاب کنند.
تازه این یه قسمت از مبارزه برای مشکل کم آبی، این کمپین های مسخره قطره قطره دردی رو دوا نمی کنه اگه نگاه به میزان آبی که در کشاورزی به علت سیاست های اشتباه و عدم استفاده از روش های به روز هدر میره در مقابل کل آب مصرفی جمعیت انسانی نگاه کنیم متوجه این جمله میشه که کمپین قطره قطره فقط یه طرح مسخره و عوام فریبانه است. مشکل جایی دیگه است. امیدوارم دنیای سفر بتونه یه مطلب در این زمینه کار کنه.